«تعلیق»؛ پاسخ اروپا به ۳ سال اقدامات اعتمادساز!

توافق‌هایی که در دولت روحانی از ژنو آغاز شد و هم اکنون در ایستگاه بیانیه لوزان قرار دارد و برخی فکر می‌کنند ایستگاه بعدی همان ایستگاه توافق نهایی باشد.

بعد از قرائت بیانیه لوزان از سوی دو طرف مذاکره‌کننده، آمریکایی‌ها راه همیشگی خود را پیش گرفتند و برداشت خود از مذاکرات را که با متن قرائت شده در کنفرانس خبری ظریف وزیر امور خارجه ایران و موگرینی رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا داشت، تفاوت جدی داشت را منتشر کرد.

پس از انتشار فکت شیت کاخ سفید از مذاکرات لوزان، مقامات آمریکایی نیز دوباره همان ادعاهای پیشین علیه برنامه هسته‌ای ایران را البته با چاشنی «مذاکرات رو به جلو» مطرح کرده و حتی اوباما دوباره جمله «همه گزینه‌های درباره ایران روی میز است» را تکرار کرد.

مقامات آمریکایی از محدود شدن جدی برنامه هسته ای ایران و برد طرف غربی در مذاکرات می‌گویند و طرف ایرانی نیز آنرا رد می‌کند.

چندی بعد فرانسه نیز یک فکت شیت غیر رسمی از مذاکرات را منتشر کرد تا از غافله انتشار برداشت خود از مذاکرات عقب نماند.

در همین حال و در میان اصرار نمایندگان مجلس و برخی منتقدان مبنی بر لزوم انتشار فکت شیت ایرانی از مذاکرات هسته‌ای، وزارت خارجه هنوز این فکت شیت را منتشر نکرده و برای انتشار آن امروز و فردا می‌کند.

اما نکته‌ای که در این گزارش قرار است به آن پرداخته شود، بررسی یک مسیر تجربه شده به اسم «اعتمادسازی» است؛ مسیری که از مرداد سال 81 و آغاز جنجال بر سر برنامه هسته‌ای ایران از سوی دولت اصلاحات و شورای عالی امنیت ملی به دبیری حسن روحانی پیش گرفته شد و تا آخرین روز های دولت هشتم نیز ادامه پیدا کرد.

در گزارش زیر به بازخوانی سریع مسیر تجربه شده اعتماد سازی ایران با طرف‌های غربی می‌پردازیم؛ مسیری که بازخوانی آن نشان می‌دهد طرف غربی هرگاه احساس کرده است که ایران خواسته‌هایش را می پذیرد و در مسیر اعتمادسازی سریع گام بر می‌دارد؛ فشارها را نیز بیشتر می‌کند.

در گزارش ذیل تلاش شده اظهارنظرهای شخصیت‌های سیاسی ایرانی و غربی برای جلوگیری از بالا رفتن حجم گزارش به صورت گزیده و موضوعی منتشر و وقایع رخ داده در پروند هسته ای ایران نیز در مراحل مختلف بیان خواهد شد.

آغاز بحران هسته ای؛‌ شروع مسیر اعتماد سازی با غرب

23 مرداد 1381

 ادعای منافقین مبنی بر فعالیت‌های هسته‌ای مخفی ایران در نطنز و اراک و شروع پرونده هسته‌ای

15 مرداد 1382

شروع تقابل اروپا با نامه مشترک وزیران خارجه انگلیس، فرانسه و آلمان به وزیر خارجه ایران درباره پذیرش پروتکل الحاقی و تعلیق کلیه فعالیت‌های غنی‌سازی

18 تیرماه 1382

تلاش ایران برای تعامل بیشتر با اعلام موضع مثبت ایران درباره پروتکل الحاقی از سوی رئیس‌جمهور وقت در دیدار با محمد البرادعی مدیرکل وقت آژانس

3 شهریور 1382

 اعلام آمادگی رسمی ایران برای مذاکره با آژانس درباره پروتکل الحاقی

اولین قطعنامه علیه ایران پس از اعتمادسازی/ پیش روی به سمت توافق سعدآباد

21 شهریور 1382

شروع تقابل اروپا 18 روز پس از اعلام آمادگی ایران برای مذاکره درباره پروتکل الحاقی

تصویب نخستین قطعنامه شورای حکام علیه فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای ایران به پیشنهاد سه کشور اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان)
- از ایران می‌خواهد همه فعالیت‌های بیشتر مربوط به غنی‌سازی اورانیوم از جمله وارد نمودن مواد هسته‌ای به نطنز و به عنوان یک اقدام اعتمادساز، فعالیت‌های فرآوری را تا ارائه تضمین‌های درخواست شده توسط دولت‌های عضو و نیز اجرای رضایت‌بخش مفاد پروتکل الحاقی، به حالت تعلیق درآورد.
- از ایران می‌خواهد که با دبیرخانه آژانس فوراً و بدون قید و شرط برای امضا، تصویب و اجرای کامل پروتکل الحاقی همکاری کند و به عنوان اقدام اعتمادساز، از هم اکنون بر اساس پروتکل الحاقی عمل کند.

29 مهرماه 1382

پیشروی اروپا با توافق سعدآباد؛ این توافق میان ایران از یک سو و انگلیس، فرانسه و آلمان از سوی دیگر در تهران امضاء شد.

تعهدات ایران:

تعهد به رژیم عدم اشاعه هسته‌ای (شامل معاهده‌هایی که ایران عضو آن نیست)
امضای پروتکل الحاقی
آغاز فرآیند تصویب پروتکل الحاقی
اجرای پروتکل الحاقی (همکاری با آژانس مطابق با پروتکل)
تعلیق همه فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم (بر اساس تعریف آژانس) شامل:

فعالیت یا آزمایش سانتریفیوژها با یا بدون مواد هسته‌ای
نصب سانتریفیوژها
غنی‌سازی لیزری
تأسیسات جداسازی ایزوتوپی (ساخت یا آزمایش)
تأسیسات بازفرآوری (ساخت یا فعالیت)

تعهدات سه کشور اروپایی:

شناسایی حق ایران در برخورداری از استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای مطابق معاهده ان پی تی
حل و فصل وضعیت کنونی توسط شورای حکام در صورت تأیید اجرای کامل تعهدات ایران توسط مدیرکل آژانس
تأیید انتظار ایران برای دستیابی آسان‌تر به فناوری مدرن و اقلام در حوزه‌های مختلف مشروط به رفع نگرانی‌های بین‌المللی از جمله رفع نگرانی سه کشور اروپائی

نکته قابل ذکر در توافق سعد آباد این است که «سه کشور اروپایی همه درخواست‌های خود از ایران طبق توافق سعدآباد را به قطعنامه شورای حکام تبدیل نمودند، اما تعهدهای خود در این سند هرچند بی‌اهمیت را در قطعنامه درج نکردند، لذا عملا تعهدهای دوجانبه ایران به تعهدهای بین‌المللی تبدیل شد.»
 در این میان تعهدات ایران اجرایی و فوری و در مقابل تعهدات سه کشور کلی، نامشخص و فاقد قید لازم‌الاجرا بود و همچنین برای رفع نگرانی 3 کشور معیاری مشخص ذکر نشده و زمان بندی و محدودیتی وجود ندارد.

دلایل امضای توافق سعدآباد از دید روحانی

دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی کشورمان دلیل پذیرش توافق سعدآباد را در کتاب خاطرات خود اینگونه ذکر می‌کند: «قطعنامه [شورای حکام] از ما [ایران] امضا، تصویب و اجرای فوری و بی‌قید شرط پروتکل الحاقی را خواستار بود./حسن روحانی، امنیت ملی و دیپلماسی هسته ای ص185»
وی در جای دیگری نیز می‌گوید: «توافق سعدآباد در 21 اکتبر 2003 برای عبور از قطعنامه سپتامبر شورای حکام بود/ حسن روحانی، امنیت ملی و دیپلماسی هسته‌ای، ص 576»

- قطعنامه شورای حکام: از ایران می خواهد... بدون قید و شرط برای امضا، تصویب و اجرای پروتکل الحاقی همکاری کند و... از هم اکنون بر اساس پروتکل الحاقی عمل کند."

- توافق سعدآباد: «دولت ایران... تصمیم گرفته است که پروتکل الحاقی را امضا و  فرایند تصویب را آغاز کند. دولت ایران تا پیش از تصویب پروتکل ... به همکاری خود با آژانس مطابق با این پروتکل ادامه خواهد داد.»

وقتی اجرای پروتکل الحاقی برای غرب «اعتماد سازی» نمی‌کند

آبان 1382

هشدار رهبری نسبت به عقب‌نشینی صورت گرفته:

”اگر قرار باشد دشمنان یا مراکز قدرت، فزون‌خواهی کنند و سنگر به سنگر جلو بیایند و ما هم عقب‌نشینی کنیم، این شیوه تسلیم به هیچ وجه درست نیست و اجازه چنین کاری هم داده نخواهد شد." (بیانات مقام معظم رهبری در جمع کارگزاران نظام)

19 آبان 1382

شروع تعامل بیشتر ایران؛ ارائه نامه ایران به آژانس درباره پذیرش پروتکل الحاقی و 30 آبان 1382 تصویب امضای پروتکل الحاقی از سوی ایران توسط شورای حکام آژانس

5 آذر 1382

در مقابل تشدید تقابل اروپا را شاهدیم. 36 روز پس از پذیرش درخواست‌های سه کشور اروپایی و امضای موافقت نامه سعد آباد

5 روز پس از تصویب امضای پروتکل الحاقی از سوی ایران تصویب دومین قطعنامه شورای حکام علیه فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای ایران به پیشنهاد سه کشور اروپایی

27 آذر 1382

مجددا رویکرد تعاملی ایران با آغاز اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی ادامه می‌یابد

4 اسفند 1382

توافق بروکسل؛ تعلیق همه چیز!

پیشروی اروپا با توافق بروکسل که این توافق میان ایران از یک سو و انگلیس، فرانسه و آلمان از سوی دیگر در بروکسل امضاء شد و در ابتدای همه تعهدات ایران و با وجود اعتماد سازی فراوان واژه «تعلیق» به چشم می‌خورد.

تعهدات ایران در توافق بروکسل:

استمرار تعهدات ناشی از موافقت نامه سعد آباد
تعلیق مونتاژ سانتریفیوژ ها
تعلیق آزمایش سانتریفیوژ ها
تعلیق ساخت داخلی قطعات سانتریفیوژ ها
تعلیق فعالیت های غنی سازی در همه تأسیسات موجود در ایران

تعهدات سه کشور اروپایی:

تلاش سه کشور برای شناسایی تلاش‌های ایران در جلسه آتی شورای حکام (ژوئن 2004)
تلاش سه کشور برای این که مدیر کل آژانس در گزارش خود به شورای حکام اگر صلاح بداند مطابق با شیوه معمول و توافق نامه و پادمان و پروتکل الحاقی عمل نماید.
انجام تعهدات ایران راه را برای گفت‌مگو با ایران، با هدف رسیدن به توافق درباره تضمین های بلند مدت مربوط به تولید برق هسته‌ای ایران هموار خواهد کرد.

25 اسفند1382

19 روز پس از امضای موافقت‌نامه بروکسل شاهد تصویب سومین قطعنامه شورای حکام علیه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران به پیشنهاد سه کشور اروپایی هستیم.

اول خرداد 1383

مجددا ایران سعی در اعتمادسازی یکجانبه دارد با ارائه اظهارنامه 1033 صفحه‌ای از فعالیت‌های هسته‌ای ایران به آژانس (تبیین مشروح برنامه‌های هسته ای ایران طی 10 سال آینده)

29 خرداد1383

28 روز پس از ارائه اظهارنامه ایران به آژانس شاهد تصویب چهارمین قطعنامه شورای حکام علیه فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران به پیشنهاد سه کشور اروپایی هستیم.

28 شهریور1383

60 روز پس از قطعنامه چهارم و 88 روز بعد از ارائه اظهارنامه ایران به آژانس نیز تصویب پنجمین قطعنامه شورای حکام علیه فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران به پیشنهاد سه کشور اروپایی را دریافت می کنیم.

6 آبان 1383

هشدار دوباره رهبری نسبت به عقب نشینی ها

رهبری مجددا هشدار صریحی می دهند. «[غربی ها می گویند] شما باید غنی سازی را تعلیق بلندمدت کنید. چرا، به چه دلیل؟ چه ربطی بین شفاف سازی و تعلیق یا توقف غنی سازی است؟ به هم هیچ ارتباطی ندارد. با این زیاده گویی ها و حرف های دوران استعمار، مگر می شود ملتی را از حقوق و خواسته های خود محروم کرد؟ طرف های مذاکره بدانند ملت ایران زنده است. ملت زنده هم اهل منطق است هم اهل حرکت است، هم اهل تعامل است و هم اهل دفاع است و هم اهل مشت زدن است.» (بیانات مقام معظم رهبری در جمع کارگزاران نظام)

6 آبان 1383

پس از هشدار رهبری اما مسئولان مذاکره با طرح پیشنهادی خود به سه کشور اروپایی و برای اعتماد سازی بیشتر، تعهدات بیشتری را می پذیرد.

حسن روحانی در کتاب حسن روحانی، امنیت ملی و دیپلماسی هسته ای و در صفحه 291 پیشنهاد ایران را اینگونه روایت می کند: «به عنوان یک اقدام دیگر برای اعتمادسازی، ایران داوطلبانه کلیه فعالیت های مرتبط با غنی سازی و بازفرآوری را که برای دوره مذاکرات ادامه خواهد داشت، به اجرا در می آورد ... تعلیق جامع خواهد بود»

25 آبان 1383

پیشنهاد ایران پس از انجام مذاکرات تبدیل به توافق پاریس شد. این توافق میان ایران از یک سو و انگلیس، فرانسه و آلمان از سوی دیگر در پاریس امضا شد.

تعهدات ایران در توافق پاریس:

استمرار تعهدات ناشی از موافقت نامه سعد آباد
ادامه اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی تا تصویب آن
ادامه تعلیق فعالیت های غنی سازی تا حصول موافقت نامه ترتیبات درازمدت میان دو طرف
گسترش تعلیق به تمامی فعالیت های مرتبط با غنی سازی و بازفرآوریاز جمله:

ساخت و واردات سانتریفیوژهای گازی و قطعات آن
مونتاژ، نصب، آزمایش و کارکردن سانتریفیوژهای گازی
جداسازی پلوتونیوم
ساخت یا اجرای تأسیسات جداسازی پلوتونیوم
آزمایش یا تولید هر نوع تأسیسات تبدیل اورانیوم

تعلیق مادامی که مذاکرات برای یک توافق مورد قبول دو طرف درباره ترتیبات درازمدت پیش می رود، ادامه خواهد داشت.
تعلیق کلیه فعالیت های تبدیل اورانیوم یو سی اف اصفهان (تعلیق کلیه فعالیت های مرتبط با غنی سازی)

تعهدات سه کشور اروپایی:

*حمایت از مدیر کل برای اینکه چنانچه مقتضی بداند در چارچوب توافقنامه پادمان و پروتکل الحاقی به شورای حکام گزارش دهد.
*حمایت از مدیرکل برای دعوت از ایران برای پیوستن به [شرکت در جلسه] گروه کارشناسی رهیافت های چند جانبه چرخه سوخت هسته ای [حذف غنی سازی]
*حمایت از ازسرگیری مذاکرات درباره موافقت نامه تجارت و همکاری با اتحادیه اروپا در صورت راستی آزمایی تعلیق
*حمایت از آغاز مذاکرات الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی

سران اروپا پس از اعتماد سازی ایران: حق غنی سازی ندارید!

6 اسفند 1383

دیدار روحانی با ژاک شیراک رئیس جمهور وقت فرانسه در پاریس

شیراک در این دیدار با لحنی طلب کارانه می گوید: «غنی سازی و بازفرآوری جز برای سلاح هسته ای فایده ای ندارد و باید ببینیم که به نام استقلال به دنبال راه خودتان هستید یا بر مبنای تمایل دنیا برای خاتمه دادن به اشاعه توجه می کنید.»
وی ادامه می دهد:« موافقم که مذاکره کنندگان به دنبال راه حل مصالحه باشند، ولی آن ها در مورد غنی سازی از خط قرمز نخواهند گذشت و اگر خودتان هم با وزرای سه کشور جلسه بگذارید، نتیجه فرق نخواهد کرد.»
شیراک در این دیدار تصریح می کند که خط قرمزش تولید سوخت از سوی ایران است و می گوید: «در مقابل بوش از ایران دفاع کردم، اما تولید سوخت از جانب شما را برنمی تابیم؛ انگلیس، روسیه، چین و اروپا هم حاضر نیستند ... به ایران اجازه دهند تا سوخت هسته ای برای مصارف غیر نظامی تولید کند./حسن روحانی، امنیت  ملی و دیپلماسی هسته ای، 1391، ص 402»

7 اسفند 1383

دیدار روحانی با فیشر وزیر خارجه آلمان در برلیندر

در ادامه متن مذاکره دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی با وزیر خارجه آلمان را که در کتاب خاطرات روحانی آمده را بدون قضاوت می خوانید:

فیشر: برای ما در مرحله اول تضمین عینی به معنای عدم شروع غنی سازی است.

روحانی: در تهران [مهرماه 1383] در مصاحبه در حضور شما (سه وزیر) هم گفتم که تعلیق حداکثر یک سال خواهد بود.

فیشر: در مذاکرات چنین نبوده. در مذاکرات گفتیم که فعلاً از مدت تعلیق حرفی نباشد. ... نمی خواهیم وقت کشی کنیم. اگر شما به طرف ما حرکت کنید همین امروز مسئله تمام است.

روحانی: اگر برای رسیدن به راه حل میانه اراده ای دارید، ما نیز آماده حرکت هستیم.

فیشر: ما از دو نقطه نظر به راه حل میانه نگاه می کنیم. می خواهیم در دو جهت مخالف حرکت کنیم و به نقطه میانه برسیم که امکان ندارد/حسن روحانی، امنیت ملی و دیپلماسی هسته ای، 1391صص 414-410

7 اسفند 1383

دیدار جناب آقای روحانی با شرودر صدر اعظم آلمان در برلین در تاریخ

روحانی: این مسئله (هسته ای) در ایران به غرور ملی تبدیل شده است. اگر راه حل مورد رضایت مردم نباشد، پایدار نخواهد بود.

شرودر: با کمال احترام به ملت ایران، معتقدم که مردم شما اطلاعی از مسایل اتمی ندارند... اگر رهبری خردمند به مردم خود بگوید امری به لحاظ سیاسی و اقتصادی به صلاحشان نیست، آن ها خواهند پذیرفت. اگر بتوانید انصراف داوطلبانه از غنی سازی را برای مردم خود توضیح دهید، جهان به شما اعتماد خواهد کرد و ملت شما از مزایای زیادی از جمله مزایای اقتصادی بهره مند خواهد شد. من راه حل دیگری را نمی شناسم.

روحانی: همانطور که سایر اعضای ان پی تی حق تولید سوخت دارند، ما هم حق داریم و اجازه تحقیر ایران را نمی دهیم.

شرودر: مسئله ما معاهدات بین المللی نیست. مهم این است که از طریق اعتماد اروپا به ایران، جهان به ایران اعتماد پیدا کند. بدون این اعتماد توسط اروپا و جهان، امکان حل مسئله وجود ندارد. انصراف از غنی سازی ما را از تمامی مشکلات بعدی نجات می دهد. من نمی دانم راه حل دیگری وجود دارد یا خیر.

روحانی: شما می خواهید ما سوخت تولید نکنیم یا سلاح هسته ای؟ ... اساس ان پی تی این است که کشورها بتوانند فعالیت های صلح آمیز نیز داشته باشند.

شرودر: ما هر دو به لحاظ سیاسی افراد بالغی هستیم. صریح صحبت کنیم. ان پی تی کافی نیست. ... برای ادامه کار تنها یک راه را می بینم. واقعا مطمئن نیستم غیر از انصراف، ... راه حل دیگری وجود داشته باشد/ حسن روحانی، امنیت ملی و دیپلماسی هسته ای، 1391صص 419-417

بنابر این گزارش،‌حسن روحانی پس از دیدارهای ذکر شده نتیجه این گفتگوها اینگونه بیان می کند: «پس از سفر پاریس و توافق با شیراک، امید جدیدی ایجاد شده بود و نظر عده ای که می گفتند اروپا به هیچ وجه زیر بار غنی سازی نمی رود، به شدت تضعیف شده بود./ حسن روحانی، امنیت و دیپلماسی هسته ای، 1391، ص 438»

21 آبان 1383

دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی پس از مشاهده کارشکنی و تاکید صریح بر انصراف ایران از برنامه هسته ای علی رغم تمام اعتماد سازی ها سعی می کند این روند را اصلاح کند. لذا آقای روحانی در نامه ای به سه وزیر اروپایی می نویسد:

«درک و انتظارات ایران از توافق ... پاریس ... به شرح زیر است:

1- شناسایی حقوق ایران و اعمال آن تحت ان پی تی ... مانند سایر کشورها
2- گزارش عندالاقتضا مدیر کل به شورای حکام، به معنای نقطه شروع تبیین پرونده در آژانس است.
3 تعهد سه کشور مبنی بر این که پرونده هسته ای ما ... به شورای امنیت ارجاع نخواهد شد، پابرجاست.
4- در مورد قطعنامه نوامبر، به طور کاملاً شفاف با ایران مشورت خواهد شد.
5- در هیچ بندی که ... به مفهوم ماشه اشاره کند، نباید در این قطعنامه آورده شود.
6- تعلیق در یو سی اف اصفهان به معنای اجتناب از وارد کردن کیک زرد جدید است.

پاسخ سه وزیر اروپایی به نامه جناب آقای روحانی:

«دیدگاه ما این است که متن توافق پاریس بدون تفسیر یا شرایطی دیگر، تنها مرجع برای طرف های توافق است.»/ حسن روحانی، امنیت ملی و دیپلماسی هسته ای، 1391ص 321

اقدام ایران پس از مشاهده مقابله صریح اروپا چه بود؟

2 آذر 1383

آغاز تعلیق فعالیت های تأسیسات یو سی اف اصفهان. فعالیت های یو سی اف اصفهان (تبدیل اورانیوم) بر اساس تعریف آژانس جزو غنی سازی محسوب نمی شود.

9 آذر 1383

در این میان تنها 14روز پس از امضای موافقت نامه پاریس و 7 روز پس از تعلیق فعالیت های تأسیسات یو سی اف اصفهان، هیچ نشانه ای از استقبال اروپا از اقدامات اعتماد ساز ایران نیستیم»

در همین حال ششمین قطعنامه شورای حکام علیه فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران به پیشنهاد سه کشور اروپایی تصویب می شود.

حال سوال اساسی این است که پس از این قطعنامه آیا ایران در روش خود و تعلیق داوطلبانه بازنگری کرد؟

ایران در 3 فرودین 1384 مجموعه ای از راه حل ها برای تضمین عینی را که از سوی دانشمندان و متخصصان مستقل از ایالات متحده و اروپا پیشنهاد شده بود، به سه کشور اروپایی ارائه کرد.

این مجموعه شامل موارد ذیل بود:

محدود کردن برنامه غنی سازی ایران
چرخه سوخت باز (برای رفع نگرانی درباره بازفرآوری و تولید پولوتونیم)
تعیین سقف غنی سازی در سطح غنای پایین
محدود کردن دامنه برنامه غنی سازی (صرفاً محدود به نیازهای سوختی راکتورهای ایران)
تبدیل فوری همه اورانیوم غنی شده به میله سوخت
تصویب پروتکل الحاقی
حضور مستمر بازرسان در محل تأسیسات غنی سازی و تبدیل (برای ارائه تعلیق های بی سابقه مضاعف)
فشارهای همه جانبه مانع از آن شد که سه کشور اروپایی به طور جدی و به موقع به بررسی این پیشنهاد بپردازند. / نامه روحانی به البرادعی 84/5/10   صص 585-584

پاسخ دوباره اروپا به اعتماسازی؛ اگر فکر کردید اجازه غنی‌سازی می‌دهیم، اشتباه کردید!

جلسه دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی ایران با وزیران خارجه سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان در ژنو در4 خرداد 1384 به منظور دریافت پاسخ:

استراو: ... ما می توانیم فهرستی طولانی از اقدام های خود را ارائه دهیم.

روحانی: آیا طرحی که می خواهید ارائه دهید حاوی غنی سازی در ایران هم هست یا خیر؟

استراو: موضع الان ما این است که نه.

فیشر: سخت است که به ایران تکنولوژی هسته ای بدهیم.

استراو: در زمینه غنی سازی در داخل ایران و نه برای ایران، هیچ تعهدی از قبل نمی توانیم بدهیم... دستیابی به آنچه ما می خواهیم به آن برسیم یعنی ترتیبات دراز مدت مندرج در توافق پاریس، بسیار مشکل است.

فیشر: ... اگر شما فکر می کردید ما می گوییم شما می توانید غنی سازی داشته باشید، اشتباه می کردید.

نتیجه اعتماد سازی های بی نتیجه

پس از یک دوره 3 ساله اعتماد سازی در مذاکرات و تعلیق همه فعالیت های هسته ای کشورمان و با هشدار صریح رهبر انقلاب مبنی بر بازگشت از مسیر اعتماد سازی در همان دولتی که عقب نشینی ها در آن صورت گرفته؛ بالاخره مسئول مستقیم مذاکرات در 27 تیرماه 84 با طرف غربی صریح تر از قبل سخن می گوید:

حسن روحانی در نامه ای به سه کشور اروپایی می نویسد: «پس از این دوره طولانی مذاکرات و تمامی اقدام های ما برای اطمینان سازی و انعطاف هایی که نشان داده ایم، هیچ توجیهی وجود ندارد که شما از ارائه پیشنهادی که بتواند برای طرفین قابل قبول باشد، خودداری نمایید و در عوض چیزی را عرضه کنید که ما انتخاب دیگری جز ردّ آن نداشته باشیم.»

آیا انجام اقدامات اعتماد ساز غرب را راضی می کند؟

این روزها نیز غرب از ایران یک همان خواسته قدیمی را دارد؛ واژه ای به نام «اعتماد سازی» یا همان چیزی که در دوره شروع بحران هسته ای ایران از سال 81 تا 84 طرف ایرانی نیز شدیدا سعی در ایجاد آن داشت.

بدون شک نتیجه اقدامات اعتماد ساز در آن دوره 3 ساله می تواند چراغ راه روشنی در مقابل اعضای تیم مذاکره کننده هسته ای (که برخی از آنها در تیم مذاکره کننده دولت اصلاحات نیز حاضر بودند) باشد.

با توجه به راه طی شده تا امروز می بینیم که سه کشور اروپایی که در ظاهر دشمنی آنها با برنامه هسته ای ایران کمتر از آمریکا است حاضر نشدند اقدامات اعتمادساز ایران را بپذیرند و حال سوال مهم این است که آمریکا (که در دشمنی با برنامه هسته‌ای ایران جایگاه نخست را دارد) چگونه اقدامات اعتمادساز ایران را خواهد پذیرفت؟