رکود بازار داخلی و صادراتی از سال گذشته شیب تندتری پیدا کرد

به گزارش خبرگزاری بسیج از مازندران،اسماعیل خاتمی‌مقدم عصر چهارشنبه در جمع خبرنگاران، مهمترین راهبرد مؤثر و پایدار برای حل مشکلات دامداران و کارخانجات لبنی و ارتقای ضریب سلامت جامعه را رشد مصرف شیر به‌ویژه در گروه هدف مصرف‌کنندگان داخلی دانست و در عین حال گفت که باید موانع نظام توزیع، بازار و کیفیت را برداریم و با اصلاح باورهای غلط و تسهیل دسترسی جامعه هدف به شیر و لبنیات سرانه مصرف داخلی را افزایش دهیم و در ادامه برای سرریز تولید به صادرات بیاندیشیم.

وی ذخیره شیر خشک کشور را بیش از 30 هزار تن و معادل یک‌سال نیاز مصرفی کشور اعلام کرد و افزود: در یک سال گذشته در اتحادیه 28 کشوری اروپا تولید شیر خام رشدی حدود 800 هزار تن و صادرات معادل شیرشان تقریباً 33 هزار تن رشد داشته و ذخایر شیر خشک این کشورها با رشد یک‌هزار 200 درصدی به 184هزار تن و ذخایر کره با رشد بیش از 55 درصدی از 80 هزار تن فراتر رفته است.

رئیس انجمن صنایع غذایی مازندران اضافه کرد: مشابه همین روند در آمریکا و اقیانوسیه هم اتفاق افتاده و نتیجه عملی آن کاهش قیمت 10 تا 13 درصدی شیر و لبنیات در بازارهای جهانی بود اما به‌دلیل ناکارآمدی سیاست‌های اقتصادی دستگاه‌های مسؤول و شاید تولیدکنندگان، آثار این کاهش قیمت در کشور ما دیده نشد لذا هم در صادرات با مشکل مواجه شدیم به‌طوریکه وزن صادرات برپایه محصول حدود 6 درصد و بر پایه شیر حدود 15 درصد کاهش داشت و هم بدتر از آن کاهش معنی‌دار مصرف داخلی را شاهد هستیم.

این مسؤول بیان کرد: روند رکود بازار داخلی و صادراتی از سال گذشته شیب تندتری پیدا کرد، صنایع لبنی با تولید و ذخیره‌سازی شیر خشک تا حدی مانع از انتقال این فشار به دامداران شدند و حداکثر فشار به دامداران در عدم قیمت‌گذاری مطلوب و پرداخت طولانی‌مدت مطالبات آنها خلاصه شده بود اما در سال جدید با پر شدن انبارهای صنایع لبنی و تداوم رکود بازار، جذب شیر دامداران هم با مشکل مواجه شد و باز هم دولت مجبور به تزریق مُسکن شد.

خاتمی‌مقدم با یادآوری اینکه حدود 10 درصد معادل وزن شیر تولیدی صنایع لبنی در بخش صادرات و 90 درصد در بازار داخلی به مصرف می‌رسد، گفت: در یک سال گذشته بر اساس آمار گمرک کشور وزن صادرات لبنیات (معادل شیر) حدود 15درصد کاهش و طبق محاسبات، مصرف داخلی نیز حدود 10 تا 15درصد کاهش داشته که با توجه به سهم 90 درصدی مصرف داخل و نیز سرانه مصرف پایین این کالای سلامت‌محور، تقویت مصرف داخلی باید در اولویت برنامه مدیران و تصمیم‌گیران قرار گیرد.

وی تصریح کرد: با توجه به وجود سه حلقه اصلی دامدار، صنایع لبنی و مصرف‌کننده باید ببینیم کدام حلقه یا حلقه‌ها دارای مشکل هستند یا نیاز به تقویت دارند و با این شناخت، الگوی حمایتی و یارانه‌ای مناسب و هدفمند را انتخاب کنیم اما چند سالی است که حمایت‌های یارانه‌ای محدود و مقطعی دولت به دو حلقه اول که دارای تشکیلات و قدرت چانه‌زنی هستند خلاصه شده و مردم به‌دلیل عدم حضور نهاد مدنی مدافع حقوق مصرف‌کننده، کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند.

رئیس انجمن صنایع غذایی مازندران در مورد روش‌های تجربه‌شده یارانه شیر در کشور، خاطرنشان کرد: اگر یارانه را به صادرات بدهیم در واقع با این عمل به دامدار و کارخانه‌های لبنیات کمک شده است اما مصرف‌کننده داخلی به‌عنوان هدف اصلی همچنان از این یارانه بی‌بهره می‌ماند البته اگر حمایت از مصرف‌کننده در اولویت برنامه تصمیم‌گیران نیست، این روش پرداخت یارانه برای حمایت از دامدار و حفظ سهم بازار خارجی مطلوب به‌نظر می‌رسد.

این مسؤول ادامه داد: اگر مانند سال گذشته یارانه را برای تبدیل شیر به کالای ماندگار یعنی شیر خشک بدهیم، اگرچه تا مقطعی مشکل دامدار را حل می‌کنیم اما مشکل صنایع لبنی و مصرف‌کننده حل نشده است، فراموش نکنیم اغلب شیر خشکی که با درخواست دولت به‌صورت فله و کارمزدی در استان‌های مختلف تولید می‌شوند، به لحاظ کیفی قابلیت صادرات نداشته و عموماً به ذخایر شیر خشک داخل می‌افزاید و در نهایت در بازار داخل باید مصرف شود که نتیجه منفی آن در میان‌مدت مجدداً گریبان دامدار را به شکل کاهش تقاضای شیر خام می‌گیرد.

خاتمی‌مقدم یادآور شد: شکل سوم یارانه یعنی پرداخت به نهاده‌های دامی احتمالاً در کاهش مشکل دامدار مؤثر است و بر روی کاغذ احتمال اینکه شیر با قیمت پایین‌تر به مصرف‌کننده نیز برسد وجود دارد اما به‌دلیل ناکارآمدی نظام بازار که یکی از بزرگ‌ترین مشکلات تولید در کشور محسوب می‌شود، این یارانه در سیستم بیمار توزیع هضم شده و در عمل قیمت محصول کاهش نمی‌یابد، پس در این روش نیز مصرف‌کننده از یارانه شیر بی‌بهره می‌ماند.

وی اضافه کرد: با پرداخت یارانه شیر به مردم، علاوه بر بالا رفتن مصرف شیر و ضریب سلامت جامعه، دامداران و کارخانه‌های لبنی نیز با افزایش تقاضا، سود می‌برند.

رئیس انجمن صنایع غذایی مازندران اظهار کرد: پرداخت یارانه شیر به مصرف‌کنندگان یکی از روش‌های موفق برای افزایش مصرف لبنیات است اما چون این الگوی صحیح به‌دلیل اجرای نادرست، خطای زیادی داشت کلاً از لیست روش‌های حمایتی حذف شد و حتی هیچ‌وقت مورد بازنگری قرار نگرفت در حالی که امروزه امکانات پیشرفته سخت‌افزاری و نرم‌افزاری همانند کارت‌های الکترونیکی و توزیع هوشمند وجود دارد و می‌توان با خطای حداقلی یارانه شیر را به گروه‌های هدف و شناسنامه‌دار داد؛ توجه داشته باشیم که هم به لحاظ فرهنگی و هم قدرت خرید، بخش قابل توجهی از جامعه از مصرف حداقلی شیر محرم هستند و اکیداً به حمایت نیاز دارند.

این مسؤول به اجرای طرح موفق شیر مدارس به‌عنوان یک الگوی مناسب از یارانه هدفمند اشاره کرد و گفت: وقتی طرح توزیع شیر مدارس موفق است پس باید این طرح را تقویت کنیم و چه بسا در مراکز مصرف دیگر هم به‌کار ببریم.

خاتمی‌مقدم متذکر شد: می‌توان به‌صورت هدفمند جامعه‌ای حدود 20 تا 30 میلیونی از کارگران، کارمندان، سالمندان و دهک‌های آسیب‌پذیر کشور که اتفاقاً سرانه مصرف بسیار کمی دارند را به یارانه‌بگیران شیر اضافه کنیم.

وی در پایان گفت: روزانه 18 کارخانه لبنی استان 2 هزار و 500 تن شیر جذب می‌کنند که 450 تن از شیر‌های جذب‌شده در صنایع از شیرهای تولیدی استان است و بقیه از خارج از استان وارد و تأمین می‌شود.