نشستی با حضور حقوقدانان سراسر کشور با موضوع «بررسی قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر» برگزار شد. این نشست که به همت سازمان بسیج حقوقدانان برگزار شد، برای حقوقدانان بسیجی سراسر کشور به صورت ویدیو کنفرانس برگزار شد. در این نشست ، دکتر طلابکی، استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران به صورت ویدئو کنفرانس به ایراد سخنرانی پرداختند.
طلابکی گفت: در سال ۱۳۵۸ که قانون اساسی در حال تصویب بود موضوع امربه معروف و نهی از منکر مورد توجه بسیاری از نمایندگان بود و حتی در زمانی که بحث قوای سه گانه مطرح می شد بعضی از نمایندگان معتقد بودند در کنار سه قوه ای که ما داریم یعنی قوه مجریه، قوه قضاییه و قوه مققنه ما دو قوه دیگر هم باید داشته باشیم یعنی قوه رهبری و قوه مردم.
طلابکی تشریح کرد: این موضوع یعنی سه قوه قرار است برای دوشاخه رهبری و مردم کارکنند.بنابراین یکی رهبری است که رهبری نظام را در اختیار دارند و یکی هم مردم.طلابکی بیان داشت: درهمین عنوان این سه قوه اصل نیستند و بازوهای رهبری برای انجام امور هستند و مردم هم باید برکار اینها نظارت کنند.
استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: هرچند این موضوع تصویب نشد اما مساله نظارت مردم مورد توجه واقع شد و در اصل هشتم قانون اساسی این موضوع گنجانده شد که در جمهوری اسلامی ایران دعوت به خیر و امربه معروف و نهی از منکر را وظیفه عمومی ذکر می کند و میگوید: در جمهوری اسلامی ایران دعوت به خیر، امر به معروف و نهی ازمنکر وظیفه ای است همگانی و متقابل بر عهده مردم نسبت به یکدیگر، دولت نسبت به مردم و مردم نسبت به دولت. شرایط و حدود و کیفیت آن را قانون معین می کند "والمؤمنون و المؤمنات بعضهم اولیاء بعض یأمرون بالمعروف وینهون عن المنکر”.
طلابکی در مورد منظور از حدود را قانون معین می کند گفت: از شهید بهشتی پرسیدند اینکه قانون حدود و کیفیت را معین می کند منظور کدام قانون است؟ایشان فرمودند منظور هم قانون اساسی و هم قانون عادی است. ماباید توجه داشته باشیم که بسیاری از اصول دیگر قانون اساسی نیز با امر به معروف ارتباط پیدا می کند اصول مربوط به حقوق ملت؛ اصول مربوط به آزادی ها و اصول مربوط به قوه قضاییه و بسیاری از اصول دیگر با این بحث ارتباط داد.
طلابکی در ادامه بیان داشت: حدود و شرایط را ما به صورت واضح نداشتیم تا اینکه قانون اخیر تصویب شد البته این قانون عنوانش قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر است. طلابکی توضیح داد: یعنی ما بخواهیم حدود و شرایط را در این قانون معین کنیم ما فعلا در این مقام نیستیم ما الان یک مشکلی در کشور داریم و آن هم این است که یک زمانی در واقع در قانون مجازات اسلامی امده بود که اگر کسی از باب امر به معروف و نهی از منکر برخورد کند این جزء مواردی است که رافع مسئولیت کیفری است که این حذف شد. به همین سبب چون خلا قانونی داشتیم بعضی از کسانی که تحت عنوان امر به معروف و نهی از منکر اقدامی را انجام می دادند در دادگاه ها محکوم می شدنداین قانون تصویب شد تا فعلا از امران به معروف و ناهیان از منکرحمایت شود تا در نهایت قانون جامع تری تصویب شود. البته در همین قانون هم حدود و شرایط تا حدودی اشاره شده است اگرچه من معتقدم اشکالاتی نیز دارد.
طلابکبی در مورد اشکالات موجود در قانون جدید گفت: ما در کتب فقهی در رابطه با امربه معروف مردم نسبت به دولت مطالبی نداریم اینکه شرایط ان چیست و چگونه باید صورت بگیرد به دلیل نبود حکومت در سالیان گذشته سبب شده است تا فقهای شیعه به این موضوع فکر نکنند.
طلابکی ادامه داد: غفلت دیگر دعوت به خیر است که در اصل ۸ نیز به آن اشاره شده است. ایشان درمورد تعریف دعوت به خیر گفت: دعوت به خیر زمینه ساز است برای رسیدن به امربه معروف و نهی منکر و موارد اینها متفاوت است که قانون ما باید جامع باشد و همه اینها را در برگیرد اما اینگونه نیست. طلابکی توضیح داد:
آموزش و نصیحت می تواند در ذیل دعوت به خیر صورت گیرد.
وی در تفاوت امربه معروف و دعوت به خیر گفت: امربه معروف ونهی از منکر زمانی صورت می گیرد که فاعل یک فعل عالم و عامد به یک فعل باشد.یعنی طرف می داند این کار خلاف است و انجام میدهد اما گاهی اطلاعی ندارد که عمل او اشتباه است در اینجا باید فرد آگاه شود و آموزش داده شود این ارشاد جاهل یا تنبیه غافل است. اگر فرد به حکم جاهل باشد در اینجا آگاهی داده می شود که دعوت به خیر است. طلابکی آموزش و پرورش را متولی اصلی آموزش امربه معروف و نهای از منکر دانست و گفت: متاسفانه در این زمینه فرهنگسازی صورت نگرفته است.
