ارائه مقالات I.S.I در تسخیر دلالان/ پزشکان ایرانی به دلیل مشغله زیاد قادر به تولید مقاله نیستند
به گزارش سرویس بسیج جامعه پزشکی خبرگزاری بسیج، چندی پیش، مجله علمی Nature، خبری را منتشر کرد که حاکی از یک رسوایی بزرگ علمی جهانی برای ایران است؛ براساس گزارش Nature، مقامات ارشد جمهوری اسلامی ایران در لیست منتشر کنندگان مقالات جعلی علمی و دستکاری شده جهانی قرار گرفتند.
روز یازدهم آبان‌ماه ۱۳۹۵ مصادف با اول نوامبر ۲۰۱۶، ناشر مجلات Nature، ۵۸ مقاله دانشمندان ایرانی را به خاطر «جعل علمی» و «دستکاری» توسط نویسندگان تعلیق کرد.
گزینش این مقالات در ادامه‌ی موارد کشف شده‌ی مشابه در سال ۲۰۱۵ صورت گرفته است.
قسمتی از این ۵۸ مقاله که توسط ۲۸۲ پژوهش‌گر ایرانی نوشته شده، روز اول آبان‌ماه توسط یک ناشر علمی پیش‌رو جمع‌آوری شده‌اند؛ گفته می‌شود نشانه‌هایی یافت شده که در روند ارزیابی علمی و انتشار آنها، «تبانی» صورت گرفته است.
موسسه‌ی (BioMed Central (BMC تعداد ۲۸ مقاله را جمع‌آوری کرده و ۴۰ مورد دیگر را نیز تحت بررسی قرار داده است؛ در همین حال موسسه‌ی Springer نیز ۳۰ مقاله را تعلیق و ۹ مورد دیگر را نیز مورد بررسی قرار داده است؛ هر دوی این سازمان‌ها تحت مدیریت Springer Nature هستند که ناشر مجلات Nature است.
این اقدامات در پی یک تحقیق و توسط یک افشاگر انجام شده که به شواهدی دال بر «سرقت ادبی»، «دستکاری در نام نویسندگان» و نیز «دستکاری در فرایند ارزیابی علمی» دست یافته که به هدف «فریب سیستم ارزیابی علمی» و «انتشار و اختصاص غیرقانونی نویسندگی مقاله» صورت گرفته است.
تمام مقالاتی که توسط Springer جمع‌آوری شده‌اند، دارای دستکاری‌هایی در نام نویسندگان و در فرایند داوری و ارزیابی علمی بودند و ۷۰ درصد آنها نیز نشانی از سرقت ادبی و علمی را در خود داشته‌اند.
درباره مقالات BMC نیز تمام موارد دارای «دستکاری در نویسندگی» بوده‌اند؛ ۵۷ درصد آنها دارای شواهدی در مورد دستکاری در فرایند داوری و ارزیابی علمی و ۹۳ درصد نیز دارای سرقت ادبی و علمی بودند.
سال پیش نیز Springer، تعداد ۶۴ مقاله را به علت نگرانی‌هایی در مورد «ارزیابی علمی تقلبی» جمع‌آوری کرد که در آنها گزارشهای داوری و ارزیابی علمی از طریق ایمیل‌های جعلی منتسب به نام دانشمندان واقعی ثبت شده بودند؛ در همان سال موسسه‌ی BMC نیز ۴۳ مورد دیگر را به دلایل مشابهی تعلیق و لغو کرد؛ چندین ناشر عمده‌ی دیگر نیز کشفیات مشابهی از ارزیابی‌های علمی جعلی را گزارش کرده بودند.
این دو سازمان می‌گویند که آنها در پی این رُخدادها به «مبارزه با ارزیابی علمی جعلی» اقدام کرده‌اند و موسسه‌ی BMC در همین راستا به فرایند پیشنهاد دادن داوران و ارزیابی کنندگان مقاله توسط خود نویسندگان به طور مستقیم پایان داده است؛ حالا این پیشنهادات عموما از طریق یک نامه‌ی ضمیمه ارایه می‌شود که در آن سندیت و اعتبار داور و ارزیابی کننده محرز شده باشد.
همچنین این موسسه شرایط سخت‌گیرانه‌تری را برای تغییر نام نویسنده در طول فرایند انتشار وضع کرده است.
نویسندگان این مقالات از این موضوع آگاه شده‌اند و بعضی نیز پاسخ‌هایی داده‌اند؛ جمع‌آوری و تعلیق‌ها در سه نشریه‌ی اسپرینگر رخ داده است، یک مورد در Comparative Clinical Pathology، چهار مورد در Journal of Parasitic Diseases و ۲۵ مورد نیز در Tumour Biology.
در موسسه‌ی BMC نیز ۴ نشریه درگیر هستند؛ ۲۳ مقاله در Diagnostic Pathology، و دو تا در Cancer Cell International و Journal of Ovarian Research و یکی در World Journal of Surgical .Oncology.
در این راستا، محمدرضا ناظر، متخصص بیماریهای عمومی و عضو بسیج جامعه پزشکی در گفت‌وگو با خبرنگار سینا گفت: جلوی دلالان isi باید گرفته شود؛ در حالیکه در فضای مجازی حذف مقالات بیش از 50 دانشمند ایرانی از مجلات معتبر مطرح شده، طی تحقیقات به عمل آمده کمیته آموزش و پژوهش بسیج جامعه پزشکی با همکاری اساتید دانشگاه علوم پزشکی به نتایجی در این‌باره رسیده است که از این قرار است:
متاسفانه طی این بررسی ملاحظه شد که این افراد نه تنها بعضاً هیئت علمی نبودند بلکه در رشته‌های غیر مرتبط با رشته پزشکی هم تحصیلات داشتند اما متاسفانه در رشته های مختلف پزشکی از جمله روانپزشکی، بیماریهای عفونی و جراحی های مختلف صاحب مقاله بودند.
برای مثال بعضا در یک مجله و آن هم فقط در یک شماره، تعداد زیادی مقاله چاپ شده از ایشان وجود دارد و پزشکان به دلیل مشغله زیاد و درگیر بودن هم در امر آموزش و هم در امر درمان بیماران - بیماران بستری شده در بیمارستان، مطب و سرپایی - عملا قادر به تولید مقاله نبودند و مجبور به مراجعه به این دلالان isi شده‌اند.
این عضو کمیته تحقیقاتی دانشگاه علوم پزشکی استان لرستان، افزود: بهترین راهکار برای پیشگیری از دلالان isi، اجرای فرمایش مقام معظم رهبری مبنی بر اهمیت دادن به چاپ و انتشار مقالات به زبان فارسی است که می‌تواند ریشه دلالان isi را بسوزاند.
وی ادامه داد: نکته دیگر اینکه وزارت بهداشت باید یک تصمیم اساسی بگیرد که آیا باید وقت اصلی خود را در حفظ و ارتقا بهداشت و سلامت جامعه بگذارد یا درگیر حواشی مسایلی مانند دلالان isi ، تامین و تجهیز مراکز تحقیقاتی، تامین و تجهیز خوابگاه‌ها، غذا و سرویس رفت و آمد دانشجویان یا آموزش و ارتقاء اساتید، نحوه برگزاری جشن‌های فارغ التحصیلی و مراسمات متعدد فرهنگی، حقوق پرسنل درمان، کارانه پزشکان و متخصصان و پرستاران و یا تعمیر بیمارستان‌ها کند؟؟؟
ناظر، با بیان اینکه اینها وظایف اصلی وزارت بهداشت نیست، گفت: بنابراین همانطور که بارها گفته شده است و گفته‌ایم این وظایف باید به عهده نهادهای مرتبط از جمله واگذاری امر آموزش به وزارت علوم و واگذاری درمان به بیمه‌ها و بخش‌های خصوصی باشد تا اینکه وزارت بهداشت سبک بال شده و بتواد به رسالت اصلی خود که حفظ سلامت و ارتقاء سلامت مردم و جامعه است بپردازد.
جریمه سرقت ادبی (دزدی علمی) در ایران
گفتنی است؛ مطابق با ماده ۲۳ قانون حمایت حقوق مولفان هر شخصی تمام یا
قسمتی از اثر دیگری را که مورد حمایت این قانون است را به نام خود یا به
نام پدیدآورنده بدون اجازه او یا عمدا به نام شخص دیگری غیر از خود نشر دهد
به حبس تادیبی از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.
مطابق با ماده ۲۴ قانون حمایت حقوق مولفان هرشخصی بدون اجازه ترجمه دیگری
را به نام خود یا دیگری چاپ کند به حبس تادیبی از سه ماه تا یکسال محکوم
خواهد شد.
