به گزارش سرویس بسیج جامعه پزشکی خبرگزاری بسیج، ژلاتین یکی از محصولاتی است که در صنایع غذایی همچون شیرینی، شکلات و پاستیل، در صنایع دارویی در تولید پوکه‌های کپسول، روکش قرص‌ها و تهیه ویتامین‌ها و در صنایع دیگر مانند کبریت‌سازی، تولید کاغذ و چسب استفاده می‌شود؛ ژلاتین در کشورهای غیراسلامی از پوست خوک تهیه می‌شود که سبب کاهش قیمت تمام شده محصول می‌شود و از همین رو در سال ۸۶ اولین کارخانه تولید ژلاتین در مشهد راه اندازی شد که این کارخانه وابسته به دولت بود.
این کارخانه اقدام به تولید ژلاتین حلال از حیوانات حلال گوشت می‌کرد که به خاطر عدم حمایت از این واحد تولیدی و سوء مدیریت در حال حاضر تعطیل شده است؛ کارخانه دیگری برای تولید ژلاتین حلال در قزوین راه اندازی شد که این کارخانه نیز مصرف داخلی داشت اما با توجه به اینکه نیمه دولتی بود، به خاطر برخی از مشکلات، دیگر قادر به ادامه تولید نیست و در حال حاضر به صورت نیمه تعطیل در آمده است.
عیسی مالمیر، معاون علمی و پژوهشی سازمان بسیج جامعه پزشکی کشور در گفتوگو با خبرنگار سینا ضمن اشاره به اینکه واردات ژلاتین دارای موافقان و مخالفانی است، گفت: عده‌ای با اشاره به اینکه تأمین ژلاتین مورد نیاز کشور نیازمند زمان طولانی و هزینه زیاد است با واردات این محصول موافق هستند، اما از سویی صاحبان فرآیند تولید و برخی از مراجع ذیربط معتقدند که باید واردات را به نصف میزان فعلی کاهش دهیم و در تولید داخلی سرمایه‌گذاری کنیم.
معاون علمی و پژوهشی سازمان بسیج جامعه پزشکی با بیان اینکه عمده مصرف ژلاتین در صنعت غذایی است، افزود: مصرف صنعت دارویی حدود ۱۵۰۰ تن و دوبرابر این میزان در صنعت غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد و این در حالی است برای درمان بیماری‌ها مثل آرتروز، زخم‌های دیابتی، بیمار‌های کبدی و گوارشی نیز مفید است.
بیشتر واردات ژلاتین در سال ۱۳۹۴ از کشور ترکیه بود
مالمیر، با اشاره به تولید این محصول در ۲۵ کشور دنیا تصریح کرد: واردات این محصول در سال ۱۳۹۳ از ۱۴ کشور و در سال ۱۳۹۴ از ۱۱ کشور به کشور انجام شد و نکته مهم این است که بیشتر واردات ژلاتین در سال ۱۳۹۴ از کشور ترکیه بود در حالیکه کارخانجات تولید این محصول در این کشور قادر به تأمین نیازهای داخلی خود نیستند.
وی ادامه داد: ظاهراً این محصول در کشورهای غیراسلامی تولید می‌شود که عمدتاً منشاء خوکی دارد و با گواهی حلالی که از کشورهای اسلامی تهیه می‌کنند نظیر ترکیه و امارات با دو سه برابر قیمت به کشور ما وارد و فروخته می‌شود.
این مقام مسئول با تأکید بر اینکه ژلاتین گاوی به دلیل حلال بودن حدود دو برابر قیمت مشابه خوکی است، تصریح کرد: متأسفانه به این دلیل مصرف کنندگان داخلی حاضر به پرداخت قیمت واقعی این محصول نیستند و نوع ارزان‌قیمت که عمدتاً منشاء خوکی دارد را تهیه می‌کنند.
افزایش میزان تعرفه ژلاتین برای جلوگیری از واردات آن ضروری است
معاون علمی و پژوهشی سازمان بسیج جامعه پزشکی با بیان اینکه تعرفه‌های واردات ژلاتین در حال حاضر 26% است ابراز کرد؛ بهتر است میزان تعرفه افزایش یابد، و این درحالی است که تعرفه ژلاتین کپسول که منشاء تأمین ژلاتین صاف در کشور ما است با رایزنی‌های انجام شده 15 درصد کاهش یافته است.
اصلاح قیمت تولید داخلی و فرهنگ‌سازی در حوزه حلیت ژلاتین
مالمیر، با بیان اینکه قیمت تولید داخلی باید اصلاح شود، افزود: در حال حاضر پودر ژله در سبد خانوار بسیار ارزان است که اگر قیمت آن دو سه برابر شود خیلی محسوس نخواهد بود زیرا باید از تولید داخلی حمایت کنیم؛ همچنین در حوزه حلیت ژلاتین باید فرهنگ‌سازی لازم انجام شود و تفاوت بین ژلاتین خوکی و گاوی مشخص شود.
وی با بیان اینکه آزمایش‌ها در این زمینه باید به صورت قفسه‌ای انجام شود، گفت: بازرسین این حوزه باید با حضور در محل عرصه این محصولات آن را مورد ارزیابی قرار داده و سالم بودن آن را تأیید کنند.
در ادامه حجه‌الاسلام محمد اسماعیل‌زاده، در گفتوگو با خبرنگار سینا با بیان این مطلب که درباره مصرف ژلاتین نکاتی را باید مورد توجه قرار دهیم، گفت: از نظر فقهی حلال یا حرام گوشت بودن تمام مواد غذایی قبل از استفاده باید توسط کارشناسان اسلامی مورد تأیید قرار بگیرد.
طبق حکم فقهی درصورت محرز نشدن حلیت ژلاتینهای وارداتی به کشور باید از مصرف آن اجتناب کرد
حجه‌الاسلام اسماعیل‌زاده، ادامه داد: به دلیل اینکه در کشورهای غیراسلامی از حیوان حرام گوشت(خوک) برای تأمین ژلاتین استفاده می‌شود و شناسایی آن نیاز به آزمایش‌های دقیق دارد و حلال بودن آن حتماً باید از مبادی علمی محرز شده و به دست مصرف کننده برسد، در غیر این صورت طبق حکم شرعی از مصرف آن باید اجتناب کرد.
دولت باید در زمینه مشکلات ژلاتینهای مشکوک وارد عمل شده و مصرف‌کننده را از سردرگمی نجات دهد
وی در پاسخ به سؤالی در مورد اینکه به دلیل واردات این محصول از کشورهای مختلف، مصرف کننده در تشخیص حلیت آن دچار سردرگمی شده است پس راه‌حل چیست، در پایان صحبت‌های خود اظهار کرد: دولت باید در این زمینه وارد عمل شود؛ یکی از وظایف سازمان غذا و دارو این است که منشاء این محصولات را به طور دقیق در مراکز خود مشخص کند.
در ادامه برای پاسخ تعدادی از سؤال‌های مخاطبان با یکی از مسئولین در مجلس شورای اسلامی گفت‌و‌گویی انجام دادیم که با هم می‌خوانیم.
حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی نهم در پاسخ به سؤال خبرنگار سینا درباره ژلاتینهای وارداتی و بلاتکلیفی مصرف‌کنندگان گفت: این موضوع طی دو سال گذشته مطرح بوده است و در جسله‌ای هم رسول دیناروند ریاست سازمان غذا و دارو اظهار کرد؛ مجوزهای ارائه شده مربوط به ژلاتینهای حلال است و ما بر سلامت آن نظارت می‌کنیم.
افزایش قاچاق در واردات ژلاتین به عنوان یکی از معضلات مهم در این حوزه است
رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی نهم ادامه داد: اشکالی که در حال حاضر پیش آمده افزایش قاچاق در این حوزه است و حتی با وجود برچسب حلال بر بعضی از این محصولات قاچاق، بازهم برای خیلی از افراد در سالم بودن این مواد جای بسی تردید و سؤال وجود دارد و به این دلیل توصیه می‌شود بیشتر از ژلاتین داخلی استفاده کنیم که البته گران بودن ژلاتین داخلی یکی از علل روآوردن مردم به فرآورده‌های خارجی است.
شهریاری، در پاسخ به سؤالی درباره اینکه موضوع افزایش تعرفه‌های واردات و حمایت از تولیدکنندگان داخلی در مجلس در چه مرحله‌ای است، ابراز کرد: به دلیل قاچاق تعرفه‌گذاری عملاً به درستی اعمال نمی‌شود و این موضوعی است که باید در مجلس دهم مورد بررسی دقیق‌تری قرار بگیرد چرا که در این مجلس که بیش از دو جلسه از فعالیت آن باقی مانده فرصتی برای بررسی این معضل وجود ندارد.
فرهاد فرهنگی، تولید کننده ژلاتین و مدیرعامل شرکت فرآوری دارویی ژلاتین حلال اسلامی در گفتوگو با نسیم آنلاین با انتقاد از اظهار نظر مسئولان سازمان غذا و دارو درباره خوکی نبودن ژلاتینهای وارداتی گفت: مسئولین ادعا می‌کنند که ژلاتین خوکی وارد کشور نمی‌شود و برای اثبات ادعای خود پای گواهی حلال ژلاتینهای وارداتی را وسط می کشند؛ در حالی که با پرداخت ۱۰۰ دلار می توان از کشور چین گواهی حلال دریافت کرد و این گواهی که برای ژلاتینهای خوکی استفاده می شود بیشتر جنبه تجاری دارد.
فرهنگی، تصریح کرد: تنها راهی که می توان حلیت ژلاتین را تشخیص داد آزمایش است؛ مسئولان غذا و دارو ادعا می کنند که از طریق آزمایش PCR متوجه حلال بودن و یا نبودن ژلاتین وارداتی می شوند، اما این آزمایش برای تشخیص گوشتهای وارداتی کاربرد دارد و برای ژلاتینهای وارداتی نمی توان از آن استفاده کرد.
به گزارش خبرنگار سینا، دولت در سال ۹۴ مقادیر قابل توجهی ژلاتین را از نقاط مختلف جهان وارد کرده و برای واردات آنها با زیر پا گذشتن قانون، مجوزهای لازم را از نمایندگی ولی فقیه در وزارت جهاد کشاورزی اخذ نکرده است، طبق آمار گمرک سال گذشته ۲۸۴۰ تن ژلاتین مشکوک وارد کشور شده است.
با نگاهی به قیمت ژلاتین در بازارهای جهانی به راحتی می توان دریافت که ژلاتین با منشا گاوی رقمی بالاتر از ۸ دلار به ازای هر کیلو را دارا است، در حالی که اغلب ژلاتینهای وارداتی به کشور در سال گذشته زیر ۸ دلار بوده و مشکوک به ژلاتین خوکی می باشند. نکته جالب تر اینجاست که دولت مجوز واردات ژلاتین از کشور امارات متحده را هم داده که اساسا کارخانه ای برای تولید ژلاتین در این کشور وجود ندارد و ژلاتینهای اماراتی موجود در بازار هم بسیار مشکوک به نظر می‌‌رسند.
در پایان باید گفت، اگر چه طبق مطالب به دست آمده در این گزارش می‌توان به روشنی به فقدان مدیریت در فرآیند تولید و واردات ژلاتین پی برد ولی آنچه به عنوان خطر جدی سلامت جامعه را تهدید می‌کند، هجوم این مواد در سبد غذایی خانواده‌های مسلمان ایرانی است که بی‌شک در رشد و بقاء نسلی سالم، متفکر و مفید تأثیرگذار بوده و ما را به تفکر عمیق‌تری واردار می‌کند.
در این باره امیدواریم افراد جامعه به خرید هر نوع کالا به دلیل ارزان بودن اقبال نشان ندهند، چرا که هیچ ارزانی بی‌حکمت نیست و چه بسا با خرید و مصرف بسته‌های فریبنده و رنگارنگ این نوع ژلاتین‌ها ضربه جبران‌ناپذیری بر پیکره خود، خانواده و به ویژه کودکانمان وارد کنیم.
