معرفی مقاتل معتبر عاشورائی در نشست کتاب خوان ویژه محرم

به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه های عمومی استان اردبیل، این نشست که با هدف مرور مقاتل معتبر عاشورایی و با حضور شفیع شفیعی مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری اردبیل، رباب عزیزخانی مدیرکل کتابخانه های عمومی استان و جمع کثیری از کتابدوستان و عاشقان امام حسین(ع) و هیأت های مذهبی همراه بود، 4 نفر از فرهیختگان استان اردبیل به معرفی تعدادی از معتبرترین مقاتل عاشورایی پرداختند.

همچنین این نشست، با برگزاری مراسم تعزیه و نمایش شبیه خوانی غارت خیمه های کاروان امام حسین(ع) و نی نوازی حزن آلود توسط یکی از هیأت های مذهبی اردبیل همراه بود که با استقبال و اشک و عزاداری حاضران مواجه شد.

در این نشست، حجت الاسلام والمسلمین نوروزی(مدیر حوزه های علمیه استان اردبیل)، حجت الاسلام والمسلمین سعادتی (از وعاظ مشهور استان)، مالک رضایی (استاد دانشگاه و از فرمانداران سابق استان) و یونس افسر (استاد دنشگاه و محقق علوم قرآنی و اسلامی) هر کدام در ابتدا به فلسفه قیام عاشورا، نقش مقاتل عاشورایی در زنده نگه اشتن این نهضت و اعتبارسنجی اسناد قیام امام حسین(ع) اشاره داشته و به معرفی کتابهای مورد نظر خود پرداختند.

تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهدا (ع) (دوره دو جلدی)

مولف: جمعی از نویسندگان

تحقیق و تنظیم کتاب: مهدی پیشوایی

ناشر کتاب : انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)

معرفی توسط: حجت الاسلام والمسلمین نوروزی(مدیر حوزه های علمیه استان اردبیل)

هدف اصلی این کتاب ارائه ی گزارش جامع و مستند از تاریخ قیام عاشورا برای پویندگان علمی کشور به ویژه طلاب و خطبا است.

در این مقتل تنها از منابع موجود تا پیش از قرن هفتم استفاده شده است؛ زیرا با بررسی های انجام شده از سوی محققان، در موضوع قیام سیدالشهدا علیه السلام تنها گزارش های منابعی که تا قرن هفتم به نگارش درآمده اند، قابل اتکا و اعتمادند و منابع پس از آن، گزارش های چندان معتبری را شامل نمی شوند.

جلد اول این کتاب شامل چهار بخش اصلی است:

1. سیری در مقتل نویسی و تاریخ نگاری عاشورا از آغاز تا عصر حاضر (معنای لغوی و اصطلاحی مقتل، مسیر تاریخی مقتل نویسی و تاریخ نگاری عاشورا از قرن دوم تا پانزدهم و قرن حاضر، سیری در ادوار زندگی و شخصیت امام حسین علیه السلام، شهادت امام حسین علیه السلام در گفتار پیامبران و امامان ، فضیلت گریستن و عزاداری بر امام حسین علیه السلام و تحلیل آن، فلسفه ی قیام امام حسین علیه السلام و بیان مشهورترین دیدگاه ها درباره ی فلسفه ی قیام کربلا)؛

2. امام حسین علیه السلام و معاویه (شخصیت و حکومت معاویه، مواضع امام حسین علیه السلام در برابر حکومت معاویه و مبارزات سیاسی آن حضرت)؛

3. نهضت عاشورا از آغاز تا ورود امام حسین علیه السلام به کربلا (حوادث بعد از مرگ معاویه، فعالیت های امام حسین علیه السلام در ایام اقامت در مکه، ساختار سیاسی ـ فرهنگی کوفه، و خروج امام حسین علیه السلام از مکه)؛

4. امام حسین علیه السلام در کربلا (ورود امام حسین علیه السلام به کربلا تا روز عاشورا، رویدادهای روز عاشورا، نحوه ی شهادت تمام یاران سید الشهدا علیه السلام، مبارزه و شهادت بنی هاشم، کیفیت شهادت حضرت سید الشهدا علیه السلام، و حوادث پس از شهادت امام علیه السلام).

عناوین کلی جلد دوم هم عبارتند از:

حوادث پس از عاشورا، اهل بیت علیهم السلام در مسیر شام، تداوم نهضت حسینی به رهبری امام سجاد علیه السلام، پیامدهای قیام عاشورا، مباحث پیرامونی نهضت عاشورا، پژوهشی در اربعین سیدالشهدا علیه السلام، فلسفه ی عزاداری امام حسین علیه السلام، پرسش و پاسخ های عاشورایی، و شرح حال و زندگینامه اصحاب امام حسین علیه السلام.

دانشنامه امام حسين علیه السلام (14 جلدی)

به کوشش: آیت الله ری شهری

ناشر: پژوهشكده علوم و معارف حديث

معرفی توسط: حجت الاسلام والمسلمین سعادتی (از وعاظ استان)

اين مجموعه 14 جلدی چهار هزار و 191 نقل در شش هزار و 612 صفحه به دو زبان فارسی ـ عربی را دربر دارد و 15 بخش اصلی دانشنامه امام‌حسين(ع) عبارت از زندگی خانواده سيدالشهدا(ع)، فضيلت‌ها و ويژگی‌های امام‌حسين(ع)، دلايل امامت امام‌حسين(ع) و فرزندانش، امام‌حسين(ع) پس از پيامبر اكرم(ص) تا شهادت پدر، امام‌حسين(ع) پس از شهادت پدر تا قيام عاشورا، خبر دادن پيشاپيش شهادت امام‌حسين(ع)، خروج امام‌حسين(ع) از مدينه تا رسيدن به كربلا، از رسيدن امام‌حسين(ع) به كربلا تا شهادت ايشان، وقايع پس از شهادت امام‌حسين(ع)،

كتاب گران‌مايه «دانشنامه امام‌حسين(ع)»، به‌همت آيت‌الله محمدی رى‏شهرى و همكارى پژوهشكده علوم و معارف حديث، در سال ۱۳۸۸ به زيور طبع آراسته شد.

اين كتاب، از متقن‏ترين منابعى است كه از آغاز تا انجام زندگى شخصى، اجتماعى و سياسى و ... سيد الشهدا(ع) را مورد توجه قرار داده و با ملاحظه دقيق آيات قرآنى و هزاران گزارش روایى و تاريخى، و نقد، پالايش و تنظيم كارآمد آن‌ها توانسته است در معرّفى يكى از مهم‏ترين چهره‏هاى آسمانى و تاريخ‏ساز، خلأیى بزرگ را مرتفع كند.

حماسهٔ حسینی

اثر: علامه شهید مرتضی مطهری

نشر: صدرا

معرفی توسط: مالک رضائی (استاد دانشگاه و از فرمانداران سابق استان)

این کتاب، مشتمل بر کلیهٔ سخنرانی‌ها و یادداشت‌های او پیرامون واقعهٔ کربلا و تحریفات تاریخی صورت گرفته در نقل آن. بنابر مقدمهٔ کتاب (چاپ سی‌ام)، به قلم «شورای نظارت بر نشر آثار استاد شهید مطهری» مجموعهٔ مزبور پس از درگذشت آقای مطهری به چاپ رسید. در مجموعهٔ سه جلدی، جلدهای اول و دوم شامل سخنرانی‌های آقای مطهری و جلد سوم شامل یادداشت‌های او دربارهٔ واقعهٔ کربلا بوده‌است. جلد اول مجموعهٔ دو جلدی شامل سخنرانی‌ها و جلد دوم شامل یادداشت‌های آقای مطهری است .

این کتاب به چندین زبان ترجمه شده و تا کنون بیش از ۵۰ بار در ایران تجدید چاپ شده است.

این کتاب الهام بخش این واقعیت است که حادثه عاشورا از ظرفیت های فراوانی برخوردار است که می تواند در پربارتر کردن اخلاق و رفتار مخاطبان مؤثر افتد. شهید مطهری در این مجموعه تلاش کرده است تا زمینه ای مناسب را برای برخورداری بیشتر از آموزه های قیام عاشورا فراهم نماید. استاد مطهری در این سخنرانی ها نشان می دهد که می توان همزمان نگاه عقلانی، نقادانه و عاطفی به حادثه عاشورا داشت به گونه ای که هیچ یک جای دیگری را تنگ نکند. می توان گفت این اثر ویژگی های شخصیتی استاد را نیز به نمایش می گذارد.

شجاعت استاد در تبیین انحرافاتی که در تفسیر و نحوه بزرگداشت این قیام بزرگ صورت گرفته و نیز دقت و انصاف او در شیوه تحریف زدایی ستودنی است. علیرغم اینکه موضوع محوری همه سخنرانی ها قیام امام حسین(علیه السلام) است اما کتاب از این ویژگی برخوردار است که مطالب تکراری در آن اندک است.

در کتاب حماسه حسینی، سخنرانی های استاد در هفت فصل تنظیم شده است.

لُهوف

تألیف: سید بن طاووس

معرفی توسط: یونس افسر( استاد دانشگاه و محقق)

کتاب «اللهوف علی قتلی الطفوف» (آه‌هاى سوزان بر کشتگان بیابان) اثر سید بن طاووس می‌باشد که پیرامون شرح قیام امام حسین(ع) از حرکت ایشان از مدینه، حوادث روز عاشورا تا بازگشت اسرا به وطن می‌باشد.

از مشخصه‌های این کتاب آن است که به صورت یک داستان پیاپی تنظیم شده است.

در اعتبار این کتاب باید گفت هرچند روایات این کتاب مانند بسیاری از کتب تاریخی دیگر، بدون ذکر سلسله اسناد نقل شده است، اما بیشتر اندیشمندان گذشته و حال آن را مورد اعتماد می‌دانند.

«سید رضی الدین، على بن موسى بن جعفر» مشهور به «سید بن طاووس» (متوفای 664ق) از علمای بزرگ شیعه، آثار مهم و اثرگذاری را نگاشته است. این کتاب، شرح قیام امام حسین(ع) از حرکت ایشان از مدینه، تا بازگشت اسرا به وطن می‌باشد. از مشخصه‌های این کتاب آن است که به صورت داستانی تنظیم شده است و این ویژگی، لهوف را به جهت ترتیب و شکل ساختاری، از کتاب‌های دیگر روایی جدا می‌کند.

این کتاب دارای بخش‌های ذیل است:

1. مقدمه؛ شامل مطالبی در عظمت واقعه عاشورا، مقام امام حسین(ع) و ارزش گریه و عزاداری بر آن‌حضرت، بیان انگیزه نگارش کتاب توسط مؤلف و ... .

2. مسلک اول: این بخش پیرامون تولد و زندگی امام حسین(ع) تا قبل از واقعه عاشوراست.

3. مسلک دوم: این بخش، اصلی‌ترین قسمت کتاب است که شامل وقایع روز عاشورا تا زمان شهادت امام حسین(ع) می‌شود.

4. مسلک سوم: وقایع بعد از شهادت امام از عصر عاشورا و فرستادن اسیران و سرِ شهدا و به کوفه آغاز شده و ماجرای اسارت اهل بیت تا برگشت آنان به مدینه را بیان می‌کند.

پس از آن نیز به حالات امام سجاد(ع) در فراق پدرشان اشاره شده است.

یونس افسر، در ادامه سخنان خود و پس از اشاره به کتاب ارزشمند لهوف، به بیان فلسفه اجتماعی قیام عاشورا پرداخته و نهضت سیدالشهداء(ع) را از منظر جامعه شناختی مورد تبیین قرار دادند و سپس با سرودن اشعاری از شعرای اردبیلی در وصف امام حسین(ع) و قیام آن، فضائی روحانی به نشست بخشیدند.