همایش "رسانه و دموکراسی" با حضور اصحاب رسانه و اعضای استانی سازمان بسیج رسانه روز چهارشنبه 23 دیماه در سالن اجتماعات شهید رشادی تهران برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی سازمان بسیج رسانه، در این همایش که با حضور سردار کاظمینی فرمانده سپاه تهران بزرگ، حجت الاسلام گواهی نماینده ولی فقیه در سپاه تهران بزرگ، مسعود بصیری مسئول سازمان بسیج رسانه کشور و فعالان رسانه ای سراسر کشور برگزار شد، حجت الاسلام علیرضا پناهیان و استاد حسن رحیم پور ازغدی به سخنرانی پرداختند. اجرای برنامه توسط پروه همخوانی "اسراء" و اهدای جوایز به جمعی از خانواده های شهدای دفاع مقدس و مدافع حرم و عناصر فعال در دفاتر و کانون های سازمان بسیج رسانه از دیگر برنامه های این همایش بود.
* عضو شورایعالی انقلاب فرهنگی: تصور جامعه بدون رسانه امکانپذیر نیست
حسن رحیم پور ازغدی که به عنوان اولین سخنران، پشت تریبون قرار گرفت، با بیان اینکه رسانه و دموکراسی هر یک مفاهیم جداگانه و مخصوص به خود دارند گفت: از منظر اسلامی و انقلابی راجع به دموکراسی و رسانه می توان از نگاه معرفت شناسی نگاه کرد.
وی تصریح کرد: گرایش مختلف در باب رسانه ای وجود دارد و امروز هر کسی روش خود را در پیش گرفته است و در برخی از این روش ها رسانه ها با بمباران نقطه ای به مخاطب اطلاعات می دهند.
رحیم پورازغدی افزود: ظاهر امر این است که فرد در خانه خود اطلاعاتی را کسب می کند اما حقیقت این است که او در خانه اش مدیریت و هدایت بشود.
این کارشناس مسایل فرهنگی تاکید کرد: امروز در فضایی هستیم که مفهوم رسانه و کارکرد آن عوض شده است و شریعت در تمام تاریخ خودش، این را تجربه نکرده بود. هم به لحاظ ادبی و هم به لحاظ میدانی. کل تاریخ بشر به لحاظ رسانه ای یک طرف، این ۵۰ سال اخیر هم یک طرف. مخصوصاً این ۲۰ سال گذشته. در تاریخ بشر اینقدر آزادی رسانه و ظاهرا دموکراسی وجود نداشته است. ابزار دموکراتیک شدن رسانه در دنیا هیچ وقت مثل الان نبوده است.
وی گفت: اینکه منشا و روش شناخت ما چگونه باشد و از چگونه فلسفه اخلاق و الهیاتی گرفته شود، در تعریف دموکراسی و رسانه موثر است.
عضو شورایعالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: تعریف ما از حقوق بشر و حقوق رسانه موضوعات قابل تفسیر در رسانه ها است، نوع نگاه ما به فلسفه اخلاق در ماهیت رسانه ای دخالت دارد.
وی افزود: امروز به اندازه ای آزادی وجود دارد که همین الان می توانیم با موبایل خود هر کاری بکنیم. آیا اتوبان رسانه، دوطرفه است یا یک شیب نامرعی دارد؟ تابلوها یکطرفه وجود دارد، صدا و پیامت می رود ولی برمی گردد به خودت، به دیگران نمی رسد، چون در یک بستر و فضایی حرف می زنیم که فضا را یک چارچوب تعریف کرده است. پیش فرض های خاکی بر این فضا حاکم است. رسانه انقدر زیبا و قشنگ با تو حرف می زند که تو نمی فهمی چه می گوید. تاثیرش را روی شما می گذارد اما نمی فهمی که چه می خواست بگوید.
حسن رحیم پورازغدی اظهار کرد: از منظر اسلام وقتی به رسانه می نگریم مباحث معرفت شناختی و مباحث اخلاقی و ارزشی پیش می‌آید و ارزش رسانه براساس اخلاق مباحث فقهی و حقوقی سنجیده می شود و حتی فقه در دموکراسی نیز اثر می گذارد و از سوی دیگر حتی مردم سالاری نیز با نگاه حقوقی و فقهی تعریف دیگری دارد. اینکه نگاه شیعه اهل بیتی و نگاه کاتولیک و پروتستان چگونه باشد و نوع الهیات آنها از کدام دین گرفته شده باشد تعریف رسانه و دموکراسی را متفاوت می کند در تعریف پروتستان و کاتولیک تعریف رسانه و دموکراسی متفاوت است.
پورازغدی ابراز داشت: باید بیندیشیم چه میزان روایت داریم که با رسانه ها مرتبط است. تا با پرسش رسانه ای به سوی آیات و روایات نرویم، نمی توانیم به آن برسیم.
عضو شورایعالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: دیپلمات ها آموزش می بینند که حرفهای زیادی بزنند ولی آخرش معلوم نیست که چه گفته اند و موضعشان چیست. در عالم سیاست و دیپلماسی نباید تیز حرف زد. باید یک جوری حرف بزنی که انگار چیزی نگفته ای. رسانه ها در دنیا مانند دیپلماتها هستند. می گویند، ولی نمی گویند. خبر را ظاهراً بی طرفانه گفته اند اما در واقع طرفی داشته اند. دشمنان رسانه ای ما به اسم دموکراسی دیکتاتوری رسانه ای راه انداخته اند. آنها وارد هستند که چه بگویند. یک پاراگراف خبرشان جریان درست می کند ولی ما صد صفحه درست می کنیم و اتفاقی نمی افتد، برای اینکه ما راست می گوییم و آنها تحریف می کنند.
رحیم پورازغدی با بیان اینکه نوع الهیات در تعریف رسانه و دموکراسی متفاوت است افزود: رسانه‌ها کارکرد خبری و اطلاع‌رسانی دارند که البته این کارکرد در دهه‌های اخیر کمتر دیده می شود و بیشتر بر مبنای عیب جویی و طعنه زنی کار می کنند که طعنه زنی و عیب جویی از نظر مباحث اخلاقی نهی شده است اما در رسانه‌ها دیده می شود مفهوم غیبت در تعریف دموکراسی با هرج و مرج رسانه چه نسبتی دارد؛ آیا این مفهوم در مفاهیم فقهی و اسلامی نیز همینگونه است؟
وی خاطرنشان کرد: دوران نگاه عوامانه و انتظامی که رسانه فقط کاربرد اطلاع رسانی دارد، گذشته است و نظریه پردازان این تعریف ساده را ندارند و معتقد هستند که هم دموکراسی و هم اطلاع رسانی قابل تغییر است.
وی ادامه داد: دشمنان ما از دموکراسی رسانه ای حرف می زنند، ولی این دیکتاتوری روباه صفتانه است. چنان هوشمندانه عمل می کنند و اخبار را به خورد مردم می دهند و در آخر از آنها تشکر می کنیم از بابت این همه دموکراسی. لیبرال دموکراسی از هر دموکراسی ایدئولوژیک تر است. دموکراسی مطلق نیست چه در عرصه رسانه و چه در عرصه دیگر معنا ندارد. در هیچ قطعه ای از تاریخ در شرق و غرب هیچ نمونه دموکراسی مطلق تحقق پیدا نکرده است. تمام دموکراسی ها در دنیا به صورت نسبی است. دموکراسی آنها متعهد به ایدئولوژی لیبرالی و منافع سرمایه دار است آن وقت اسمش را می گذارند دموکراسی مردمسالار! آن وقت به شما می گویند دموکراسی متعهد داریم، این یعنی عدم دموکراسی. دموکراسی غربی چه در رسانه و چه در غیر رسانه یک دموکراسی کاملاً کنترل شده است.
رحیم پورازغدی اظهار کرد: مفهوم رسانه و حریم خصوصی و عمومی مرز دموکراسی و هرج و مرج در رسانه از بین رفته است امروز همه می توانند حتی کودکانی که در منزل هستند می توانند هر خبری از رفتارهای خانواده خود تهیه و در کمتر از ثانیه به تمام دنیا مخابره کنند.
این استاد دانشگاه گفت: چیزی که در سطح بین الملل وجود ندارد آزادی دموکراسی بین المللی رسانه است و در خود اروپا و آمریکا خیلی قاطع و بدون شرمندگی زیر سوال می برند ولی در آسیا و آفریقا کسی جرأت چنین کاری ندارد چرا که مصرف کننده و انسانهای درجه دو به حساب میآیند.
عضو شورایعالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: در سوریه شهر شیعه نشین چند سال است که در محاصره اند. مردم و کودکان آنها از گرسنگی حتی خاک می خورند ولی چهار سال است که کسی از آن خبر ندارد. ما در حوزه رسانه های بین الملل، الیگارشی داریم نه دموکراسی، یعنی حاکمیت یک اقلیت بر اکثریت. دیکتاتوری را به اسم دموکراسی به خلق می دهند. یک اندیشمند غربی می گوید یک پارادوکس وجود دارد، ملت هایی که دموکراسی رسانه ای ندارند و دموکراسی را تجربه نکرده اند، ولی آرزو می کنند که کاشکی در کشورشان دموکراسی رسانه ای برقرار شود. عده ای هم آن را دارند و می گویند دموکراسی داریم ولی چه فایده! حرفهایمان شنیده نمی شود، آنهایی هم که شنیده می شوند، اثری ندارد. حسرت می خورند، میل و رغبت ندارند، تصور بر این بود که دموکراسی پتانسیل نوسازی ایجاد می کند، همه رای مساوی، حق آزادی بیان و جامعه مدنی دارید، ولی همین دموکراسی و همین رسانه که ما امیدوار بودیم حق شهروندان کمک کند تبدیل شده است به ابزار کنترل مردم، در صورتی که قرار بود مردم با رسانه های دموکراتیک حکومت را کنترل کنند.
وی با بیان اینکه مردمسالاری حقیقی را باید در متن اسلام رجوع کنیم اظهار داشت: بالاترین سطح مردمسالاری دینی در دین اسلام است و پایه گذاری ان پیامبر اکرم و ائمه معصومین هستند که آن را به طور عینی و واقعی به نمایش گذاشته‌اند دموکراسی غربی نمی تواند دموکراسی رسانه ای را به ما بفروشد.
این عضو شورایعالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: اگر می خواهید بدانید آزادی چیست، به متن اسلام رجوع کنید. در اسلام ولی فقیه در حقوق شهروند با یک فرد عادی کاملا مساوی است. آن شخص می تواند از شخص اول مملکت تا رهبر سوال کند یا انتقاد کند. او هم باید جواب بدهد. اسلام این است، رهبری می آید در باره مسائل توضیح می دهد، امام خمینی (ره) توضیح می دادند، رهبری الان درباره مسائل هسته ای توضیح می دهند. امیرالمومنین (ع) می گویند «حق من برشماست که شما بدانید که من دارم چه کار می کنم». در شرق و غرب عالم هم چنین چیزی نداریم. او نمی گوید که من از شما باید سوال کنم، می گوید شما از من سوال کنید. این یعنی چه که از من سوال کنید، امیرالمومنین (ع) می گویند «اگر دیدید که من با جیب خالی وارد حکومت شدم و با جیب پر خارج شدم، بدانید که من خائن هستم». مردم سالاری واقعی در این فرهنگ است. لیبرال دموکراسی نمی تواند به من و شما دموکراسی رسانه ای بدهد اما ما می توانیم به آنها بدهیم، بلد نیستیم درست رسانه ای عمل کنیم، دشمنان ما بزرگترین نبردهایی که اتفاق می افتد را نمی گویند. این دموکراسی رسانه ای است؟ وقایع نیجریه، عملیات شیمیایی در جنگ تحمیلی، هیچ زمانی گفته نشد.
وی اظهار کرد: روش رسانه های صهیونیست در جهان فقط توجیه وضع موجود و این موضوع چیزی غیر از نوسازی وضع کنونی است این رسانه‌ها جریان نما هستند و در ظاهر عادلانه توجیه می کنند اما در باطن تمدید و تشدید وضعیت موجود را ادامه می دهند چگونه می شود که با یک اخبار جنگ مذهبی به راه می افتد تمام هدف رسانه خدمت به مخاطب نیست بلکه مدیریت مخاطب است از طریق رسانه روح دموکراسی در جامعه شکل می گیرد اما چگونه ما دست و پای کسی را می بندیم و بعد می گوییم می توانی راه بروی.
حسن رحیم پورازغدی گفت: برخی رسانه ها ارزش را ضدارزش می کنند و شکست دشمن را پیروزی نشان می دهند و تعدادی از این رسانه‌ها نفوذی هستند.
رحیم پور ازغدی در پایان گفت: تصور جامعه ای که در آن رسانه نیست، امکان ندارد. دیگر نمی شود رادیوتلویزیون نباشد، یا اینترنت نباشد. آنهایی که می گویند ذات رسانه سکولار است، اشتباه فکر می کنند. آنها می گویند چون اینها با مفاهیم اسلامی ما سازگار نیست، جبر ابزار است. وقتی که می گویند ذات رسانه سکولار است، جوانان ما را هم مایوس می کنند. دست رسانه بچه مسلمان انقلابی بسته است. زیرا نمی تواند دروغ بگوید، شایعه پراکنی کند، چون اینها حرام است. اما بخش دیگر آن که حلال است سواد و پیچیدگی می خواهد. ما هم سواد رسانه ای هم سواد اسلامی نیاز داریم. دشمنان ما یاد گرفته اند چگونه از رسانه استفاده کنند، ولی ما هنوز ضعیف هستیم. مسئله اصلی در رسانه این است که زاویه را چطور ببنیدم تا نتیجه همان هدفمان شود.
* پناهیان: رسانه های اسلامی الگوی رسانه های غربی شوند
دومین سخنران همایش "رسانه و دموکراسی" حجت الاسلام و المسلمین علیرضا پناهیان بود.
وی اظهار داشت: تجربه بشری نشان داده رسانه و دموکراسی در غرب موجب تثبیت جنایت و خونریزی بیشتر شده است.
پناهیان با بیان اینکه 20 سال قبل باید به این موضوع می پرداختیم و در ارتباط با 2 عنصر رسانه و دموکراسی توضیح می دادیم اظهار داشت: تجربه دموکراسی و رسانه در جهان مقدمه ای برای چنین جنایاتی در منطقه شده است، انسان نباید تجربه را زیرپا بگذارد؛ تجربه بشری نشان داده دموکراسی و رسانه آنچه را که متداول در جوامع کرده‌اند، موجب تبعیت در جنایات و خونریزی ها شده است و ما باید از این آسیبها پرهیز کنیم.
وی افزود: ما مردمان بسیار هوشمندی هستیم، باید پرهیز کنیم که آسیب های این 2 مفهوم دامن ما را نگیرد و به شدت مراقب باشیم از میان افراد انتخاب شده جامعه کسانی مانند دولتمردان آمریکایی و اروپایی روی کار نیایند که از داعشی ها حمایت کنند.
این کارشناس مذهبی ادامه داد: ممکن است بعضی ها بگویند تجربه در مقابل دین قرار می گیرد؛ این سوال با این پیش فرض اشتباه مطرح می شود که تجربه با دین منافاتی دارند. یعنی این 2 کاملاً از همدیگر جدا هستند. تجربه، نه تنها از دین جدا نیست بلکه می تواند موید دین هم باشد. البته باید از آسیب های رسانه و دموکراسی غربی خودمان را حفظ کنیم.
وی با بیان اینکه حتی در خدمت به دین هم نمی توان از اعمال غیرشرعی استفاده کرد، گفت: فریب، دروغ و اعمال غیرشرعی در رسانه انقلابی و متعهد جایز نیست.
حجت الاسلام پناهیان تاکید کرد: ارزشهای انقلابی چیزی جز اینکه دچار آسیبهای غربی نشویم، نیست؛ حتی اسلام هم از رسانه محدود استفاده می کند و از تبلیغات محدود بهره می برد اسلام و رهبران دینی نیز برای رساندن حقیقت به مردم از عملیات روانی استفاده نمی کنند آیا نمی توانستند نامحدود بهره ببرند اما حقیقت گویی درست بیان کردن حقیقت است و نه چیز دیگر و رسانه در این امر جایگاهی دارد و اساساً انتقال پیام کار پیامبران است.
وی گفت: انسان احترام دارد و رعایت کرامت او این است که اجازه دهیم خود بهفمد و دیگران تمام تصمیم ها را برایش نگیرند.
استاد حوزه و دانشگاه افزود: اسلام آنقدر به فکر و تصمیم و انتخاب مردم اهمیت قائل است که می گوید حتی در گفتن حق و رساندن پیام درست زیاده روی نکن. یعنی محدودیت در رساندن پیام دارد. امیرالمومنین(ع) می فرماید: یکی از ارکان امتحان خداوند باقی ماندن جهل است. خدا جهل را آماده کرده است. به پیامبر می فرماید جهل مردم را برطرف نکن (همه حقایق را نگو). در اسلام به کرامت انسانی حرمت گذاشته می شود. اما در غرب انسانها در دموکراسی، ابزار شده اند و راه استفاده این ابزراها توسط رسانه هایشان است.
مشاور رییس نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه ها تصریح نمود: رسانه امروزی به ابزار کنترل برای مردم تبدیل شده، حال آنکه بیدارکردن ملت یکی از اهداف رسانه ای است.
حجت‌الاسلام پناهیان اظهار داشت: حقیقت دموکراسی این است که مردم مسئولیت زندگی سیاسی و حیات اجتماعی خود را بپذیرند؛ امام زمان(عج) زمانی تشریف می آورند که مردم مسئولیت خود را بشناسند و عمل کنند.
پناهیان افزود: مهمترین وظیفه رسانه این است که مردم را با سیاست آشتی دهد تا سیاست ورزی را یاد بگیرند، چرا که افکار عمومی نیازمند بیداری در تمامی زمینه هاست.
وی تصریح نمود: بعضی ها فکر می کنند دموکراسی پدیده ای وارداتی است و از غرب آمده، درحالی که اسلام دموکرات‌ترین حکومت هاست. باید ما از آسیب های دموکراسی غربی محفوظ بمانیم. حقیقت و بن مایه دموکراسی اسلامی این است که مردم تعیین کننده حق سرنوشت خودشان باشند. رسانه های غربی مردم را مأیوس و بی تفاوت می کنند در حالی که در اسلام باید رسانه ها مردم را سیاسی بار بیاورند یعنی حاکم اسلامی باید همه حقایق سیاسی را به مردم بازگو کند و مردم هم مودبانه از مسئولان نوضیح رفتارهایشان را بخواهند. باید مردم به کسانی رأی دهند که فساد و فقر و تبعیض را از ریشه حل کنند. نه اینکه فریب شعار و وعده های کاندیداها را بخورند و از روی قیافه، عاطفه و احساس رای بدهند.
استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: رسانه ها باید رنگ و بوی الهی داشته باشند تا بهتر بتوانند به هدایت مردم کمک کرده و آنها را به سعادت نزدیک سازند.
حجت الاسلام پناهیان افزود: صندوق رای در صدر اسلام نبود ولی تعاملات اجتماعی به گونه ای بود که جای 100 صندوق رای را پر می کرد؛ دموکراسی یعنی مردم مستقیماً سرنوشت خود را بر عهده بگیرند.
وی گفت: برگزاری مناظره ها توسط رسانه ها، از التهاب در فضای سیاسی کشور جلوگیری می کند.
پناهیان افزود: اولین کاری که باید رسانه ها بکنند این است که مردم را با سیاست آشتی دهند و دومین کار رسانه ها این است که مردم را به سیاست ورزی پرورش دهند. مردم باید سیاست ورزی یادبگیرند. مردم باید با مسائل کلان سیاسی ارتباط بگیرند بعد راه درست گفتگوی سیاسی را یاد بگیرند و تمرین کنند. دموکراسی اصلش دینی است یعنی مردم مسئولیت دارند که سرنوشت خودشان را خودشان تعیین کنند.
وی ادامه داد: وقتی شما کسی را انتخاب می کنید که نمی تواند سود بانکی 24 درصد را متوقف کند، چگونه از او توقع دارید کار شغل برای شما ایجاد کند؟! شما انتخاب خود را کرده اید و باید بر روی انتخاب خود بایستید و حق ندارید توقع دیگری داشته باشید.
حجت الاسلام و المسلمین علیرضا پناهیان گفت: امیدواریم دموکراسی حقیقی و مردمسالاری روز به روز رشد کند، مردم هر روز سیاسی تر شوند و انتخابات دقیقتری انجام دهند، رسانه ها نیز برای رسانه های غربی الگو شوند و طبق خواسته قدرت ها عمل نکنند.
وی تاکید کرد: وقتی سیاسیون در فضای سیاسی کشور به صورت هم چنگ می اندازند، مردم از سیاست متنفر می شوند رسانه ها باید مانند خدا رفتار کنند؛ خدا هیچوقت فریب نمی دهد و حتی از حقیقت جای تصمیم گیری مردم استفاده نکنند.
* لازم به ذکر است در پایان همایش "رسانه و دموکراسی" از جمعی از خانواده های معظم شهدای دفاع مقدس و مدافع حرم، اصحاب رسانه و فعالان دفاتر و کانون های سازمان بسیج رسانه با اهدای جوایزی تقدیر به عمل آمد.
