روضه نیوز: نظر حضرتعالی در مورد حضور مداحان انقلابی در شهرهای کوچک چیست؟
حضورشان که خوب است. اخیراً که رصد میکنیم، آقایان نریمانی، پیرایش، مطیعی و سلحشور و دیگر مداحان انقلابی هم در شهرستان ها حضور پیدا می کنند، منتهی باید بسترش فراهم باشد که بروند. یعنی سرخود که نمیتوانند بروند بگویند ما مداح انقلابی هستیم امشب میخواهیم در هیئت شما بخوانیم! هیئات شهرستانی باید این فضا را مهیا کنند و مداحان دعوت شوند. حتی به عنوان یک پیشنهاد قبلش، آن فرد فرهنگی که آنجا کار میکند به هیئت آن مداح برود و دعوت بگیرد، یک گزارش عملکرد ببرد که چه کارهایی کردیم، این فضای ماست، از کجا بودیم به کجا رساندیم، اطرافمان چه میگذرد؟ شما میتوانید کمک کنید این علمی که برافراشته کردیم را بالاتر ببریم و بیشتر به اهتزاز درآید، مطمئناً اینها بی ثمر نخواهد بود. آنها بیایند هیئتها را ببینند و همکاری داشته باشند.
در بحث همافزایی این هیئتهایی که به عنوان هیئتهای انقلابی هستند، باید متحد شوند و بتوانند از ظرفیتهای همدیگر استفاده کنند و یک مجموعه نخواهد با آزمون و خطا پیش برود. من در یک مجموعه ای دارم کار میکنم این راه را رفتم نتیجه داده، بگویم شما هم میتوانید این کار را انجام دهید. نه اینکه بخواهم تازه یک فعالیتی انجام دهم و هزینه هم بکنم و بازخورد هم نداشته باشد. لذا این هم افزایی، استفاده از تجارب دیگر مجموعههای فعال خیلی میتواند مؤثر باشد.
روضه نیوز: مهمترین مطالبه رهبر انقلاب از جامعه مداحان را در چه مطلبی می بینید؟
ممکن است من جوان فرصت مطالعه کتاب نداشته باشم در مورد زندگی ائمه چیزی بدانم، این بهترین فرصت و ظرفیتی است که بنده بعنوان مداح بتوانم شعری را انتخاب کنم که در آن شعر فضائل امیرالمؤمنین و ائمه اطهار نقل شود و بتوانم در آن بیتی که اوج گرفته است در جلسه، صحبتی کنم، یک نکته اخلاقی بگویم و حدیث بگویم.
یا مثلاً بگویم این بیتی که اینجا میگوید، مثلاً شعری که پارسال در ولادت حضرت زهرا خدمت حضرت آقا خواندیم که با اقبال هم روبه رو شد چندین جا اشاره به حوادث تاریخی دوران زندگی حضرت زهرا میکرد مثلاً: روزه گرفت و سه بار نان خودش را، «وَ یُطعِمُونَ الطَعامَ عَلى حُبِهِ»، «کیست به غیر از تو با علی مترادف / غیر علی کیست با تو همسر و همتا / روزه گرفت و سه بار نان خودش را داد به درویش / مستمند ز تقوا خیر طلب میکند ز فرط محبت»، ذهن را به جایی میبرد که امام حسن مجتبی میفرمایند دیدم مادرم برای همه دعا کرد الا برای خودش، عرضه داشتم مادرجان چرا برای خودت دعا نمیکنی؟ «الجارُ ثُمَ الدارُ». ممکن است آن نوجوان به هر دلیلی این موضوع را نشنیده است، این بهترین فرصت برای مداح است که این فضائل را بگوید. یعنی اینها کسانی بودند که حواسشان به همسایه بود. این میتواند این نکته را داشته باشد که اینقدر پیغمبر در مورد همسایگان سفارش میکردند که راوی میگوید من فکر میکردم همسایه از انسان ارث میبرد. این یک نکته اخلاقی بود پس من هیئتی باید هوای همسایه خود را داشته باشم. دین من میگوید نسبت به همسایه اینطور باشد.
چنین شعری اگر خوانده شود و طبق سخن حضرت آقا ذکر فضائل باشد، واقعاً نکته باشد نکتههای تربیتی و اخلاقی باشد. اینکه میگویند ابتدای برنامه مداحی تان پندیات بخوانید چون پند و اندرزی به مستمع داده میشود. روی چنین کارهایی باید سرمایه گذاری شود. اگر بحث روضه شود عین روضه گفته شود حتی عبارتهای عربی را -با قابلیت گفتن عبارات- آنها را بگوید. این کار دو تا خصوصیت دارد یکی اینکه وقتی میگوید امام حسین این جمله را فرمود، عین جمله امام حسین را در جلسه میگوید، دوم اینکه وقتی مستمع میشنود 100 درصد به شما اعتماد میکند و میگوید دارد متن عربی میخواند و سلیقه ای و ذوقی حرف نمیزند.
مداح در شعر یا در سبک اش، فرقی ندارد بتواند به حوادث روز اشاره کند، موضع خود را نشان دهد. چون بحث استکبارستیزی از فرمایشات حضرت آقا است خودم خیلی در سرلوحه کارهایم قرار دادم، که حتماً ولو اگر شد شعر یا سبکی در مورد استکبارستیزی ندارم، دعایم را که میتوانم بکنم که «خدایا ریشه صهیونیست، آمریکا، انگلیس، اسرائیل (به قول حضرت امام مثل یک غده سرطان) و آل سعود را از بین ببر.»
در اوج روضه مردم را آگاه کنم ولو به یک تذکر کوچک، مثلاً الآن در عربستان این اتفاق دارد میافتد سر شیخ نمر را بدون هیچ گناهی میزنند، یا یک حماسهای در نیجریه اتفاق میافتد، جمعیت انبوهی به طرف مکتب امام حسین که خودش مکتب استکبارستیزی است پیش میرود، به هر دلیلی فرزندانش را میکشند اما دست از مقاومت برنمیدارد. این بایستی بیان شود که روحیه تشیع خستگی ناپذیر است.
پس بحث پندیات، خواندن روضههای مستند، ذکر فضائل امیرالمؤمنین و حضرات معصومین با بیان شعر و لابهلای آن گفتن نکات اخلاقی. برخی اوقات اینقدر مستمع هوشیار است که لازم نیست خیلی مطالب را باز کنید.
یکی از مهمترین مطالبات رهبر انقلاب از مداحان که بطور جدی باید به آن توجه شود این است که در شعرها بحث استکبارستیزی و اشاره به حوادث روز باشد. اینکه مداح فقط خود را در چارچوب هیئت نبیند. هم مداح و هم روحانی که به عنوان سخنران مراسم است، میتواند وضعیت فعلی جامعه چه داخلی و چه خارجی را روشنگری کند، نباید در هیئت فقط به گریه و سخنرانی اخلاقی فکر کنیم بلکه باید مسایل روز در هیئات بیان و تبیین شود. در واقع مسئله استکبار ستیزی خون جاری در رگهای هیئات است. هیئتی که استکبارستیز نباشد، مرده و بی جان است.
اگر اتفاقی در داخل رخ میدهد ظلمی ایجاد میشود این ظلم باید بیان و مطالبه شود. اگر در خارج از مرزهایمان اتفاق میافتد، بحث مدافعان حرم را بگوییم، از چهرهی این بزرگواران مظلومیتزدایی بشود، تبیین شود اینها چه رشادتهایی داشتند، جانشان را در طبق اخلاص گذاشتند، زن، فرزند و همه را کنار گذاشتند و گفتند باید از دین در سوریه و عراق دفاع کنیم.
روضه نیوز: رهبر انقلاب جدای از مطالبات خاصی که برای جامعه مداح دارند، یکسری مطالبات عمومی مثل اقتصاد مقاومتی هم دارند. به نظر شما آیا میشود این موضوعات را در هیئات مطرح کرد؟
بله قطعا. اما متاسفانه این موضوع در بحث هیئات مغفول مانده. مغفول مانده چون موضوع جدیدی است. مسئولین هم این نکته را درست متوجه نشدند یا لسانی میگویند "اقتصاد مقاومتی" یا "طبق فرمایش حضرت آقا"، اما در عمل چیز دیگری رخ میدهد. حالا خوشبینانه میگوییم مبحث را متوجه نشدیم. یکی از نمونه هایش این است بنده بعنوان مسئول مجموعه فرهنگی که دارم کار میکنم تجهیزات و هدایایی که میخواهم برای مجموعه خود بخرم از داخل استفاده کنم، از کالاهای ایرانی باشد.
یک مورد دیگر اینکه بچه های انقلابی وارد فعالیتهایی بشوند که بتواند کشور را از آن وابستگیها دربیاورند. اگر ما به یک جنس یا یک مواد اولیه وابستگی داریم این بهگونهای شود که جوانان توانمندمان بتوانند در این راستا قدم بردارند و کشور را از وابستگی نجات دهد. چیزی که میتوانم مشخصاً برای اقتصاد مقاومتی در هیئات اشاره کنم حداقل این است که خود مجموعه و توصیه به مخاطبین مجموعه بهگونهای باشد که بیایند از خرید این کالای ایرانی حمایت کنند.
روضه نیوز: اسلوب شعرهایی که مداحان استفاده میکنند را چگونه ارزیابی میکنید؟ آیا شعرا با مداحان همکاری میکنند که شعرهای خوب، با اسلوب، محکم و غنی بگویند؟
عموماً این مداحها هستند که نیازهای خود را به شعرا عرضه میکنند، من میخواهم در فلان موضوع یک شعری را بخوانم یک مداحی داشته باشم به شاعر رجوع میکنم یا با او تماس میگیرم که میخواهیم در این زمینه ها برای ما شعر بگویید تا آن را اجرا کنم. الحمدلله خودمان که در این فضا کار میکنیم خوب بوده است، گروه ادبی «شهرستان ادب» در سطح کشور راه اندازی شده است، کار اینها پرورش و شناسایی نخبگان شعر است. بعد این نخبگان شعر را در راستای اهداف انقلاب اسلامی تربیت کنند. یک شاعر انقلابی بار بیاورند و تقدیم جامعه هنر کند تا بتواند آن دغدغه های نظام را بر زبان جاری کند و مداحان بتوانند از اشعار اینها استفاده کنند، که بیشتر در فضای روز هستند. حتی بعضاً حوادث تاریخی را با حوادث جدید پیوند بزنند و از آن نتیجه بگیرند.
یک نمونه عرض کنم که نتیجه حمایت نکردن خواص کوفه از امام حسین و مسلم به عنوان نماینده امام حسین، باعث به وجود آمدن فاجعه روز عاشورا، قتل حجت خدا و اسارت برای آل الله و نوامیس پیغمبر شد. وقتی این مسئله درست وزیبا بیان شود، نتیجه آن میشود که ما نباید ولایت را تنها بگذاریم، هر کسی بهاندازه توانش باید وارد عرصه شود، این نظامی که اینهمه دشمن در سراسر جهان دارد؛ شاعر با شعر خودش، مداح با صوت خودش و استفاده از ظرفیتها شعرا حمایت خودش را تا جایی که برایش مقدور است و حداکثر توانش برای دفاع از این نظام و ولایت به کار بگیرد.
به نظرم شعرا نقش خیلی مهمی دارند و نقش شان کمتر از مداحان نیست. درست است شعرشان را مداح با صدا میخواند منتهی اگر شاعر شعر ندهد من مداح چه بخوانم؟! پس ابزار اصلی من مداح شعر خوب است و شعرا خیلی میتوانند به مداحان کمک کنند. مطمئناً نتیجهی یک شعر خوب همراه با صدای خوب، تأثیرگذاری مطلوب میشود.
روضه نیوز: بنظر شما همخوانی مستمعین با مداح چه ضرورتی دارد؟
خیلی از جاها مستمع دوست دارد با مداح همراهی کند و وقتی صدای همدیگر را میشنوند و یکپارچه یک مطلبی را میگویند هم خودش لذت میبرد، بنده در جلسه احساس میکنم اینکه همه دارند باهم میگویند یعنی به این حرف اعتقاد دارند، همینکه بر سر زبان جاری میکنند، همین جاری کردن یک حرف و عقیده، مطمئناً بیانش تأثیر بعدیاش بر دل است. همینطوری که میگویند بحث ذکر را بگویید، ذکر هم از زبان شروع میشود، کمکم این ذکر مداومت پیدا کند بر دل تأثیرگذار خواهد شد و به خواست خدا بعداً در اعضاء و جوارح ساری و جاری خواهد شد.
روضه نیوز: در محفلی به نام هیئت چه پتانسیلی وجود دارد که آن را تا اینحد ارزشمند میکند؟
همه این هیئتها نقطه اوجی به نام محرم دارند. یک هیئت 50 نفری است بحث محرم که میشود حداقل 500 نفر میشود، این ظرفیتی است که امام حسین برای ما مهیا کرده است، باید از این ظرفیتی که امام حسین مهیا کرده و جمعیتی که میآید حداکثر استفاده و روشنگری برای چه مداح و چه سخنران شود.
متاسفانه برخی از هیئات تمام دغدغهشان این است که فقط یک روضه بگیریم و شامی بدهیم و مراسم روضه و سینهزنی تمام شود. اما هیئات انقلابی دغدغههایی دارند که دغدغههای نظام و رهبر و انقلاب است لذا میآیند از این ظرفیتی که به نام محرم هست، یا شبهای قدر و مناسبتهای دیگر استفاده میکند. نقطه اوج هیئات بحث محرم است که تمام فعالیتها را روی آن متمرکز میکنند. این بهترین فرصت برای تبیین دغدغههای نظام است و اینکه بتواند مستمعین را روشنگری کند.
ممکن است من به عنوان یک شهروند، به خاطر دغدغه هایی که دارم از فضای جامعه و جهان مطلع نباشم. بعضی از حوادث باید تبیین و تشریح شود.
آن روزی که در سوریه آن اتفاقات افتاد و یک عده ای خواستند به خاطر ضربه زدن به ایران و حزب الله دولت اسد را نابود کنند، آمدند آن حوادث تلخ را آفریدند رسانه های آمریکایی و اسرائیلی میگفتند اسد شهروندان سوری را میکشد؛ درحالیکه تمام کشتارها و جنایتها، کار تروریستهایی بود که آمریکا از آنها حمایت میکرد. به خاطر اینکه ایران و سوریه حامی حزبالله هستند و مستقیماً با صهیونیسم مبارزه میکنند، اینها آمدن به بشار اسد ضربه بزنند. لذا این باید برای مردم تبیین شود. حقیقت واقعه این است.
ماهوارهها و رسانههای منافق و معاند همیشه واقعیتها را وارونه جلوه میدهند. لذا یک مجموعه فرهنگی مثل هیئت میتواند با تولید یک بروشور، نشریه یا یک محصول فرهنگی، در راستای بصیرت افزایی، بسیار موثر باشد و مخاطبانش را از جهلی که ماهوارهها برایش بوجود آوردهاند، برهاند.
همه اینها ظرفیتهایی است که امام حسین برای ما فراهم کرده است. حداقل با یک بروشور یا کلیپ که از طریق فضای مجازی و شبکههای اجتماعی برای گروه مخاطب فرستاده شود. این فعالیتها خیلی مهم هستند.
به علاوه، چون قسمت اعظم مداحی با احساسات مردم و جوانان در ارتباط است، شما میتوانید در اوج احساسات آن حرفی که واقعی است را بزنید. این بهترین فرصت است که منِ مداح نسبت به شرایط روز و جامعه آگاه شوم و اطرافیانم را آگاه کنم.
روضه نیوز: بین تحولات بینالمللی که درحال حاضر در کشورهای یمن، بحرین و سوریه، لبنان و... رخ میدهد کدامیک مهمتر هیتند؟
در شرایط فعلی بخواهیم بسنجیم اولویت اول سوریه است. حوادث سوریه از آنجایی رخ داد که ما رژیم غاصب صهیونیستی را به رسمیت نمیشناسیم، در مقابل آن ایستاده ایم حزب الله را حمایت میکنیم. صریحاً گفتیم و خود حضرت آقا در خطبه هایشان صریح فرمودند. لذا این مقابله و نظام سلطه و صهیونیست ایستادند و باعث شده به سوریه ضربه بزنند اینها میخواهند سوریه و بعد به سراغ ایران و حزب الله بروند. لذا در حوادثی که وجود دارد باید بیشتر به بحث سوریه پرداخته شود. چون جوانان ما دغدغه حوادث سوریه را دارند و اینهمه شهید دادیم که به عنوان شهدای مدافع حرم نامگذاری شدند.
روضه نیوز: دشمنان اسلام، یقینا برای مقابله با هیئتها طرح و برنامه درند تا چنین فضای مطلوبی را از شیعیان بگیرند. بنظر شما مهمترین دسیسهی آنها برای مقابله با هیئتها چیست؟
سوال خیلی خوبی است. اولا دشمنان سعی میکنند بگویند نباید هیئات وارد مسائل سیاسی شوند. میگویند هیئتی باید سینه بزند و برود، کاری به نظام و حوادث و جهان اسلام نداشته باشد. میخواهند هیئتها سکولار بار بیاورند.
دشمنان درصدد این هستند که به ریشه اسلام ضربه اساسی وارد کنند و این دین شریف را به کلی نابود کنند. اما مطمئناً این کار را نمیتوانند انجام دهند، چون امام حسین حرارتی در قلوب مؤمنین ایجاد کرده که هیچوقت سرد شدنی نیست. این حرارتی که خدا به واسطهی خون امام حسین(ع) در قلوب مؤمنین ایجاد کرده، هیچوقت خاموش شدنی نیست. لذا میبینند با اصل خود روضه و سینهزنی نمیتوانند مبارزه کنند. ولی درصدد این هستند که اثر روضهها را از بین ببرند. یا روی مداحها طوری تأثیرگذاری میکنند که از اشعار بدون محتوا استفاده کنند.
چیزی که به وضوح میتوان دریافت، این است که دشمنان شدیدا به دنبال این هستند که هیئات وارد بحث های سیاسی نشوند، و کاری به استکبار نداشته باشد.
بعضی از افراد هم فریب دشمن را میخورند. اینها حتی به شهدایی که آمدند جانشان را در راه دفاع از نظام و دین و ناموس فدا کردند اعتقاد ندارند، میگویند (العیاذ بالله) اینها رفتند تلف شدند.
لذا دشمن میگوید ما حاضریم تمام هزینههای هیئت شما را بدهیم اما نیازی نیست از شهدا نام ببرید. به این شرط ما هزینه های شما را تأمین میکنیم که نه نامی از نظام و انقلاب و نه نامی از شهدا ببرید.
روضه نیوز: همان جریان شیعه و هیئت انگلیسی...
بله، کار دشمن همین است که مسیر هیئت را منحرف کند.
اما در جبهه حق، یک هیئت میآید و از ظرفیتی که امام حسین برای ما ایجاد کرده، استفاده میکند. مسائل روز را بیان میکند و به روشنگری میپردازد.
روضه نیوز: نظرتان در مورد شعار محوری «کرامتنا الشهاده»، که شعار محرم هیئات انتخاب شده است، چیست؟
این شعار، واقعا شعار فوق العاده ای است. چیزی که به ذهنم رسید این بود که در جایی خواندم روایتی بود به این مضمون: ابوحمزه ثمالی از شاگردان امام سجاد(ع) به خدمت اباعبدالله میرسد و میگوید «یا بن رسولالله، چرا شما اینقدر برای پدرتان امیرالمومنین(ع) گریه میکنید؟ مگر پدر شما امیرالمؤمنین در محراب عبادت شهید نشدند؟ شهادت هدیه ای است که خداوند به شما ائمه تفضل کرده» پس از این صحبتها، حضرت اباعبدالله(ع) او را دعا میکنند و میفرمایند «خیلی دقیق گفتی، خداوند شهادت را به ما تفضل کرده و هدیه داده است»
شهادت تفضل و هدیه خدا برای بندگان خالص است. و افتخار ما شهادت در راه دین خداست. این روحیه شهادت طلبی روحیه ای است که دشمن فوقالعاده از آن میترسد. ما در برابر اعتقاداتمان آنقدر ثابتقدم هستیم که حاضریم برای این اعتقادات، جانمان را هم بدهیم.
روضه نیوز: بنظر شما مداح الگو باید چه ویژگیهایی داشته باشد؟
به نظرم اگر یک مداح بخواهد الگو شود باید تحصیلات خوبی داشته باشد و فرد تحصیلکردهای باشد، کسی که تحصیلکرده باشد خیلی بهتر مطالب را متوجه میشود و آنها را بیان میکند. کسی که تحصیلکرده باشد، هر جمله ای را بر زبان جاری نمیکند. لذا فقط مطلب صحیح را رائه می دهد.
یک مداح نمونه دغدغه هایی که باید نسبت به کشورش داشته باشد را حتماً بیان کند، نسبت به مستمع و کسانی که برای مخاطبش هستند احساس دغدغه دارد و میگوید اینها آمدند، این یک ساعتشان را با من گذراندند لذا خودم را موظف به مطالعه میکنم که لااقل از آنچه که میشنوند بهرهای ببرند.
طرز رفتار یک مداح هم مهم است چون با احساسات سروکار دارد خیلی از جوانان و نوجوانان آن مداح را الگوی خود قرار میدهند. حتی پوشیدن یک لباس مناسب میتواند آنها را جهتدهی مثبت یا منفی کند.
یا طرز گفتار و رفتاری که در اجتماع دارد اینها خیلی مراقبت میخواهد. خیلی از حرکات و کلمات و حرفها را نباید بزند چون یک عدهای او را به عنوان الگو قرار دادهاند، اگر پایش را کج بگذارد آنها هم پایشان را کج میگذارند لذا مسبب کج رفتنشان شما آقای مداح میشوید. پس؛ تحصیلات، مطالعه خوب برای مطالب مفید به مستمع دادن، رفتار و گفتار خوب و مناسب.
روضه نیوز: آیا خودتان در راه مداحی استاد هم داشتید؟
بله استاد بنده حاج آقا رسول میرباقری هستند که تحصیلکردهاند دکتری فلسفه دارند، آن زمانی که با ایشان آشنا شدیم و شاگردیشان را میکردیم مهندس عمران بودند، یعنی از لحاظ موقعیت اجتماعی موقعیت خیلی خوبی داشتند. صاحب یک هنر بودند البته از نوع ساختمانسازی. که بعد به بحث فلسفه رفتند و دکتری فلسفه گرفتند. ایشان از لحاظ تحصیلات و رفتاری و گفتاری برایم الگو هستند. در زمینه مداحی هم از ایشان بهرهها بردم. خدا حفظشان کند.
روضه نیوز: شعری که محبوب شماست.
شعری از استاد حاج علی انسانی است خیلی آن را دوست دارم و بیشتر زمزمه مداحها است.
من ِدربه در چه دری زنم / زدرت اگر تو برانیام؟
تو اگر به خانه نخوانیام / چه ثمر زمرثیه خوانیام
منم و به گوشۀ مأمنت / من وتوشه خوشه زخرمنت
چو غبارم و روی دامنت / تو نشاندیام نتکانیام
به حضور و خلوت من تویی / همه فخر و عزت من تویی
تو ولی نعمت من تویی / پی این و آن ندوانیام
به ره وفا بنشان مرا / زمِی وَلا بچشان مرا
سوی باوری بکشان مرا / که به داورت برسانیام
«منم و به گوشۀ مأمنت»، مأمن و ملجأ ما هیئت است. دلیل ما این است که حضرات معصومین فرمودند، امام هادی در ذیل زیارت جامعه کبیره میفرمایند «مَن أَتَاکُم نَجَا» هر کسی به طرف شما آمد نجات دهید «وَ مَن لَم یَأتِکُم هَلَکَ» کسی که نیامد هلاک شد.
همه ما مسیرمان به طرف خداست «إِنَا لله وإِنا إِلَیهِ رَاجِعُونَ». این ذوات مقدس آمدند دستمان را در دست خدا بگذارند تا همه خدایی شویم، امام حسین که کشتی نجات است، امام صادق میفرمایند همه ما کشتی نجات هستیم اما کشتی امام حسین سریعتر است «اسرع و اوسع» هم سریعتر میرود هم وسعت بیشتری دارد، لذا خیلیها به واسطه امام حسین به خدا میرسند. این حرف برای بزرگان است که امام حسین راه میانبری برای رسیدن به خداست. این بیت «سوی باوری بکشان مرا که به داورت برسانیم» هم به همان اشاره دارد.