به گزارش خبرگزاری
بسیج،
آمارهای بزک شده دولت یازدهم به آمار اشتغالزایی رسید. در حالی که مردم
هنوز کاهش نرخ تورم را احساس نکرده و ادعای خروج از رکود در سال گذشته نیز
به فراموشی سپرده شده، حسن روحانی در جریان سفر به یزد از ایجاد نزدیک به
1.2 میلیون شغل در 2 سال اخیر خبر داد.
آیا اظهارات روحانی درباره ایجاد 1.2 میلیون شغل در 2 سال اخیر، از سوی افکار عمومی مورد پذیرش قرار خواهد گرفت؟ آنهم بدلیل اینکه در 2 سال اخیر اوضاع اقتصاد کشور به شدت در رکود بوده و بازارها در کسادی به سر بردهاند. از جنبه کارشناسی هم تحقق 1.2 میلیون شغل بایستی در سایر شاخصهای اقتصادی نیز تجلی داشته باشد.
در منطق اقتصادی، اشتغالزایی رابطه مستقیمی با رشد اقتصادی دارد. یعنی در شرایط رونق اقتصادی است که اشتغالزایی صورت میگیرد اما در دوران رکود، طبیعتا اشتغالزایی متوقف یا منفی میشود.
از سوی دیگر، بر اساس محاسبات اقتصادی در کشورمان، هر یک درصد رشد اقتصادی موجب ایجاد 100 هزار شغل میشود.
این گزاره اقتصادی در دولت قبل که احمدینژاد ادعای اشتغالزایی 2.5 میلیونی داشت، بارها مورد استناد منتقدان دولت دهم قرار گرفت که این سوال را مطرح میکردند که در شرایط رشد نزدیک به صفر در سالهای 89 و 90 چطور اشتغالزایی میلیونی صورت گرفته است؟
علی ربیعی وزیر کار دولت یازدهم نیز بارها اشاره کرده که هر یک درصد رشد اقتصادی ۱۰۰ هزار شغل ایجاد میکند.
ربیعی همچنین گفته است: برای ایجاد سالیانه 800 هزار شغل نیازمند رشد 8 درصدی هستیم چرا که به ازای هر یک درصد رشد اقتصادی بین 100 هزار تا 120 هزار شغل ایجاد میشود.
با توجه به این واقعیت اقتصادی، تحقق 1.2 میلیون شغل در فاصله پاییز 92 تا پاییز 94 نیازمند افزایش 12 درصدی رشد اقتصادی کشور در این دوره 2 ساله بوده است. به عبارت دیگر، رشد اقتصادی سالانه کشور در فاصله پاییز 92 تا پاییز 94، باید به طور میانگین سالانه 6 درصد باشد.
این در حالی است که بانک مرکزی نرخ رشد اقتصادی در 12 ماهه منتهی به پاییز 93 را 3.7 درصد اعلام کرد. محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت نیز نرخ رشد اقتصادی در 12 ماهه منتهی به پاییز امسال را 8/ 0 درصد عنوان کرده است.
بنابراین در دوره 2 ساله منتهی به پاییز امسال، مجموع رشد اقتصادی کشور 4.5 درصد بوده است که بر این اساس، حداکثر امکان ایجاد 450 هزار شغل وجود داشته است، نه 1.2 میلیون شغل.
اشتغالزایی میلیونی بدون رشد اقتصادی!
کارشناسان می گویند به برخی دلایل محکم نمی توان به عملکرد اشتغالی دولت
تدبیر و امید نمره خوبی داد؛ اولا اینکه دولت در بیش از دو سال از فعالیت
خود هیچگونه طرح و برنامه روشنی برای اشتغال زایی ارائه نکرده و مشخص نیست
مشاغلی که از آنها یاد می ند و در آمارها آمده، در چه بخشهایی و با چه
کیفیتی ایجاد شده است؟ آیا اساسا می توان مشاغل فصلی، دوره ای، مقطعی و
کوتاه مدت را اشتغالزایی با حاشیه امنیت مناسب دانست؟
همچنین این موضوع مورد توجه است که اگر قرار باشد در دو سال گذشته به صورت
مرتب در هر سال ۶۰۰ هزار شغل پایدار و قابل شمارش ایجاد شده باشد، یعنی
اینکه هر ساله باید ۶ درصد رشد اقتصادی اتفاق افتاده باشد ولی چنین رشدی
حاصل نشده است؛ مگر اینکه بگوییم اشتغال بدون رشد اقتصادی ایجاد شده است!
البته محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت، نرخ رشد اقتصادی در نه ماهه امسال را
۰.۷ درصد اعلام کرده است؛ نرخ رشدی که در سال ۹۳ حدود ۳ درصد گزارش شده
بود.
از سویی این مسئله مطرح است که سایه رکود بر سر بازار کار و اقتصاد ایران
در یکی دو سال گذشته نه تنها باعث تضعیف امکان جذب نیروی کار جدید در بنگاه
ها شده بلکه بسیاری از واحدها را هم در معرض ورشکستگی و تعدیل نیرو قرار
داده است. گواه این مسئله اینکه در فاصله پاییز سال ۹۲ تا پاییز سال جاری
تعداد افراد دارای اشتغال ناقص یعنی کسانی که بیشتر شمایل بیکار دارند تا
شاغل، ۳۹۵ هزار نفر بیشتر شده است.
بنابراین افزایش تعداد شاغلان ناقص از یک میلیون و ۹۱۹ هزارنفر در پاییز ۹۲
به ۲ میلیون و ۳۱۴ هزار نفر در پاییز ۹۴، نشان دهنده ضعیف بودن پایه های
بازار کار و احتمال ریزش هزاران نیروی کار شاغل در اقتصاد ایران است،
همچنین این آمارها نشان میدهد بنگاه های بسیاری در شرایط سر به سر و حتی
زیان مشغول به فعالیت بوده و از این رو حتی توان فعالیت روزانه به اندازه ۸
ساعت را هم ندارند و مزدی هم که به نیروی کار پرداخت می شود، تامین کننده
هزینه های معیشت نخواهد بود.
موضوع دیگری که مدنظر کارشناسان بازار کار بوده و آن را می توان مبنایی
برای ایجاد اشتغال واقعی دانست، افزایش تعداد بیمه شدگان اجباری است. به
بیان ساده تر، اگر در دو سال گذشته یک میلیون و ۱۷۹ هزارنفر شاغل شده باشند
باید به همین میزان نیز تعداد بیمه شدگان اجباری بالا رفته باشد.
علی ربیعی وزیر کار درباره وضعیت اشتغال زایی در سال گذشته گفته بود: ۶۰۰
هزار شغل ایجاد شده که ۲۰۰ هزار مورد نیز از مشاغل موجود نابود شد؛
بنابراین وی ۴۰۰ هزار اشتغال ایجاد شده سال گذشته را متناسب با نرخ رشد
اقتصادی ۳ درصدی دانسته بود. پس حالا نمی توان ایجاد یک میلیون و ۱۷۹ هزار
شغل را بی ارتباط با رشد اقتصادی دانست.
مردم می گویند در کمتر خانواده ای می توان سراغ گرفت که دستکم یک جوان
بیکار آن هم تحصیل کرده دانشگاهی نداشته باشد. جوانانی که دستکم ۲ تا چند
سال از بهترین سال های عمرشان را در کلاس های درس گذرانده به این امید که
بتوانند ورود بهتری به بازار کار داشته باشند، اما حالا شرایط برعکس شده و
آنها نه تنها در رشته های مرتبط با خود، بلکه در سایر رشته ها نیز جایی
برای ار پیدا نمی کنند.
در حالی که نرخ بیکاری عمومی کشور در پاییز سال ۹۲ به میزان ۱۰.۳ درصد بود،
نرخ بیکاری جوانان ۲۴.۳ درصد بوده است، همچنین نرخ عمومی بیکاری در پاییز
سال ۹۴ به میزان ۱۰.۷ درصد و نرخ بیکاری جوانان نیز ۲۵.۴ درصد بوده،
بنابراین بیکاری جوانان در دوره فعالیت دولت تدبیر و امید همچنان بیش از دو
برابر نرخ عمومی کشور است و این موضوع نشان می دهد که تلاشها برای حل
بحران بیکاری مهمترین گروه جوینده شغل در کشور، ناکافی و تقریبا کم اثر
بوده است.
هنوز هم مردم در مواجه شدن با مقامات دولتی و کشوری و همچنین نمایندگان
مجلس اشتغال درخواست می کنند و بیکاری به عنوان بزرگترین و جدی ترین معضل
خانواده ها شناخته می شود. رئیس جمهور در نشست خبری دو روز پیش خود با
رسانه ها اعلام کرد قیمت فروش نفت از ۱۲۰ میلیارد دلار به ۲۰ میلیارد دلار
کاهش یافته و حالا مشخص نیست با این وضعیت افت شدید درآمدی، چگونه می توان
به صورت میلیونی اشتغال زایی کرد حتی اگر بتوان چنین برداشتی را از گزارشات
مرکز آمار ایران استخراج کرد؟
کارخانجاتی که چرخ آنها میچرخد
از سوی دیگر حسن روحانی هفته گذشته در نشست خبری بار دیگر از رونق اقتصادی کشور سخن گفت.
روحانی با اشاره به انتقادات نسبت به عدم تاثیر برجام بر اقتصاد کشور، گفت:
مردم و رسانههای منصف برجام را احساس میکنند اما برخی از رسانهها
برایشان بسیار سخت است که مدتی چیز دیگری را به مردم گفتند و حال واقعیت
دیگری مشهود شده و این برای آنها خیلی سخت است.
رئیس دولت یازدهم اظهار داشت: همه باید توبه کنند، توبه چیز بدی نیست
خیلیها میگفتند که مگر میشود هم سانتریفیوژها و چرخ اقتصادی کشور با هم
بچرخد که این امر محقق شد و دیدند که هم سانتریفیوژ میچرخد هم بانک مرکزی.
روحانی افزود: وزارت صنعت در آخرین گزارش خود عنوان میکند که با 102 شرکت
خارجی برای سرمایهگذاری مذاکرات را به اتمام رسانده است اینها چیزی نیست
که برای کسی مخفی باشد. چیز مخفی وجود ندارد و همه چیز آشکار است. برجام یک
مثل آفتاب تابان است وقتی که فردی چشمش را ببندد میگوید که شب است و او
باید چشمش را باز کند و ببیند که آفتاب است.
در شرایطی که عامه مردم، رکود و کسادی بازار را با پوست و گوشت خود احساس
میکنند، ناله فعالان اقتصادی، اصناف، واحدهای تولیدی و تجار و کسبه از
رکود بلند است و مسئولان دولتی نیز گاهی همین واقعیت از زبانشان جاری
میشود، سخن گفتن روحانی از رونق اقتصادی کشور و تحقق وعده چرخیدن
کارخانجات، کاملا عجیب است.
درباره اظهارات روحانی باید گفت: البینة علی المدعی. جناب روحانی، حال که
شما بر خلاف اجماع همه مردم و بازاریان و فعالان اقتصادی و کارشناسان،
ادعای رونق و مثبت بودن رشد اقتصادی را دارید، جهت استحضار ملت و بستن دهان
رسانههای منتقد، فهرست اسامی کارخانجات و واحدهای تولیدی که مدعی هستید
از رونق برخوردارند و با اجرای برجام، چرخشان به خوبی میچرخد، منتشر کنید.
متعاقبا از این کارخانجات و واحدهای تولیدی نیز بخواهید بیلان کاری و
صورتحساب مالی و فروش خود را در مدتی که از اجرای برجام میگذرد منتشر کنند
و آنگاه حتما رسانههای منتقد، توبه خواهند کرد و مردم هم رونق اقتصادی را
احساس خواهند کرد.