چرا نوجوان در خانواده غایب است؟/ ظرفیت نوجوان و جوان را دست کم گرفتیم

* 22 درصد از میانگین عمر افراد در ایران به دوران نوجوانی باز می‌گردد

وی افزود: گزارشی سازمان ملی جوانان دارد که سال‌های گذشته انجام شده است مبنی بر اینکه 22 درصد از میانگین عمر افراد در ایران به دوران نوجوانی باز می‌گردد؛ با وجود این و اهمیت بحث فراغت، می‌بینیم ارگانی که به طور کامل متکفل این ماجرا باشد، وجود ندارد و هر دستگاهی برای اوقات فراغت نوجوانان برنامه‌ دارد.

ملکی ادامه داد: هنوز مشخص نیست که برای غنی‌سازی اوقات فراغت نوجوانان چه چیزی دنبال می‌شود و چند درصد آنها را تحت پوشش قرار می‌دهد؛ مثلاً در آموزش و پرورش از هر 10، 15 مدرسه، یک مدرسه پایگاه اوقات فراغت است و اینکه چه برنامه‌هایی را دنبال می‌کند، جای بحث دیگری دارد.

وی اضافه کرد: در حال حاضر حدود 5.5 میلیون دانش‌آموز در متوسطه اول و دوم داریم که 5.5 میلیون فرصت تربیت نیروی انقلابی و سازنده است و باید به آن توجه شود.

* برنامه‌هایی که در بحث اوقات فراغت نوجوانان دنبال می‌شود، فعالیت نارسا و ناکافی است

معاون اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان اظهار داشت: در معادلات و سیاستگذاری‌های جهانی هم می‌بینیم که نوجوانی از طول عمر انسان حذف شده و دیده نشده است؛ البته عنوان می‌شود در ترجمه کتاب‌های خارجی اینگونه نیست اما واقعیت این است که به آن توجه نشده است و ما هم ناخودآگاه در این معادلات هضم شدیم.

وی با بیان اینکه برنامه‌هایی که در بحث اوقات فراغت نوجوانان دنبال می‌شود، یک فعالیت نارسا و ناکافی است، افزود: این فعالیت‌ها ناظر به خواسته‌های نوجوانان بوده است.

*جای خواسته و نیاز تغییر یافته است

ملکی توضیح داد: آنچه مسلم است، «نیاز» اصل بوده و خواسته فرع است اما مشکل از آنجا شروع شده است که جای خواسته و نیاز تغییر یافته است و آنقدر در این ماجرا هضم شدیم که در حال حاضر نسل نوجوان نمی‌تواند تشخیص دهد که در حال حاضر فرع جای اصل را گرفته است.

وی ادامه داد: اوقات فراغت از مهمترین مسائل کلیدی در بحث سبک زندگی است که متأسفانه در حال حاضر با سبک زندگی اسلامی خیلی فاصله گرفته است؛ می‌بینیم که در دین اسلام، اوقات فراغت به عنوان یک ضرورت و یک نیاز فردی و اجتماعی دیده شده است و به رسمیت شناخته شده است.

*در حال حاضر می‌بینیم نوجوان در خانواده بوده اما غایب است

معاون اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان گفت: فراغت سالم آن زمانی است که دختر نوجوان ما در بطن عاطفی خانواده قرار می‌گیرد و فراغت خود را در خانواده دنبال می‌کند؛ زمانی که کنار هم می‌نشینند، گفت‌وگو کرده و تبادل نظر می‌کنند یا زمانی که با هم به دل طبیعت می‌روند.

وی با بیان اینکه در حال حاضر می‌بینیم نوجوان در خانواده بوده اما غایب است، افزود: چون فارغ نیست بلکه مشغول است و اشتغالش هم تلویزیون، شبکه‌های اجتماعی، تبلت، تلفن همراه و غیره است.

ملکی اضافه کرد: به نظرم خانواده باید خیلی جدی‌تر به خصوص در دوره نوجوانی، به عنوان متولی اصلی امر تربیت، به فرزندش توجه کند.

وی با اشاره به این نکته که باید ذائقه نوجوان را از سیاست‌های غلطی که در طول این سال‌ها دامن زدیم تصحیح کنیم، ادامه داد: انفعالی که امروز فضای نوجوان ما را در برگرفته است فردا به یک انفجار تبدیل خواهد شد. 

*ظرفیت نوجوان و جوان را خیلی دست کم گرفتیم

معاون اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان گفت: در بحث دختران به عنوان متولیان تربیت جامعه، امروز شاهد اتفاقات جدی در نقش‌های اصلی یک دختر هستیم؛ یعنی نقش دختری و نقش همسری و مادری که در آینده دارد، فاصله و زاویه جدی با این ماجرا پیدا کرده است که از همان انفجار خاموش ناشی می‌شود.

وی ادامه داد: طبق تحقیقاتی که صورت گرفته است خلاف تصور عامه مردم، از جوان و نوجوان تعریفی که دارند خودشیفته و دارای تحرک کم می‌دانند و در واقع احساس بر این است که این نسل در صدد پیدا کردن راه‌های ارتباط با مردم و مسائل پیرامون هستند و به این معناست که ما ظرفیت نوجوان و جوان را خیلی دست کم گرفتیم.

ملکی با بیان اینکه عدم هویت‌بخشی و مسئولیت سپاری جامعه به نوجوان در واقع باعث شده است که جامعه آسیبش را متحمل شود، گفت: در فضای دانش‌آموز می‌بینیم که انگیزه برای درس خواندن کم است و این موضوع را خودمان رقم زدیم؛ با مدیریت فراغت نوجوان می‌توانیم این مشکل را حل کنیم.

وی اضافه کرد: در نظام آفرینش، خدا اراده کرد که انسان را با یک نفس واحد و دو تجلی خلق کند و این تفاوت در جنسیت دختران و پسران تابع ظرفیت‌ها و شرایطی که دارند، تکلیف می‌آورد و در واقع مسئله‌ای که فهم آن باعث می‌شود فضای نوجوان ما از بلاتکلیفی و انفعال نجات پیدا کند و مسئله بسیار مهمی است.

* به آموزش پرداختیم اما پرورش رها شده است

معاون اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان بیان کرد: طبق معارف اسلام ناب، دختران متولی تربیت در جامعه هستند؛ آموزش و مهارت این مسئله مهم را برای آنها تبیین نکرده و حق تربیتی دختران را ادا نکردیم که این موضوع ذیل دو تجلی قرار می‌گیرد.

وی افزود: آموزش و پرورش دو رسالت دارد که به آموزش پرداختیم اما پرورش رها شده است و محوریت سیستم آموزش و پرورش و جهت‌دهی به اوقات فراغت، درس است نه بُعد انسانی؛ یعنی او را به ماهو دختر نوجوان ببیند و مهارت‌هایی که او باید کسب کند، مدنظر قرار گیرد. 

ملکی اضافه کرد: در درس کار و فناوری هفتم ابتدایی، دختران و پسران یک کتاب دارند یعنی به یک میزان باید مهارت‌هایشان شکل هم باشد در صورتی که این موضوع بحث خلقتی را به هم می‌زند.

وی با بیان اینکه باید تابستان را فرصتی برای بهبود وضعیت نوجوان ببینیم نه اینکه نوجوان را برای فرصت رسیدن به اهداف نهاد و سازمان بدانیم، گفت: نباید فقط دنبال برنامه‌ای باشیم که نوجوان جذب شود.

* اوقات فراغت فقط به تابستان خلاصه نمی‌شود

معاون اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان با بیان اینکه اوقات فراغت فقط به تابستان خلاصه نمی‌شود، اظهار داشت: اگر چه فراغت از تحصیل به صورت جدی و طولانی در تابستان مطرح می‌شود و در این میان فرصت را برای ارتقای توانمندی‌های دختران مغتنم شمردیم.

وی افزود: ما با فعال‌سازی و مسئولیت سپاری به دانش‌آموز به مسئله نقش‌پذیری و هویت بخشی توجه کردیم؛ از دیگر فعالیت‌ها می‌توان به بحث حلقه‌های مطالعاتی، معرفتی و  کتابخوانی، برگزاری جلسات و هیأت‌های مذهبی، جلسات نمایش، نقد فیلم و رسانه، حضور جمعی در فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی، برگزاری جلسات گفت‌وگو، دیدار با چهره‌های موفق فرهنگی، دینی و علمی، برگزاری اردوهای تفریحی و زیارتی اشاره کرد.

ملکی ادامه داد: هدف ما فراهم کردن عرصه ارتقا و رشد برای دختران در جهت ایفای نقش‌های دختری، همسری و مادری پا به پای خانواده است؛ اگر امروز دختر نتواند در نقش دختری خودش مدیریت عاطفه در خانواده داشته باشد فردا چطور می‌تواند بُعد جامع‌تری را مدیریت کند.