آینده روابط اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا

    دو کشور ایالات متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی از فردای جنگ جهانی دوم به رغم اینکه در طول جنگ در جبهه ای واحد بر علیه آلمان نازی قرار گرفته بودند منتها بنای سیستم دوقطبی موسوم به "جنگ سردی" را نهادند که تا سال 1991 که مصادف با فروپاشی بلوک کمونیسم بود ادامه پیدا کرد و طرفین بارها تا مرز رودر رویی و حتی جنگ اتمی(بحران موشکی کوبا) پیش رفتند. منتها پس از سال 1991 تا کنون روابط آنها با افت و خیزهایی مواجه بوده است و نوعی رقابت ظاهری و پنهانی فی مابین آنها برقرار است و هنوز نوعی دشمنی ذاتی ملاحظه می گردد. کشورهای اروپایی نیز به عنوان متحدان سنتی آمریکا همواره از دوری مسکو و واشنگتن منتفع شده و بر علیه این کشور جبهه ای واحد تشکیل داده بودند.منتها اخیراً پس از  پیروزی ترامپ و سیاست های اعلانی وی مبنی بر نزدیکی به روسیه منجر به این شده که یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌های کشورهای اروپایی، چگونگی رویارویی ترامپ با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، باشد. لازم به ذکر است که اتحادیه اروپا به دليل الحاق کریمه به روسیه و نقش بی‌ثبات‌کننده این کشور در اوکراین، تحریم‌هایی را علیه مسکو وضع کرده است و از همین‌روی مقامات اروپایی بر این اعتقاد هستند که هرگونه اشاره ترامپ به رابطه حسنه ایالات متحده آمریکا با فدراسیون روسیه، به احتمال زیاد اعلان هشداری به کشورهایی اروپایی به ویژه دو کشور مهم این مجموعه یعنی  آلمان و ایتالیا به عنوان حامیان  رقیب وی یعنی هیلاری کلینتون می باشد.  اروپایی ها آشکارا از اینکه ترامپ خود را با پوتین از طریق حمایت کمتر از ناتو هماهنگ می کند نگران فراوانی دارند.  کشورهای کوچک حوزه بالتیک نیز از این موضوع نگرانند که آیا دولت ترامپ به مانند رؤسای جمهور سابق آمریکا از آنها در مقابل  تهدیدات و حمله احتمالی فدراسیون روسیه حمایت خواهد نمود؟ درخور توجه است که دونالد ترامپ در طول رقابت های انتخاباتی اعلام نموده بود که :« لزومی به حمایت از لیتوانی، لتونی و استونی نمی‌بیند، مگر آنکه آنها در ابتدا مبالغی را به ناتو بپردازند ».  منتها علیرغم تمامی این مسائل  سیاست‌های ترامپ نسبت به روسیه نیز همچنان نامشخص است. و هنوز مبرهن نیست که آیا ترامپ به مواضع انتخاباتی خود پایبند خواهد ماند یا خیر؟  نکته حائز اهمیت دیگر که ارتباط زیاد میان ترامپ و روسیه دارد این است که بسیاری از اوکراینی‌ها احساس می‌کنند حمایت غرب از آنها در مبارزه علیه نیروهای طرفدار روسیه در شرق این کشور تنزل پیدا کرده است. با این حال ریاست جمهوری ترامپ آنها را در این زمینه بیشتر نگران کرده است . لذا مسئله ای که مقامات کی‌یف از آن می‌ترسند این است که ترامپ سیاست‌هایی را اتخاذ کند که بیش از همه به نفع پوتین باشد.از سویی ، سیاست های ترامپ در خصوص "سواری مجانی" برخی کشورها از آمریکا که واشنگتن نفع مستقیمی در آن ندارد و سیاست " درون گرایی" مد نظر وی می تواند امید کشورهای اروپای شرقی را نقش بر آب کند. نکته مهم دیگر اینکه اتحادیه اروپا به دلیل اینکه آمریکا را پیشوای خود در برخوردهای نظامی بر علیه دشمنان این مجموعه می داند خواستار قدرتمند ماندن این کشور در عرصه بین المللی و احتراز از درون گرایی این کشور است  که در غیر این صورت درون گرایی آمریکا موجب برتری سیاسی روسیه و غلبه مسکو  و نهایتاً نیل به وضعیت هژمونی منطقه ای و بین المللی این کشور می گردد.  طبیعتاً تا زمان مشخص شدن مسئله، نگرانی در بین مقامات اروپایی وجود دارد که ترامپ با نزدیکی به روسیه عملاً منطقه شرق اروپا را به مسکو واگذار نماید. این مساله مطمئنا باعث به وجود آمدن " هژمونی بی رقیب و بی دردسر  " کشور روسیه  در این منطقه خواهد گردید. نکته حائز اهمیت این است که دونالد ترامپ  "رکس تیلرسون" مدیر اجرایی غول نفتی اکسون موبیل را برای تصدی پست وزارت امور خارجه انتخاب نموده است. شایان توجه است که تیلرسون، 64 ساله دارای ارتباط نزدیک با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه است. ولادیمیر پوتین در سال ۲۰۱۳ مدال دوستی روسیه را به تیلرسون تقدیم کرد. نکته دیگر اینکه شرکت اکسون موبیل با شرکت روس نفت به عنوان بزرگترین شرکت نفتی دولتی کشور روسیه قراردادی برای همکاری در کشف و استخراج نفت امضاء کرده است. در همین راستا   آقای " دیمیتری پسکوف "  سخنگوی کرملین   ، تیلرسون  را به عنوان گزینه  وزیر خارجه آمریکا، فردی حرفه‌ای توصیف کرده است.

 هر چند که این نکته را نباید از نظر دور داشت که رابطه حسنه میان  دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین تا زمانی پابرجاست که که "اختلاف نظر سیاسی"  بین این دو  ایجاد نشود. 

2ـ دیدگاه های منفی ترامپ نسبت به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو)

    سازمان پیمان آتلانتیک شمالی معروف به ناتو در سال 1949 توسط آمریکا و کشورهای اروپای غربی ایجاد گردید و هدف این سازمان امنیتی در واقع محافظت از استقلال و صیانت کشورهای  واقع در بلوک غرب در مقابل بلوک شرق یا آنچه تهدید کمونیسم و شوروی نامیده می شد ، بود. در خور توجه است که پس از تشکیل ناتو اتحاد جماهیر شوروی و هفت کشور اروپای شرقی در سال 1955 مبادرت به انعقاد پیمان امنیتی ورشو نمودند و به این ترتیب وابستگی اروپا غربی به آمریکا فزونی گرفت و منافع امنیتی ـ سیاسی آنها در هم تنیده شد. همانگونه که ذکر شد پس از جنگ جهانی دوم تا سال 1991 در روابط بین الملل به دوران جنگ سرد (cold war) معروف شده است. در این دوران دو گفتمان بر نظام بین الملل حکومت می نمود که یکی از آن شوروی و دیگری آمریکا و متحدان این کشور بود.منتها فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ناتو را از لحاظ هویتی و حقوقی دچار مسئله ی عدم مشروعیت نموده است. در واقع اعتقاد بر این است که با از بین رفتن تهدید شوروی دیگر نیازی به وجود این سازمان عریض و طویل که هزینه های زیادی در پی دارد، نیست. نوع نگاه رئیس جمهور جدید آمریکا  به ناتو نیز حاکی از این است که این سازمان "هزینه های بی ثمر" زیادی برای آمریکا در پی داشته است و آمریکا تاکنون با پرداخت "هزینه های هنگفت" برای روی پا نگه داشتن این سازمان متحمل خسارات فراوانی شده است. از این رو امکان تغییر در برنامه‌های پیمان آتلانتیک شمالی در شرق اروپا که بخش زیادی از هزینه آن را واشنگتن تامین می کند، سبب نگرانی روز افزون اتحادیه اروپا شده است. چرا که با قدرت‌گرفتن ترامپ آینده این سازمان نامشخص است. لازم به ذکر است که دونالد ترامپ پیش تر بیان داشته بود که  واشنگتن درصدد است که تعهدات مهم از جمله دفاع متقابل در صورت حمله را کنار بگذارد و در عملیات این چنینی شرکت نکند.  ترامپ در جریان مبارزات انتخاباتی "فروپاشی ناتو" را امکان پذیر دانسته بود و بر این اعتقاد است که متحدان سهم عادلانه خود را از بودجه ساختاری ناتو  نمی پردازند  و این اتحادیه نظامی متشکل از ۲۸ کشور "ساختاری کهنه" پیدا کرده است. ترامپ بر این اعتقاد است که :« اگر آنها ( اعضا)  پرداخت سهم  مساوی خود را در پیش نگیرند، باید هر چه سریع تر ناتو را ترک کنند و اگر ناتو فرو بپاشد، بگذار چنین شود».  نمودار ذیل سهم هر یک از اعضای ناتو در تأمین بودجه این سازمان را نشان می دهد. بر طبق داده های نمودار آمریکا به تنهایی 22 درصد از کل بودجه سازمان را تأمین می کند که چنین مسئله ای برای ترامپ  غیرقابل پذیرش است.