خرابی باسکول صادرات را مختل کرد/ تجارت فدای ناهماهنگی مدیریت و سهم‌خواهی سازمان‌ها
تابلو بازارچه مرزی که به دلیل بادخیز بودن منطقه به صورت توری و شبکه ای است
حالا با وجود گذشت 9 ماه از بازدید خبرنگاران، مجدداً راهی این پایانه مرزی شدیم که از سال 88 جای خود را به بازارچه مرزی میل 78 داده تا شاهد تغییرات و محرومیت زدایی از سکوی صادراتی ایران به افغانستان باشیم.
به سمت مرز می‌رویم، سال گذشته قسمتی از مسیر نیاز به روکش آسفالت داشت، هرچند در مجموع عرض جاده کم است، اما باز هم روکش شدن آسفالت بعد از این مدت غنیمت است.
تابلو بازار میل 78 خودنمایی می‌کند و خبری از صف 9 کیلومتری تریلرها در شانه خاکی جاده نیست. حدود 40 تا 50 کامیون دیده می‌شود که منتظر اجازه ورود از سوی مرزبانی هستند. گویا اتفاقی رخ داده است، علت را از مدیر کل گمرک خراسان جنوبی در مینی‌بوسی که ما را همراهی می‌کند، جویا شدم.
خاشی در این باره توضیح می‌دهد برای اینکه مانند سال گذشته صف های کیلومتری تشکیل نشود و بتوان امکانات رفاهی برای رانندگان فراهم کرد، از آنها خواسته شده تا در یکی از مجتمع‌های رفاهی بین‌راهی توقف کرده و با دریافت نوبت به مرز مراجعه کنند.
توقف کامیونهای کالای صادراتی پشت در گمرک ماهی رود
از ایست بازرسی مرزبانی عبور می‌کنیم، فضای پیش رو منطقه وسیعی است که با نرده حصارکشی شده و در اختیار سازمان پایانه‌ها قرار دارد، گمرک نیز در این منطقه مستاجر پایانه‌ها محسوب می‌شود.
تغییری محسوسی نسبت به گذشته حس نمی‌شود، همچنان مسیر تردد برای رسیدن کامیون‌ها به باسکول ورودی بازارچه مانند قبل خاکی است، با نزدیک شدن به اتاقک باسکول صف کامیون‌ها بیشتر می‌شود، همچنان این بازارچه برای کالاهای صادراتی مانند سال گذشته از کمبود باسکول رنج می‌برد، انگار کار صادرات با اضافه نشدن باسکول لنگ مانده و انتقادات و گزارش‌ها اثری در این موضوع نداشته است.
عکس باسکول
خود را در میان حجم عظیمی از کامیون‌ها و کارگران ایرانی و افغان می‌بینیم شعاع دید به علت باد شدید همراه با خاک برخاسته از زمین خاکی بدون زیر سازی، محیط بازارچه، قدرت حرکت را کند کرده، اسکلت ساختمانی بزرگی در یک طرف بازارچه جدید به نظر می‌رسد که به گفته مسئولان بازارچه برای انبار کالاها در نظر گرفته شده، هرچه سر می‌چرخانیم تا تغییرات بهتر و بیشتری با وجود گرد و غبار مشاهده کنیم، موضوع جدیدی خودنمایی نمی‌کند و همچنان مشکل کمبود انبار یا مستهلک بودن انبارهای موجود لمس می‌شود.
گچ صادراتی که به دلیل نبود انبار استاندارد از بین رفته است
کالای ساختمانی صادراتی که در محوطه گمرک به صورت غیر استاندارد انبار شده است
کالاها همچنان در میان خاک و شرایط غیرعادی و بهداشتی زیر آفتاب قرار دارند، در حالی که برخی اقلام آن مواد فاسد شدنی و یا خوراکی هستند.
البته این موضوع با واکنش مسئول بازارچه روبرو شده می‌گوید، دیوارکشی و ساخت انبار این منطقه در حال انجام است، کار آن به نظر تازه شروع شده است.
آغاز ساخت دیوار محوطه گمرک و بازارچه مرزی
در همین حین تجمع کارگران و بلند شدن صدای رانندگان نظر همه را به سوی خود جلب می‌کند، گویا تنها باسکول بازارچه برای صادرات و ترانزیت به کشور افغانستان شکسته شده و مسئولان مربوطه در اوج ساعت کاری خواهان تعمیر آن هستند که با واکنش شدید رانندگان همراه است.
در آن شلوغی راننده‌ای با عصبانیت می‌گوید 4 روز است، انتظار می‌کشد که بتواند کالای خود را به مقصد برساند، تا کی باید بدون امکانات با یک باسکول خراب منتظر بمانیم، مسئول مربوطه جواب قانع کننده در چنته ندارد و با کش‌مکش‌های فراوان دستور توقف تعمیر باسکول داده می‌شود تا هنگامی که بازارچه تعطیل شد، کار تعمیرات ادامه یابد.
گویا رانندگان نفس راحتی کشیدند. با گشت و گذاری در بازارچه امیدمان از آنچه در ذهن می‌پروراندیم، ناامید شد، انگار صادرات از مرز ماهی رود در میان هیاهو و شعارهای رنگ و لعاب‌دار مسئولان استانی و ناهماهنگی مدیریتی و سهم خواهی نهادهای همجوار گمرک گم شده است.
ناگفته نماند در کنار بازارچه که متولی آن سازمان بازارچه‌های مرزی است، تغییری در جهت رفاه و توسعه صادرات رخ نداده، کمی آنطرف‌تر محوطه در اختیار گمرک از وضعیت قبل خود تغییرات قابل ملاحظه داشته و با تخصیص اعتبارات مناسب حالا سروسامان بهتری دارد. محیط خاکی گذشته اکنون با سیمان، فرش شده و دیگر از گرد و خاک خبری نیست، ساختمان اداری تکمیل و کامیونهای سوختی به نوبت روی باسکول رفته و امور گمرکی در مسیرهای سبز، زرد و قرمز در حداقل زمان انجام می‌شود.
کامیونهای حامل سوخت در مرز صادراتی ماهی رود
کیانی رئیس کل گمرک مرزی ماهی رود در جمع خبرنگاران به اقدامات انجام شده اشاره کرده و می‌گوید سامانه جامع گمرکی و پنجره واحد تجارت در این مرز محروم صادراتی راه‌اندازی شده و باسکول بازارچه به صورت خودکار اطلاعات کامیون‌ها را به سامانه جامع گمرکی منتقل می‌کند.
کیانی توضیح می‌دهد از زمان اجرایی شدن سامانه جامع گمرکی در این بازارچه مرزی بیش از 5 هزار و 444 دستگاه کامیون ایرانی و افغانستانی از درب‌های ورود و خروج این بازارچه عبور کرده‌اند.
همچنین از ابتدای سال‌جاری تاکنون بیش از 15 هزار تانکر سوخت پس از انجام تشریفات ترخیص، وارد خاک افغانستان شده و محموله خود را تخلیه کرده‌اند.
به گزارش فارس یکی از مشکلات مرز‌های افغانستان با کشورمان تفاوت فاحش میان تعرفه‌های گمرکی بوده که خود عامل مشکلات عدیده‌ای شده است.
در همین رابطه کیانی با ابراز تاسف از نبود مقررات منسجم در این باره معتقد است: درحال حاضر از هر کامیون ایرانی حامل سوخت صادراتی که وارد خاک افغانستان می‌شود 400 هزار تومان عوارض دریافت می‌شود که این رقم برای کامیونهای افغانستانی هنگام ورود به محوطه بازارچه مرزی ماهیرود 40 هزار تومان است.
مأموران افغانستانی بابت باسکول دو کامیون ایرانی حامل سوخت 15 هزار تومان دریافت می‌کنند و از سوی مرز ایران فقط 2700 تومان هزینه باسکول گرفته می‌شود.
کامیونهای حامل شیشه صادراتی در مرز ماهی رود
مثل اینکه محروم ماندن مرز صادراتی ماهی آنهم به خاطر مسائل کوچک که مشکلات بزرگ می‌آفریند برای مسئولان استانی و ذی‌نفعان مهم نیست، زیرا از 9 ماه گذشته فریادها و گزارش کمبودها منجر به اقدام اساسی نشده و به جای حل مشکل، صورت مسئله پاک شده است.
واقعا جای تعجب دارد که ادعای خدمتگزاری و ندای خیرخواهی از همه شنیده می‌شود، اما دریغ از اینکه فردی دغدغه مند، مشکل را حل کند.
جای تاسف و شرمساری دارد، صادرات به خاطر نبود باسکول و خراب شدن تنها باسکول بازاچه مرزی این منطقه متوقف شود و بدتر آنکه برای از بین رفتن صف‌های طولانی که وجهه و تصویر ناکارآمدی مسئولان را نمایان می‌کند رانندگان کیلومتر‌ها دورتر از مرز در یک منزلگاه به اجبار متوقف می‌شوند، تا ضعف‌های خود را این گونه بپوشانند.
خرابی باسکول در گمرک ماهیرود و توقف صادرات
الهی مدیر بازارچه مرزی ماهی رود با فرار رو جلو نسبت به انتقاد خبرنگاران و کمبود باسکول بیان می‌کند: سامانه گمرکی از نیمه شهریور به باسکول متصل شده و اقدامات برای خرید باسکول در حال انجام است.
وی در پاسخ به سوال خبرنگار فارس که سال گذشته نیز این بازارچه یک باسکول داشت که عامل ترافیک و ایجاد صف‌های طولانی کامیون‌ها بود، می‌گوید: هماهنگی صورت گرفته و تا دو هفته دیگر باسکول جدید راه اندازی خواهد شد.
اعتراض رانندگان صادراتی نسبت به خرابی باسکول
موضوعی که مدیرکل گمرک مرزی ماهی رود نیز با تایید آن بیان می‌کند: امیدواریم با همکاری و کمک سایر سازمان‌های مربوط در مرز اقدامات مؤثرتری از جمله نصب باسکول‌های هوشمند برای کاهش زمان توقف کامیون‌ها صورت گیرد.
چنانچه 4 یا 5 باسکول در بازارچه مرزی ماهیرود نصب شود، کارکنان گمرک با استفاده از سامانه جامع گمرکی توانایی ورود و خروج 120 کامیون در هر ساعت را خواهند داشت.
به گزارش فارس، طبق قانون تمامی فرایندهای تجارت اعم از صادرات، ترانزیت و واردات باید از سوی گمرک انجام شود، اما به دلیل اخذ هزینه بالا در قالب حقوق ورودی و تعرفه از کالاها، رانندگان ترجیح می‌دهند کالای خود را با هزینه کمتر در بازارچه تحویل صاحبان کالا بدهند.
در حال حاضر روزانه به طور متوسط 200 دستگاه کامیون ایران حامل کالاهای صادراتی وارد بازارچه مرزی ماهیرود شده و پس از انتقال کالای خود به کامیونهای افغانستانی (بک تو بک) نیازهای مردم افغانستان به ویژه مصالح ساختمانی و مواد غذایی را تأمین می‌کنند.
اما این پایان کار نیست، فخر رئیس سازمان بازارچه‌های مرزی استان خراسان جنوبی با بیان اینکه این بازارچه سال گذشته 2.5 میلیارد تومان درآمد داشته در واکنش به این موضوع مقصر را در جای دیگر جستجو کرده و می‌گوید به دلیل آنکه بودجه سال 93 اوایل امسال پرداخت شده این کار صورت نگرفته است.
با این وجود رئیس سازمان بازارچه‌ها از اقدامات آینده که روی کاغذ ترسیم شده به خبرنگاران وعده می‌دهد که با وجود گذشت 9 ماه خبری از آنها نیست و کاغذ بازی و گیرافتادن در چاله بروکراسی‌های اداری و نبود مدیریت جهادی و منسجم در این استان را به ذهن تداعی می‌کند.
همچنین محمدعلی خاشی مدیرکل گمرک خراسان جنوبی نیز با اشاره به اقدامات انجام شده عنوان می‌کند 2 میلیارد و 800 میلیون تومان پس از حضور رئیس کل گمرک ایران به استان اعتبار دریافت کردیم که برای رفاه حال کارمندان 21 خانه سازمانی در نزدیک ترین مکان به مرز خریداری شده که کارمندان به سهولت رفت و آمد کنند و خانه‌های موجود نیز تعمیر و بازسازی شده است.
وی ضمن خریداری شدن دو دستگاه مینی بوس تاکید می‌کند، اگر اعتبارات امسال پرداخت شود 2 میلیارد تومان برای ساخت سوله در پایانه مرزی و یک میلیارد تومان برای توسعه ساختمانی اداری و ایجاد آسایشگاه هزینه خواهد شد و شبانه روزی شدن گمرک در دستور کار است.
بنا به این گزارش در شش ماه سال جاری به گفته مسئولان گمرک، 344 میلیون دلار صادرات به افغانستان وجود داشته که از لحاظ ارزش 7 درصد و وزن 30 درصد رشد داشته، در حالی که ارزش برخی کالاها نسبت به سال گذشته کاهش نشان می‌دهد.
در این گزارش، هرچند توسعه صادرات غیرنفتی و ایجاد زیرساخت‌ها و تجهیز امکانات برای تحقق آن با شروع تحریم‌ها و کاهش قیمت نفت اهمیت و ضرورت بیشتری نسبت به گذشته یافته و در شعارها و برنامه‌های مسئولان دولت مشاهده می‌شود، اما ضعف قوانین و مقررات جاری کشور و نبود عزم جهادی نشان می‌دهد، صادرات و حتی تجارت از این مباحث رنج برده و متولی خاص ندارد تا جایی که نبود یک باسکول کامیونی پاشنه آشیل صادرات می‌شود.
