یادداشت عضو شورای مرکزی بسیج جامعه پرشکی/
عضو شورای مرکزی بسیج جامعه پزشکی و نماینده اسبق مجلس شورای اسلامی طی یادداشتی به سازمان بسیج جامعه پزشکی درباره نقش مهم حوزه سلامت در روند تحقق اقتصاد مقاومتی در کشور مطالبی را بیان کرد.
به گزارش خبرگزاری بسیج، دکتر زهره الهیان، عضو شورای مرکزی بسیج جامعه پزشکی و نماینده اسبق مجلس شورای اسلامی با ارسال یادداشتش به سازمان بسیج جامعه پزشکی نوشت؛ اقتصاد مقاومتی به معنای اقتصادی مقاوم و مستحکم و با توان تاب آوری در مقابل شوکهای وارده، میتواند آیندهای روشن را در مقابل پیشرفت و آبادانی کشور بگشاید که منافع آن در سطح ملی و در جهت پیشرفت و تعالی متوجه کشور و ملت شود؛ همانطور که مقام معظم رهبری از شهریور ۸۸ برای اولین بار این واژه را در دیدار با کار آفرینان مطرح نمودند و کارآفرینی در راستای اقتصاد مقاومتی را نیاز اساسی کشور دانستند.
طرح این مقوله در آن زمان دو دلیل عمده داشت:
۱. فشار اقتصادی دشمنان
۲. آمادگی کشور برای جهش
پرواضح است که این دو دلیل در شرایط امروز کشور نیز صدق میکند و به مراتب ملموستر به نظر میرسد؛ در این راستا نگاه به ظرفیت عظیم ملی و پتانسیلهای درونی و استعداد معطل مانده از جوانان و نیروی کار با تجربه و متخصص از دلائل مهمی است که هر چه سریعتر مسئولین میباید نگاه خود را به این مقوله متحول نموده و به جای انتظار برای به بار نشستن وعده و وعیدهای غرب در رفع تحریمها، این ظرفیت عظیم نیروی جوان کارامد و متخصص و مجرب را ارج نهاده و در راستای بکارگیری آن برنامه ریزی نمایند. به دیگر بیان مسئولین میبایست اساس برنامه ریزی را توجه به ظرفیتهای داخلی و پتانسیل عظیم فعلی کشور یعنی نیروهای جوان و تحصیل کرده قرار دهند و حمایت از تولیدکننده داخلی و بنگاههای کوچک اقتصادی را بطور جدی در دستور کار خود لحاظ کنند.
امروزه در حوزه سلامت پیشرفتهای چشمگیری را با توجه به توان متخصصین جوان و پژوهشگران و اساتید داشتهایم که همپای دستاوردهای دانش هستهای، فناوری نانو و دانش سلولهای بنیادی در حال گسترش است.
توجه به منابع انسانی بخصوص بکارگیری نیروهای با تجربه و آموزش دیده به جای تربیت نیروی فوق تخصص بدون توجه به نیازها در حوزه سلامت و عدم تطبیق با این نیازها، یک تصمیم بسیار کارگشا و راهبردی در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی است.
همچنین حمایت از تولید کنندگان تجهیزات پزشکی و دارو در داخل یک اصل بنیادی در راستای اقتصاد مقاومتی سلامت است که این امر نیازمند برخورد جدی با وارد کنندگان کالاها و تجهیزات پزشکی و واردکنندگان داروهاییست که مشابه داخلی دارند. که البته این نوع واردات چالشی بسیار پیچیده برای کشور ایجاد نموده است که نیازمند ایجاد سازوکارهای دقیق نظارتی میباشد و در شرایط حاضر عدم وجود این سازوکارهای دقیق و نظارت بهینه منجر به نابسامانی جدی در این حوزه گردیده است. در این راستا حمایت از تولید کننده داخلی میتواند شرکتهای داخلی را در جهت پیدا نمودن قابلیت صادراتی حمایت نماید و تولید کننده داخلی با بالا بردن کیفیت و استانداردهای لازم بتواند علاوه بر تامین نیاز داخل به بازارهای جهانی نیز دست یابد.
یکی از عرصههایی که رشد و پیشرفت آن کمک مهمی به اقتصاد مقاومتی در حوزه سلامت خواهد داشت مغتنم شمردن توریسم درمانجو به عنوان یک فرصت منحصر به فرد در منطقه است. این فرصت به ما اجازه میدهد تا امکان ارائه خدمات پزشکی را ضمن ارائه خدمات توریستی به گردشگران خارجی پیدا نمائیم. در حال حاضر عمومیت یافتن این کسب و کار در حال رشد در جهان منافع قابل ملاحظهای را عاید کشورهایی نموده است که پتانسیل خود را در این راستا بکار گرفتهاند. حال حمایت از این صنعت ضمن ارزآوری میتواند گامی موثر در جهت معرفی و شناخت ایران به عنوان یک قطب توانمند علمی بویژه در علم پزشکی باشد. در این راستا فرصتهای منحصر به فرد کشورمان در ارتباط با نیروهای متخصص و فوق تخصص و نیز تکنولوژیهای روز و پایین بودن هزینههای درمانی، ایران را به عنوان قطب گردشگری سلامت در منطقه و در میان کشورهای خاور میانه و کشورهای همسایه میتواند مطرح نماید و سالانه میزان بالای ارزآوری را عاید کشور نماید. که البته این امر نیاز به همکاری میان دستگاههای ذیربط و هماهنگیهای درون دستگاهی دارد، از وزارت بهداشت گرفته تا سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و....
همچنین تنظیم و تدوین قوانین و آیین نامههای دقیق در این راستا میتواند کمک زیادی به ساماندهی توریسم درمانی و کوتاه کردن دست واسطه و سودجویان در این رابطه داشته باشد که نقش مجلس شورای اسلامی در تدوین قوانین موثر را بسیار کلیدی میکند.
از دیگر محورهای موثر در اقتصاد مقاومتی و سلامت، توسعه و گسترش طب سنتی میباشد، چرا که نگاه این دانش به حفظ سلامتی آحاد مردم با توصیههایی فراگیر برای سبک زندگی سالم میباشد که میتواند متضمن حفظ سلامتی باشد. متاسفانه در دهههای اخیر کمتر به این توصیهها و دستورات توسط مردم توجه شده که البته این امر نتیجه غفلت مسئولین در ترویج طب سنتی بعنوان شیوه سالم زیستن و طب مکمل است؛ این در حالیست که آموزش مردم در جهت خود مراقبتی بواسطه دستورات بهداشتی و سبک زندگی سالم خود خواهد توانست بسیاری از هزینههای سلامت را بکاهد و گامی موثر در راستای اقتصاد مقاومتی در حوزه سلامت باشد. البته کاربرد طب سنتی در حوزه درمانی با رعایت اصول علمی نیز میتواند به عنوان یک راهکار برای پایین آوردن هزینههای درمان مطرح باشد و توجه مسئولین به این فرصت منحصر به فرد در کشور و اهتمام جهت گسترش طب سنتی در ایران به عنوان یک مزیت رقابتی میتواند در جهت تحقق اقتصاد مقاومتی در حوزه سلامت گامی موثر باشد.
از محورهای دیگری که در حوزه سلامت در جهت تحقق اقتصاد مقاومتی میتواند به طور جدی مطرح باشد چاره اندیشی جدی مسئولین برای جلوگیری از فرار مغزها میباشد که البته این چالش در سایر تخصصها و رشتههای علمی غیر پزشکی نیز مصداق دارد، ولی به طور خاص در حوزه سلامت میبایست برنامه ریزی جدی برای بکارگیری توان دانشمندان و نخبگان حوزه پزشکی صورت گیرد تا از ناامیدی و بیانگیزگی نخبگان حوزه علوم پزشکی و سلامت پیشگیری گردد و مقدمات برای بکارگیری توان و حمایت از این ظرفیتهای علمی کشور فراهم گردد. و صد البته این امر نیاز به عزم جدی مسئولین و اتخاذ تدابیر کلان ملی در جهت اصلاح نگرش نخبگان و رفع موانع بازگشت (مهاجرت معکوس) آنان دارد که بحث در مورد آن در این مختصر نمیگنجد.
از محورهای بسیار مهم دیگر در تحقق اقتصاد مقاومتی در حوزه سلامت، پررنگ نمودن نقش مردم در تامین سلامت خود است. به تعبیری نظام سلامت ما بیش از آنکه درمان محور باشد، باید سلامت محور باشد و در جهت تحقق این امر، آموزش مردم و سرمایه گذاری در امر پیشگیری، مقولهای بسیار مهم تلقی میشود.
اگر توده مردم به این باور برسند که نقش اساسی را در تامین سلامت خود دارند و با رعایت اصول خودمراقبتی میتوانند سلامت خود و خانواده را تامین نمایند، ضمن ارتقا سطح سلامت آحاد مردم، هزینههای درمان بواسطه افزایش آگاهی مردم در مراقبت از خود بسیار پایین خواهد آمد؛ به تعبیری دیگر نهادینه کردن سبک زندگی سالم در میان مردم و مشارکت دادن آحاد مردم و NGOها یا سازمانهای مردم نهاد در امر سلامت یک حلقه گمشده در حوزه سلامت در شرایط فعلی است که با آموزش مردم از طریق رسانهها بویژه رسانه ملی و نیز بکارگیری سازمانهای مردم نهاد فعال در حوزه سلامت در جهت آموزش به مردم این امر محقق خواهد شد. پرواضح است که تحقق این امر در گرو آنست که مسئولین در برنامه ریزیهای خود پیشگیری را مقدم بر درمان بدانند و برای آن هزینه کنند؛ به تعبیر دیگر حفظ سلامت اصل باشد و نه درمان. در صورت تحقق این نگاه است که به جرات میتوان گفت گام مهمی در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی در حوزه سلامت برداشتهایم.
یکی از عوامل بسیار مهم تحقق اقتصاد مقاومتی در حوزه سلامت مقابله با فساد در حوزه سلامت است. گرچه فساد پدیده ایست که در تمام بخشهای نظام اجتماعی بروز مییابد، نظام سلامت بدلیل پیچیدگیها و گستردگی آن ظرفیت فسادزایی بیشتری دارد. بنا به تعریف بانک جهانی فساد به معنای سوءاستفاده از موقعیت برای منافع شخصی میباشد که در نظام سلامت در چند حوزه ممکن است به وقوع بپیوندد:
۱. سوءاستفاده از بودجه سلامت
۲. سوءاستفاده در خریدها
۳. سوءاستفاده در نظام پرداخت
۴. فساد در زنجیره تامین و تدارک دارو
۵. فساد در حین توزیع خدمات سلامت
البته پیامدهای فساد در نظام سلامت هم متوجه خود نظام سلامت است و هم معطوف به سایر نظامهای اجتماعی.
قطعا تدوین دستورالعملها برای نحوه تامین، توزیع و ارائه خدمات و تدوین قواعد رفتاری و عملکردی برای کارگزاران نظام سلامت و ایجاد شفافیت در رویهها و فرآیندها و دسترسی همگانی به اطلاعات میتواند بخشی از راهکارهای مقابله با فساد در نظام سلامت باشد. البته بهره گیری از NGOها به عنوان نمایندگان جامعه مدنی در امر نظارت میتواند نقش مهمی در مشارکت مردم در جلوگیری از فساد در نظام سلامت و سایر نظامهای اجتماعی داشته باشد.
جهت تحقق اقتصاد مقاومتی در حوزه سلامت محورهای دیگری چون اصلاح ساختار نظام سلامت، اصلاح فرایندهای بیمارستانی و اصلاح الگوی مصرف در مراکز درمانی و نیز ارتقاء بهره گیری از IT میبایست در دستور کار دست اندرکاران نظام سلامت قرار گیرد و صد البته اخلاق پزشکی و نهادینه شدن آن در کادر سلامت امری بسیار کلیدی در عدم تحمیل هزینههای گزاف به بیمار و نظام سلامت خواهد بود.
طرح این مقوله در آن زمان دو دلیل عمده داشت:
۱. فشار اقتصادی دشمنان
۲. آمادگی کشور برای جهش
پرواضح است که این دو دلیل در شرایط امروز کشور نیز صدق میکند و به مراتب ملموستر به نظر میرسد؛ در این راستا نگاه به ظرفیت عظیم ملی و پتانسیلهای درونی و استعداد معطل مانده از جوانان و نیروی کار با تجربه و متخصص از دلائل مهمی است که هر چه سریعتر مسئولین میباید نگاه خود را به این مقوله متحول نموده و به جای انتظار برای به بار نشستن وعده و وعیدهای غرب در رفع تحریمها، این ظرفیت عظیم نیروی جوان کارامد و متخصص و مجرب را ارج نهاده و در راستای بکارگیری آن برنامه ریزی نمایند. به دیگر بیان مسئولین میبایست اساس برنامه ریزی را توجه به ظرفیتهای داخلی و پتانسیل عظیم فعلی کشور یعنی نیروهای جوان و تحصیل کرده قرار دهند و حمایت از تولیدکننده داخلی و بنگاههای کوچک اقتصادی را بطور جدی در دستور کار خود لحاظ کنند.
امروزه در حوزه سلامت پیشرفتهای چشمگیری را با توجه به توان متخصصین جوان و پژوهشگران و اساتید داشتهایم که همپای دستاوردهای دانش هستهای، فناوری نانو و دانش سلولهای بنیادی در حال گسترش است.
توجه به منابع انسانی بخصوص بکارگیری نیروهای با تجربه و آموزش دیده به جای تربیت نیروی فوق تخصص بدون توجه به نیازها در حوزه سلامت و عدم تطبیق با این نیازها، یک تصمیم بسیار کارگشا و راهبردی در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی است.
همچنین حمایت از تولید کنندگان تجهیزات پزشکی و دارو در داخل یک اصل بنیادی در راستای اقتصاد مقاومتی سلامت است که این امر نیازمند برخورد جدی با وارد کنندگان کالاها و تجهیزات پزشکی و واردکنندگان داروهاییست که مشابه داخلی دارند. که البته این نوع واردات چالشی بسیار پیچیده برای کشور ایجاد نموده است که نیازمند ایجاد سازوکارهای دقیق نظارتی میباشد و در شرایط حاضر عدم وجود این سازوکارهای دقیق و نظارت بهینه منجر به نابسامانی جدی در این حوزه گردیده است. در این راستا حمایت از تولید کننده داخلی میتواند شرکتهای داخلی را در جهت پیدا نمودن قابلیت صادراتی حمایت نماید و تولید کننده داخلی با بالا بردن کیفیت و استانداردهای لازم بتواند علاوه بر تامین نیاز داخل به بازارهای جهانی نیز دست یابد.
یکی از عرصههایی که رشد و پیشرفت آن کمک مهمی به اقتصاد مقاومتی در حوزه سلامت خواهد داشت مغتنم شمردن توریسم درمانجو به عنوان یک فرصت منحصر به فرد در منطقه است. این فرصت به ما اجازه میدهد تا امکان ارائه خدمات پزشکی را ضمن ارائه خدمات توریستی به گردشگران خارجی پیدا نمائیم. در حال حاضر عمومیت یافتن این کسب و کار در حال رشد در جهان منافع قابل ملاحظهای را عاید کشورهایی نموده است که پتانسیل خود را در این راستا بکار گرفتهاند. حال حمایت از این صنعت ضمن ارزآوری میتواند گامی موثر در جهت معرفی و شناخت ایران به عنوان یک قطب توانمند علمی بویژه در علم پزشکی باشد. در این راستا فرصتهای منحصر به فرد کشورمان در ارتباط با نیروهای متخصص و فوق تخصص و نیز تکنولوژیهای روز و پایین بودن هزینههای درمانی، ایران را به عنوان قطب گردشگری سلامت در منطقه و در میان کشورهای خاور میانه و کشورهای همسایه میتواند مطرح نماید و سالانه میزان بالای ارزآوری را عاید کشور نماید. که البته این امر نیاز به همکاری میان دستگاههای ذیربط و هماهنگیهای درون دستگاهی دارد، از وزارت بهداشت گرفته تا سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و....
همچنین تنظیم و تدوین قوانین و آیین نامههای دقیق در این راستا میتواند کمک زیادی به ساماندهی توریسم درمانی و کوتاه کردن دست واسطه و سودجویان در این رابطه داشته باشد که نقش مجلس شورای اسلامی در تدوین قوانین موثر را بسیار کلیدی میکند.
از دیگر محورهای موثر در اقتصاد مقاومتی و سلامت، توسعه و گسترش طب سنتی میباشد، چرا که نگاه این دانش به حفظ سلامتی آحاد مردم با توصیههایی فراگیر برای سبک زندگی سالم میباشد که میتواند متضمن حفظ سلامتی باشد. متاسفانه در دهههای اخیر کمتر به این توصیهها و دستورات توسط مردم توجه شده که البته این امر نتیجه غفلت مسئولین در ترویج طب سنتی بعنوان شیوه سالم زیستن و طب مکمل است؛ این در حالیست که آموزش مردم در جهت خود مراقبتی بواسطه دستورات بهداشتی و سبک زندگی سالم خود خواهد توانست بسیاری از هزینههای سلامت را بکاهد و گامی موثر در راستای اقتصاد مقاومتی در حوزه سلامت باشد. البته کاربرد طب سنتی در حوزه درمانی با رعایت اصول علمی نیز میتواند به عنوان یک راهکار برای پایین آوردن هزینههای درمان مطرح باشد و توجه مسئولین به این فرصت منحصر به فرد در کشور و اهتمام جهت گسترش طب سنتی در ایران به عنوان یک مزیت رقابتی میتواند در جهت تحقق اقتصاد مقاومتی در حوزه سلامت گامی موثر باشد.
از محورهای دیگری که در حوزه سلامت در جهت تحقق اقتصاد مقاومتی میتواند به طور جدی مطرح باشد چاره اندیشی جدی مسئولین برای جلوگیری از فرار مغزها میباشد که البته این چالش در سایر تخصصها و رشتههای علمی غیر پزشکی نیز مصداق دارد، ولی به طور خاص در حوزه سلامت میبایست برنامه ریزی جدی برای بکارگیری توان دانشمندان و نخبگان حوزه پزشکی صورت گیرد تا از ناامیدی و بیانگیزگی نخبگان حوزه علوم پزشکی و سلامت پیشگیری گردد و مقدمات برای بکارگیری توان و حمایت از این ظرفیتهای علمی کشور فراهم گردد. و صد البته این امر نیاز به عزم جدی مسئولین و اتخاذ تدابیر کلان ملی در جهت اصلاح نگرش نخبگان و رفع موانع بازگشت (مهاجرت معکوس) آنان دارد که بحث در مورد آن در این مختصر نمیگنجد.
از محورهای بسیار مهم دیگر در تحقق اقتصاد مقاومتی در حوزه سلامت، پررنگ نمودن نقش مردم در تامین سلامت خود است. به تعبیری نظام سلامت ما بیش از آنکه درمان محور باشد، باید سلامت محور باشد و در جهت تحقق این امر، آموزش مردم و سرمایه گذاری در امر پیشگیری، مقولهای بسیار مهم تلقی میشود.
اگر توده مردم به این باور برسند که نقش اساسی را در تامین سلامت خود دارند و با رعایت اصول خودمراقبتی میتوانند سلامت خود و خانواده را تامین نمایند، ضمن ارتقا سطح سلامت آحاد مردم، هزینههای درمان بواسطه افزایش آگاهی مردم در مراقبت از خود بسیار پایین خواهد آمد؛ به تعبیری دیگر نهادینه کردن سبک زندگی سالم در میان مردم و مشارکت دادن آحاد مردم و NGOها یا سازمانهای مردم نهاد در امر سلامت یک حلقه گمشده در حوزه سلامت در شرایط فعلی است که با آموزش مردم از طریق رسانهها بویژه رسانه ملی و نیز بکارگیری سازمانهای مردم نهاد فعال در حوزه سلامت در جهت آموزش به مردم این امر محقق خواهد شد. پرواضح است که تحقق این امر در گرو آنست که مسئولین در برنامه ریزیهای خود پیشگیری را مقدم بر درمان بدانند و برای آن هزینه کنند؛ به تعبیر دیگر حفظ سلامت اصل باشد و نه درمان. در صورت تحقق این نگاه است که به جرات میتوان گفت گام مهمی در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی در حوزه سلامت برداشتهایم.
یکی از عوامل بسیار مهم تحقق اقتصاد مقاومتی در حوزه سلامت مقابله با فساد در حوزه سلامت است. گرچه فساد پدیده ایست که در تمام بخشهای نظام اجتماعی بروز مییابد، نظام سلامت بدلیل پیچیدگیها و گستردگی آن ظرفیت فسادزایی بیشتری دارد. بنا به تعریف بانک جهانی فساد به معنای سوءاستفاده از موقعیت برای منافع شخصی میباشد که در نظام سلامت در چند حوزه ممکن است به وقوع بپیوندد:
۱. سوءاستفاده از بودجه سلامت
۲. سوءاستفاده در خریدها
۳. سوءاستفاده در نظام پرداخت
۴. فساد در زنجیره تامین و تدارک دارو
۵. فساد در حین توزیع خدمات سلامت
البته پیامدهای فساد در نظام سلامت هم متوجه خود نظام سلامت است و هم معطوف به سایر نظامهای اجتماعی.
قطعا تدوین دستورالعملها برای نحوه تامین، توزیع و ارائه خدمات و تدوین قواعد رفتاری و عملکردی برای کارگزاران نظام سلامت و ایجاد شفافیت در رویهها و فرآیندها و دسترسی همگانی به اطلاعات میتواند بخشی از راهکارهای مقابله با فساد در نظام سلامت باشد. البته بهره گیری از NGOها به عنوان نمایندگان جامعه مدنی در امر نظارت میتواند نقش مهمی در مشارکت مردم در جلوگیری از فساد در نظام سلامت و سایر نظامهای اجتماعی داشته باشد.
جهت تحقق اقتصاد مقاومتی در حوزه سلامت محورهای دیگری چون اصلاح ساختار نظام سلامت، اصلاح فرایندهای بیمارستانی و اصلاح الگوی مصرف در مراکز درمانی و نیز ارتقاء بهره گیری از IT میبایست در دستور کار دست اندرکاران نظام سلامت قرار گیرد و صد البته اخلاق پزشکی و نهادینه شدن آن در کادر سلامت امری بسیار کلیدی در عدم تحمیل هزینههای گزاف به بیمار و نظام سلامت خواهد بود.
ارسال نظرات
غیرقابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۰