رعايت مسائل حفاظتي، رمز موفقيت عمليات والفجر 8
یکی از مسائلی که در زمان بررسی ابعاد اجرای عملیات والفجر 8 از سوی فرماندهان آن زمان دفاع مقدس مطرح شده، آن بود که احساس می شد حتماً این عملیات را باید با قدرت انجام داد و یکی از نقاط قوت هم رعایت مسائل حفاظتی است یعنی باید بتوانیم دشمن را کاملاً غافلگیر کنیم تا موفق شویم.
چون تقریباً در همه مناطق به خصوص جنوب، دشمن منطقه را کاملاً مسلح کرده بود، بنابراين شکست ها یا به عبارت دیگر عدم فتح های گذشته، همه فرماندهان و مسئولان را به این نقطه رساند که در عین تقویت نیروهای خودی، سازماندهی، آموزش، انتخاب محل مناسب و ضربه پذیر دشمن، نکته دیگری را هم که باید خوب دقت شود، رعایت کامل مسائل حفاظتی است.
بنابراين این مهم با همکاری کامل و درک ضرورت درست از مسائل حفاظتی محقق شد و غافلگیری به حدی بود که تا دو سه روز اول فکر می کردند عملیات اصلی در منطقه دیگری است زیرا هور به عنوان منطقه فریب انتخاب شده بود و این فریب استراتژیک موجب شد تا دشمن همه تلاش خود را صرف هور کند و از منطقه فاو غافل شود.
عمليات در اروند، پس از بررسي‌هاي لازم و استفاده از تجربيات و به كارگيري تدابير مهم نظامي و اطلاعاتي در سه بخش مهم( آموزش، شناسايي و تدارك) انجام شد.
آموزش نيروهاي ايراني در يگان هاي مختلف با روحيه بالا ادامه پيدا كرده و تعدادي از گردان ها، آموزشهاي تخصصي و ويژه ديدند.
به موازات آن شناسايي منطقه و بررسي همه عوامل دخيل در عمليات با حساسيت و وسواس زياد از سوي فرماندهان انجام شد و تلاش بر آن بود كه دشمن به هيچ وجه متوجه حركات در منطقه نشود، چراكه اين بخش از جبهه براي عراق اهميت ويژه داشت.
فاو زميني است محصور در ميان رودخانه اروند، خليج فارس و خور عبدالله كه از سمت خشكي به بصره منتهي مي‌شود، در شمال اين منطقه، رودخانه اروند و جزيره آبادان واقع شده و در فاصله90 كيلومتري شمال غربي آن، شهر صنعتي بصره قرار دارد.
همچنين در جنوب فاو خور عبدالله، خليج فارس و در جنوب غربي بندر ام‌القصر قرار دارد.
گذشته از همه‌اين موارد، دو علت عمده نزديكي به بصره و گذرگاه اتصال به خليج فارس كافي بود كه عراق تدابير شديد و امكانات وسيعي را در منطقه لحاظ كند.
نكته ديگر در شناسايي‌ها كه قواي ايران بايد بر آن اشراف و آگاهي كامل مي‌يافتند، وجود عوارض طبيعي بود كه از مهمترين آنها مي‌توان به رودخانه خروشان اروند اشاره كرد.
رودخانه‌اي كه با اتصال به آب هاي آزاد، شرايطي استثنايي دارد و به لحاظ عمق و عرض نيز با رودخانه‌هاي ديگر متفاوت است و شايد يكي از علت هاي غافلگيري دشمن همين بود كه عراق تصور نمي‌كرد يگان‌هاي رزمي ايران قادر به عبور از اروند باشند.
از ماه‌ها پيش يگان‌هاي مهندسي و تداركاتي مشغول آماده‌سازي منطقه و تأمين نيروها بودند، كه از جمله مي‌توان به ساخت چند جاده در ميان نخلستان‌ها و تدارك چندين اسكله ياد كرد.
سرانجام عمليات والفجر8 در ساعت22 و10 دقيقه روز بيستم بهمن 1364 آغاز شد. نيروهايي كه ماه‌ها منتظر چنين شبي بودند، با شنيدن رمز عمليات هجوم گسترده خود را آغاز كردند.
«بسم الله الرحمن الرحيم. لاحول و لا قوه الا بالله العلي العظيم و قاتلوهم حتي لاتكون فتنه. يا فاطمه الزهرا، يا فاطمه الزهرا، يا فاطمه الزهرا».
با آغاز عمليات، لشكرها و تيپ‌هاي نيروي زميني سپاه پاسداران با پشتيباني آتش توپخانه ارتش مبادرت به شكست خط دشمن كردند.
با توجه به احتمالي كه در هوشياري دشمن مطرح بود، شكستن خط، پاكسازي و گرفتن سر پل مناسب، نقش اساسي را در تضمين موقعيت عمليات داشت.
غواص‌ها بايد معابر را براي نيروهاي قايق‌سوار باز كنند تا آنها بتوانند از اين معابر وارد ساحل دشمن شده و تا روشنايي صبح منطقه را براي تثبيت و استحكام سر پل پاكسازي كنند.
در لحظه شكستن خط و درگيري با عراقي‌ها، هواي مه آلود و نم نم باران، غواصان را براي اجراي بهتر عمليات ياري كرد. عراقي‌ها كه غافلگير شده بودند، بي‌هيچ مقاومتي پا به فرار گذاشتند.
يكي دو ساعت پس از درگيري، شنود بي‌سيم دشمن حكايت از اوضاع نابسامان و به هم ريخته خطوط دفاعي عراق داشت.
هر يك از فرماندهان عراقي نسبت به منطقه تحت‌الحفظ خود سلب مسئوليت كرده و يكسره از رده‌هاي بالاي خود درخواست كمك مي‌كردند.
روز نخست عمليات در شرايطي سپري شد كه دشمن به دليل غافلگيري طولاني، نا آگاهي نسبت به اوضاع و ابري بودن آسمان، براي هر گونه عكس‌العمل زميني و هوايي مهلتي نيافت، حتي از سرمايه‌گذاري جدي در خصوص نيروهاي پياده موجود و تجهيزات عاجز ماند.
رزمندگان ايراني پس از تصرف كامل فاو در محورهاي بصره، ام‌القصر و البحار، به پيشروي ادامه دادند تا ارتش عراق را هر چه بيشتر از شهر فاو دور نگهدارند.
پيشروي رزمندگان زنگ خطر سقوط بصره را به صدا درآورد و عراق مجبور شد تا به هر قيمتي از پيشروي قواي ايران بكاهد. در روزهاي آينده درگيري‌هاي سختي بين طرفين روي داد و اين جنگ و گريزها در كنار خور عبدالله و منطقه‌اي به نام «كارخانه نمك» به اوج خود رسيد ولي عراق ديگر نتوانست به خطوط دفاعي سابق خود در منطقه برگردد و به شكست خود در شهر فاو اعتراف كرد.
حدود دو ماه منطقه زير آتش سنگين و پاتك‌هاي سخت و بمبارانهاي وحشتناك شيميايي قرار داشت تا آنكه رفته رفته اوضاع آرام گرفت و خطوط پدافندي تثبيت شد. در آن ميان توپخانه نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران با تلاش بي‌وقفه خود تلاش داشت تا حد امكان از رزمندگان مستقر در خط، حمايت و پشتيباني كند.
در عمليات والفجر8 نزديك به800 كيلومتر مربع از خاك عراق آزاد و تلفات و خساراتي سنگين بر دشمن وارد آمد. عراق در جريان عمليات نزديك به 57000 تن كشته و زخمي و اسير بر جاي گذاشت كه در ميان كشته شدگان يك فرمانده لشكر و5 فرمانده تيپ و در ميان اسيران، چندين سرهنگ ستاد، سرهنگ دوم، سرگرد و افسر جزء، خلبان هواپيما و چرخبال و چندين درجه دار وجود داشت.
در مجموع10 تيپ پياده، كماندويي و نيروي مخصوص و2 تيپ زرهي،4 گردان ضد هوايي،10 گردان جيش الشعبي و5 گردان توپخانه دشمن، 100 درصد منهدم شد.
همچنين در جريان عمليات والفجر 8 (فاو) تعداد71 فروند از هواپيماهاي دشمن، 11 فروند چرخبال و54 دستگاه تانك و نفربر، 500 دستگاه خودرو نظامي، 20 عراده توپ صحرايي، 55 عراده توپ ضدهوايي،5 فروند ناوچه جنگي، 5 دستگاه مهندسي و3 دستگاه رادار موشك از ميان تجهيزات ارتش عراق به غنيمت رزمندگان ايران درآمد.
در فرآيند74 روز نبرد گسترده كه صحنه واقعي رويارويي نيروي نظامي و ماشين جنگي حزب بعث عراق با توان رزمندگان قواي ايراني بود، ايران بر سواحل شمالي خور عبدالله و شبه جزيره فاو (شهر فاطميه) مسلط و راه ورود عراق به خليج فارس مسدود شد.
طراحي اين عمليات ابتدا در سال1361 از سوي سردار شهيد حسن باقري پس از شناسايي منطقه اروند و فاو آغاز و در سال64 تكميل و اجرا شد.
در اين عمليات جانشين زرهي قرارگاه خاتم الانبيا(سردار رضا اماني) و مسئول لجستيك قرارگاه خاتم و سردار محمد اثري‌نژاد و رضا چراغي فرمانده لشكر 27 حضرت محمد رسول الله(9) به شهادت رسيدند.
نام عمليات: والفجر8
زمان اجرا: 11/20 /1364
مدت اجرا: 74 روز
تلفات دشمن (كشته، زخمي و اسير): 57000
رمز عمليات: يا فاطمه الزهرا(س)
مكان اجرا: منطقه عملياتي اروند، جزيره فاو عراق، جنوبي‌ترين محور جنگ
ارگان‌هاي عمل‌كننده: رزمندگان سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
اهداف عمليات: در هم شكستن ماشين جنگي عراق، فتح شهر مهم فاو، قطع ارتباط دريايي عراق با خليج فارس و تهديد شهر بصره
