"داود عبدالهی"دکترای بررسی مسائل اجتماعی از دانشگاه اصفهان و عضو هیئت علمی دانشگاههای اردبیلدر پاسخ به برخی سوالات خبرگزاری بسیج از اصلاندوزدر مورد "آسیب شناسی فضای مجازی" پاسخ گفته و دیدگاههای خود را در این حوزه بیان کرد.
وی در این باره می گوید:مقوله آسیب شناسی فرهنگ در جامعه ما از حد و اندازه تحلیل های عجولانه و بدور از چشم اندازهای نظری علمی ریشه طولانی دارد و اساسا هربار که بنده فرصت مصاحبه پیدا می کنم رغبت چندانی به این داستان ندارم دلیلش هم کاملا مشخص هست تصمیمات فرهنگی ما اساسا چون مبتنی بر چارچوب های علمی عمیق نیست و از آنجا که نقشه مهندسی فرهنگی در مقیاس های ملی و استانی مناسب و درستی تا به امروز نتوانسته ایم ارائه بدهیم نمی توانم به راهکارهای لحظه ای و مناسبتی امید داشته باشم منظورم تاکید بر این موضع نظری است که تصمیم گیری های ما چون منوط به شرایط و اوضاع غیر نظام مند و لحظه ای است هنوزم که هنوزه نتوانستیم برای مقوله مهم اوقات فراغت بعنوان بخش مهمی از عرصه فرهنگی، الگوی علمی مناسبی فرموله کنیم تا در سایه همین فرمول چشم انداز فرهنگی درستی برای جامعه طراحی کنیم اتفاقا به همین دلیل معتقدم داستان پرداخت به موضوع اوقات فراغت یک حکایت تکراری شده است مانند تم سریال های تلویزیونی ما که تکرار رویدادهای زمان گذشته و بدرد نخور است .
عبدالهی در ادامه اظهار کرد:نمی توان با وجود خلا مهندسی علمی اوقات فراغت، از نسل نوجوان و جوان انتظار داشته باشیم به سراغ فراغت های ناسالم و غیرفرهنگی و البته آسیب زا نروند تابحال کدام بخش از برنامه "غنی سازی اوقات فراغت " آسیب شناسی شده و بر اساس این آسیب شناسی راهکارهای عملیاتی تدوین شده است ؟ این سوال مهمی است که باید از دست اندرکاران پرسید تلخی ماجرا اینجا بیشتر ملموس می شود که در دنیا برای همه اقشار جامعه متناسب با جایگاه و طبقه اجتماعی و ذوق و سلیقه شان الگوی فراغتی متناسب با همان جایگاه طراحی و تدوین می شود بعنوان نمونه عرض می کنم الگوی برنامه ریزی برای فراغت دانش اموزان با دانشجویان و کودکان با نوجوانان و جوانان با سالمندان متفاوت است در حالی که اساسا چنین رهیافتی در عرصه اوقات فراغت در جامعه ما دور از ذهن بوده و مورد نظر نبوده است حداقل در حد طراحی استراتژی ها و برنامه ریزی بلندمت در این عرصه .
عضو هیات علمی دانشگاههای اردبیل گفت:در جوامع پیشرفته به جهت کارکرد های ویژه اوقات فراغت بعنوان زمان بروز خلاقیت و بازتوانی افراد - چه افراد مولد بالقوه و چه مولد بالفعل- نگاه ویژه ای به فراغت همه اقشار خاصه سالمندان می شود شما به ادبیات نظری و پژوهشی انجام گرفته در کشور و مراکز علمی و پژوهشی مربوط به فراغت سالمندان نگاه کنید فکر نمی کنم مقاله ای و پژوهشی به تعداد انگشتان دست پیدا کنید و اگر این موضوع را به سطح فراغت بانوان و کودکان و کارمندان و .... توسعه دهیم عمق فاجعه بیشتر مشخص خواهد شد به همین دلیل شخصا معتقدم مقوله فراغت در جامعه ما همچون داستان مهم نشاط اجتماعی و سرمایه اجتماعی یک امر فراموش شده و شاید بیگانه است . طبیعی است مادامی که به جایگاه و ضرورت اوقات فراغت پی نبرده باشیم و ندانیم که توسعه غرب مدیون اوقات فراغت بعد از انقلاب صنعتی است نمی توان انتظار داشت در کشور این مساله به یک دغدغه و نیاز عمومی تبدیل شده و اتفاق خاصی را شاهد باشیم.
نسبت طلاق به ازدواج حقیقتا نسبت نگران کننده ای است
داود عبدالهی ادامه داد:بدیهی است در نبود این چنین عرصه های سالم فراغت زمینه برای عرصه های ناسالم پر کردن اوقات فراغت فراهم می شود همان جنبه های آسیب زای فراغت که گاه از آن به "آسیب شناسی اوقات فراغت" یاد می شود از جمله سرک کشیدن به شبکه های مجازی و محتوای هرزه نگارانه برخی از کانال ها و سایت های اینترنتی .آسیب های این کانالها و سایت ها به جهت فراهم بودن بسترهای لازم رشد تصاعدی می یابند نمونه آن نرخ طلاق در کشور و از جمله استان خودمان است نسبت طلاق به ازدواج حقیقتا نسبت نگران کننده ای است (نسبت 5 به یک و گاهی پایین تر از این)فقدان سواد رسانه ای نزد خانواده ها و بیگانه بودن نظام اموزشی کشور با این مقوله و غیبت اموزش های این رسانه ها در مدارس و محافل علمی و دانشگاهی به تعمیق و گسترش این قبیل اسیب ها بیشتر دامن زده است ما هنوز برنامه و استراتزی درستی برای این مهمان ناخوانده زوجین (هم وجوه مثبت و هم وجوه منفی و اسیب زا) نداریم و همیشه سعی می کنیم سلبی با این موضع برخورد کنیم نه ایجابی . "انکار یک امر دال بر فقدان آن نمی کند " امروزه اراده فضاهای مجازی و اینترنت فراتر از اراده ماست و بقول علمای اجتماعی نمی توان برای امواج رسانه محدودیت ایجاد کرد چرا که با بستن در از پنجره وارد می شود.
وی افزود:از این روست که می گوییم به یمن نبود متولی مشخص در عرصه مدیریت و سیاسگذاری اوقات فراغت، شبکه و فضاهای مجازی مخرب موفق از برنامه های ما (!!) عمل می کنند این موفقیت نه لزوما حاصل کارامدی صرف شبکه های مجازی که ناشی از ناکارامدی تصمیمات و برنامه ریزی های ماست (البته اگر برنامه ریزی در کار باشد).
این عضو هیات علمی دانشگاه در ادامه می گوید:ماهیت رسانه و فضاهای مجازی جلب مخاطب به هر قیمتی است و موفقیت این فضاها و شبکه ها در این است که متناسب با سلایق مخاطبین محتواهایی را تولید و عرضه می کنند که به اغوای کاربران منجر می شود امروزه هیچکس اعم از افراد تحصیلکرده و غیرتحصیلکرده و کودک و پیر ، زن و مرد و.... از آسیب ها و امواج مخرب این فضاها در امان نیست اما فراموشمان نشود مصداق " کلکم راع و کلکم مسئول عن رعیته" همه باید در قبال این سهل انگاری و تخریب فرهنگی که بیشتر خانواده ها را اماج خود قرار داده است احساس تکلیف کنیم در قبال عملکردمان در هر مقیاسی پاسخگو باشیم.قطعا برنامه ریزی عالمانه - و نه عامیانه- و بموقع می تواند در کاهش گستره این اسیب ها موثر واقع شود و باز فراموش نکنیم موثرترین راه ورود این اسیب ها " اوقات فراغت " افراد است . نباید اوقات فراغت را مخنص به گروه یا قشر خاصی (دانش اموزان و دانشجویان و..) آنهم صرفا در فصل تابستان محدود دانست مگر فراغت فصلی است و صنفی ؟! تا به امروز اغلب تدابیر بکار گرفته شده خاصه در مقیاس استانی چنین رویکردی را دنبال کرده اند به محض پایان فصل امتحانات و نزدیکی موسم تابستان پرداختن به مقوله اوقات فرغت نقل همه محافل و مجالس و نشست رسانه ی مسوولان می شود رسانه ملی و استانی هم از قافله عقب نمی ماند و صرفا از سر ادای تکلیف هم شده بصورت صوری در دو سه برنامه در این مورد با کارشناسان نه چندان زبده با بازگویی سخنان تکراری سر و ته قضیه را هم می آورد تا صرفا کارنامه ای داشته باشد که تکلیف ادا شد و بعد طبق معمول با اتمام تابستان مقوله فراغت هم به فراموشی سپرده می شود گویا مشکل فراغت فقط تابستانی است و فعلا تا تابستانی دیگر فراغتی مطرح نیست !!!
آسیب شناسی فضای مجازی
عبدالهی در پایان گفت:اختلافات خانوادگی ، ورود سبک های زندگی غیر اسلامی و مخرب مانند ازدواج سفید ، هم خانگی دختران و پسران، تجرد و بی میلی به امر ازدواج و تشکیل خانواده ، عمر ازدواج کمتر از 2 سال و رواج روابط نامتعارف و خارج از عرف خانوادگی و دهها مورد دیگر از رهاورد های مخرب گرایش عمومی به استفاده از این شبکه هاست تاکید می کینم این یک وجه از اسیب هاست چرا که طرح شبهات دینی برای نوجوانان و جوانان و خانواده ها ، ترویج بدبینی گسترده به دولتمردان و مسوولین جامعه ، فرسایش سرمایه اجتماعی نهادی، ترویج بی بند و باری و عادی جلوه دادن مناسبات غیر متعارف همه از مظاهر اموزش های فضاهای مجازی و شبکه های اجتماعی آسیب زاست .
ادامه دارد...
