برخی هنرمندان جهانی انرژی وسیع هنر انقلاب را باور کردند/ حضور ۹کشور در بخش کارتون و کاریکاتور

در بخش نخست این گفت‌وگو به محورهای توجه گالری‌ها و مجموعه‌داران به هنر انقلاب، جایگاه هنر متعهد در عرصه بین‌المللی، وارد نشدن هنرمندان انقلاب به فضای خصوصی و سرمایه‌داری در دهه 90 پرداخته شد؛ در بخش دوم این مصاحبه محورهایی از جمله سرگذشت جشنواره هنر مقاومت، سفارش کار برای این جشنواره، بازتاب این جشنواره در عرصه بین‌المللی و فاخرترین اثر جشنواره هنر مقاومت را می‌خوانیم.

فارس: جشنواره هنر مقاومت طی دوره‌های گذشته از کجا حرکت کرده و اکنون به کجا رسیده است؟

صادقی: جشنواره هنر مقاومت از جمله ابتکارات خوب و شایسته بسیج به عنوان یک فراخوان مهم است، برای اینکه پیشگامان هنر دینی و انقلابی را با نسل آرمان‌جو در حوزه فرهنگ همراه کند.

اولین دوره از این جشنواره در زمانی برگزار شد که من مسئولیت موزه هنرهای معاصر تهران و مدیر کل تجسمی وزارت ارشاد را بر عهده داشتم؛ این ابتکار نیز در انجمن هنرهای تجسمی انقلاب و دفاع مقدس بنیاد فرهنگی روایت کلید خورد.

دوستان دغدغه‌های داشتند و در جامعه احساس می‌شد، این هنر معناگر و آرمانی، یک هنر جامد، انقباضی و شعار است که یک گروهی از جامعه فقط به تکرار و تناوب آن را دنبال می‌کنند و مخاطبان این عرصه وسیع نیستند.

در اولین دوره وقتی این کار را برگزار می‌کردند، مصطفی گودرزی دبیرکل بود و من هم امکانات موزه هنرهای معاصر را در اختیار گذاشتم؛ از طرفی خیلی نگران بودیم که در چه بخش‌هایی اثر ارسال می‌شود. دلمان نمی‌خواست کیفیت کارها پایین باشد؛ چون در موزه هنرهای معاصر کارهای هنرمندان بزرگ جهان روی دیوار می‌رفت.

با جدیت دبیر کل، به هنرمندان مراجعه کردیم و محورهایی دنبال شد؛ بعد هم کارهای قابل توجهی در حوزه‌های نقاشی، گرافیک و کاریکاتور به دست‌مان رسید؛ آثار این جشنواره در موزه هنرهای معاصر برگزار شد و شاید یکی از بهترین نمایشگاه‌هایی بود که می‌خواست هنر اجتماعی و هنر دینی و انقلابی را عرضه کند.

جشنواره دوم نیز مخاطبان زیادی پیدا کرد. بعد هم شکل جهانی این جشنواره را دنبال کردیم. در جشنواره سوم دو نقاش مشهور از جمله «دانا بارتر» هنرمند آمریکایی استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه هنر مقاومت مردم فلسطین و همچنین پرفسور «جان لنت» کارتونیست و کاریکاتوریست آمریکایی حضور داشتند. چند ورک‌شاپ در دانشگاه‌های مختلف گذاشتم و پرونده جاری با استقبال زیادی مواجهه شد. ضمن اینکه مراجعات جهانی زیادی در این امر همراه شده است.

نکته دیگر این است که رهبر معظم انقلاب اسلامی، به جهت کلامی هنر متعهد، دشمن‌شناسی و جنگ نرم را پیگیر هستند و به نوعی دانشجویان و نسل جدید جامعه را تربیت می‌کنند.

زمانی که به هنرمندان براتیسلاوا درباره این جشنواره صحبت کردیم، اینها گفتند که ما کارهای جشنواره هنر مقاومت راجع به غزه، رنج‌های مردم سوریه و یمن، آوارگی مسلمانان و غرق شدن کودکان را در امواج را داریم می‌بینیم.

با این توضیحات هنرمندان خارجی، می‌توان این برداشت را کرد که کارهای جشنواره هنر مقاومت در جهان دیده شده است.

فارس: چه انتقادی در رابطه با همکاری مسئولان برای برگزاری جشنواره هنر مقاومت وجود دارد؟

صادقی: من از بچه‌های انقلاب هستم و نقدی به بدنه اجرایی جامعه ندارم؛ فکر می‌کنم صفت خویشتن‌فرمای هنرمند، زیباترین شربتی است که نیوشای وجودش از انقلاب نوشیده و باید به جامعه برگرداند.

امروز جشنواره هنر مقاومت به چهارمین دوره رسیده است و بر این باور و اعتقاد هستم که مخاطبان و آثار زیادی در قالب نشانه‌شناسی و دشمن‌شناسی وجود دارد.

فارس: برای جشنواره سفارش کار هم داشتید؟

صادقی: بله، اما سفارش‌هایی که داشتیم، نسبت به قیمت روز آثار، رقم قابل توجهی نبود؛ به عنوان مثال قیمت آثار اساتید در این جشنواره، نسبت به قیمت آثار دانشجویانشان که در نمایشگاه‌های دیگر عرضه می‌شود، 30 درصد بود.

سفارش‌های این دوره از جشنواره نیز محدود بود و بیشتر به دنبال برکت سفره این رویداد هنری شکل گرفت.

در این سفارش‌ها از توانمندی هنرمندانی مثل آقای گودرزی، چلیپا، حسن روح‌الامین، غلامعلی طاهری و شیخ‌الحکمایی و آقای دارش بهره بردیم که بیرق‌داران رشته‌های تخصصی‌شان هستند.

ضمن اینکه من سفرهایی به خارج از کشور داشتم که جمعی از هنرمندان آرمان‌خواه پیگیر شرکت در این جشنواره بودند که ما هم حمایت فرهنگی از این افراد خواهیم داشت.

اصل کار را بر این باورم که خویشتن‌فرمایی و سفارش از درون جزو واژگان کلیدی و محوری ما است که هنرمند انقلاب عاشقانه این معنا را شناسایی می‌کند.

ما به این جریان آرمانی نگاه می‌کنیم؛ تمام جان‌مان را برای این صحنه آوردیم و پهلوانانه پای آن ایستاده‌ایم.

فارس: در جشنواره هنر مقاومت، سفارشی از هنرهای حجمی  داده شده است؛ با توجه به تحریم مجسمه‌سازی، نوع سفارش چگونه بوده است؟

صادقی: بعد از انقلاب، موضوع مجسمه‌سازی جزو هنر مطروحه بود؛ خدمت جمعی از علما رفتیم. همه هنرها حد یقفی دارند. هر هنری که کاربرد رحمانی و تعالی‌خواه داشته باشد و مخاطبان را در یک وجه معنایی هدایت کند، آن شایسته است.

یک بحث داریم، درباره حجم تمام، بحث دیگری هم حجم ساده‌سازی شده؛ مجسمه‌سازان گاهی آثاری از قهرمانان را کار کردند که در این آثار مبانی ارزشی وجود دارد. هیچ کدام از علما نگفتند که اینها حرام هستند چون حد یقفی برای ساخت این مجسمه‌ها وجود داشته که به آن توجه شده است.

در مجسمه‌سازی هم هنرمندان با باورمندی و توجه به خط قرمزها این روند را پیش می‌گیرند که توجه به نظرات علما را دربر داشته است.

فارس: نقطه اکنون تا نقطه مطلوب جشنواره هنر مقاومت چیست؟

صادقی: سال گذشته می‌خواستیم، چهارمین دوره از جشنواره را برگزار کنیم که به دلیل تندر حوادث و شرایط جهانی گذاشتیم تا موضوعات پخته‌تر و جامع‌تر شود.

جامعه هدف ما فقط یاران انقلاب و هم‌باوران نبوده است. روشنفکران و مخاطبان جهانی را در این جشنواره داریم. مثلا «دانا بارتر» و پروفسور «جان لنت» دو هنرمند جهانی هستند که سال گذشته حرف‌های شگفتی‌آوری زدند که هنر مقاومت آن را دنبال می‌کرد.

این دوره بهترین دستاوردها را داریم؛ اکنون در بخش کاریکاتور جریان جدی و بین‌المللی دنبال می‌شود. ضمن اینکه در دنیا یهودی‌هایی داریم که رذالت رژیم صهیونیستی را اذعان دارند و افرادی هم دنبال حقیقت هستند. اینها اتفاق‌های خوبی است که در این جشنواره پیگیر هستیم.

فارس: بازتاب کارها در عرصه بین‌المللی و تداوم ارتباط با هنرمندان خارجی چگونه است؟

صادقی: مخاطبان ما کسانی هستند که کنار انقلاب هستند ضمن اینکه هنرمندان بزرگ جهان در آمریکا، لبنان، سوریه و آسیای میانه را در بخش‌های نقاشی و گرافیک شناسایی کردیم. آنها انرژی وسیع هنر انقلاب را باور کردند.

با این فرآیند و عزت‌خواهی یقین دارم این دوره از جشنواره بسیار باشکوه برگزار خواهد شد. چون امام خمینی(ره) انقلاب را جهانی دیدند، ما نیز به دنبال جهانی کردن هنر انقلاب هستیم چراکه خودمان را بدهکار انقلاب می‌دانیم.

فارس: در چهارمین دوره از جشنواره هنر مقاومت، تا کنون از چند کشور شرکت‌کننده داشتیم؟

حبیبی: الان در بخش کارتون و کاریکاتور 9 کشور شرکت کردند.

صادقی: در بحث نقاشی و طراحی نیز کارهای فاخرتری را دنبال می‌کنیم؛ در ادامه ارتباط با هنرمندان سایر کشورها چندین دانشگاه‌ مدنظرمان است که از طریق دفاتر سفارت‌‌ها و سازمان‌ها این ارتباط حاصل شود. 

فارس: فاخرترین اثری که به جشنواره هنر مقاومت ارسال شده، مربوط به چه کسی است؟

حبیبی: فاخرترین اثر، مربوط به آقای حبیب‌الله صادقی با موضوع 11 سپتامبر است.

صادقی: من در این اثر دو آدم تک چشم را نقاشی کردم؛ که این دو تک چشم می‌شوند یک آدم. یکی از آنها به خودش دینامیت بسته و خنجرش را آماده می‌کند و یک سرباز آمریکایی هم در حال تمیز کردن تفنگش است. این اثر تحلیلی از طالبان و وهابیت و داعش است که اینها دست‌پرورده آمریکا هستند. این دو نفر در سرزمین افغانستان ایستادند و هواپیما از بالای سرشان می‌رود و به برج‌های دوقلو می‌زند.

این تابلو یکی از جلوه‌های هنر مقاومت است؛ آثار فاخری از اساتید دیگر در گنجینه داریم که می‌توان به اثر دیگری از حسن روح‌الامین با موضوع حاج احمد متوسلیان اشاره کرد. امیدواریم روزی برسد که این آثار گنجینه در موزه هنر مقاومت قرار گیرد.

فارس: چه اقداماتی برای موزه هنر مقاومت انجام شده و چه تعداد اثر برای این موزه وجود دارد؟

صادقی: تأسیس موزه هنر مقاومت یاری دوستان را می‌طلبد.

حبیبی: بیش از 1500 اثر فاخر در بخش‌های مختلف در گنجینه نگهداری می‌شود.  

فارس: گاهی اوقات دیده شده است که برخی از مجموعه‌داران هنر متعهد را حذف می‌کنند؛ نظر شما درباره این جریان چیست؟

صادقی: باید این را توجه داشت که آن جریان در کشور اتفاق می‌افتد و هنرمندان را دور هم جمع می‌کند. باید از جریاناتی که هنرمند ایرانی را جذب می‌کند، حمایت کرد. به عنوان مثال اگر آقای فلان دارد اتفاق هنری را به وجود می‌آورد باید جریانات دیگر را تقویت کنیم. 

یک گروه هنرمندان مدرن بیاید. باید وسیع‌تر ببینیم و 50 پرونده دیگر باز کنیم. اگر فروشی در تهران راه افتاده است دنبال چگونگی فروش آثار باشیم، نه اینکه ترور شخصیت‌ کنیم. بعد به دنبال این باشیم که پرونده دیگری برای فروش آثار هنرمندان انقلاب باز کنیم.

فارس: اگر بخواهید یک کتاب معرفی کنید، خواندن کدام کتاب را به مخاطبان پیشنهاد می‌کنید؟

صادقی: «طبقه جدید» کتابی است که راجع به طبقه آرمان‌جوی یوگسلاوی می‌گوید. کسانی که در انقلاب شرکت می‌کنند و می‌شوند طبقه حاکم. در واقع اینها بعد پدیده‌های بدتر از نسل قبل شدند. به نظرم این کتاب جذابی برای مخاطبان است.