دکتر حسین بشارتی رییس سابق موسسه تحقیقات خاک و آب کشور گفت: خاک کشور در آینده نه چندان دور، به دلیل سوء مدیریت و برنامه ریزی مناسب، تغییر کاربری اراضی خصوصا در اطراف کلانشهر ها که ساخت و ساز فراوان در آن ها صورت میگیرد و خاک را از چرخه تولید خارج میکند، رو به شوری می رود.
کد خبر: ۸۷۹۸۷۴۷
|
۰۷ دی ۱۳۹۵ - ۱۹:۰۲

آب، باد، خاک و آتش.این ٤ عنصر بی‌بدیل طبیعت بدون‌شک ارزشمندترین مواد موجود در زندگی آدمی هستند. عناصری که با همکاری ذاتی‌شان با یکدیگر ساخت‌وساز جهان را برعهده گرفته‌اند و از روز ازل به همواری مسیر زندگی انسان‌ها کمک نامحدودی کرده‌اند. در این میان اما آب و خاک قدری متفاوت‌تر از دو عنصر دیگر هستند.

نفت تنها کالایی نیست که عنوان طلای سیاه را دارد؛ در میان بازارهای غیرنفتی، بازار خاک را از پرسودترین بازارهای دنیا و ارزش آن را بیش از هر کالای اقتصادی می‌دانند. این طلای سیاه که تولید یک سانتیمترمربع آن، بیش از 500 سال زمان می‌برد، در بازار منطقه خاورمیانه مشتریان زیادی دارد.

با این حال، تنها صادرات خاک صنعتی، آن هم با اخذ مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت آزاد است و براساس قانون، صادرات خاک کشاورزی و خاک حاصلخیز ممنوع است و فروش و خروج آن از کشور قاچاق محسوب می‌شود. اما با وجود منع قانونی برای صادرات این منبع و ثروت ملی، مافیای خاک همچنان از محل صادرات خاک کشاورزی سود خوبی عایدشان می‌شود.
گاهی در رسانه‌های ایران، برخی از مسوولان، فروش رسمی آن به کشورهای خلیج فارس را افشا کرده و از صادرات آن از طریق گمرک استان‌های بوشهر و هرمزگان، با عنوان صادرات غیرنفتی به کشورهای امارات و قطر خبر داده‌اند. هر چند که این موضوع از سوی مسوولان تکذیب شد اما هنوز هم اخباری مبنی بر قاچاق خاک شنیده می‌شود.باوجود اعتراض نسبت به صادرات خاک شیرین یا همان خاک کشاورزی و هشدار به اینکه در آینده‌ای نزدیک کشورمان با کمبود خاک کشاورزی مواجه می‌شود، لایحه‌ای در مجلس مطرح و در حال بررسی است که فروش خاک را قانونی می‌کند. در همین ارتباط خبرنگارسازمان بسیج مهندسین کشاورزی و منابع طبیعیگفتگویی با دکتر بشارتی انجام داده که در زیر می خوانیم.

دکتر حسین بشارتی رییس سابق موسسه تحقیقات خاک و آب کشور گفت: خاک کشور در آینده نه چندان دور، به دلیل سوء مدیریت و برنامه ریزی مناسب، تغییر کاربری اراضی خصوصا در اطراف کلانشهر ها که ساخت و ساز فراوان در آن ها صورت میگیرد و خاک را از چرخه تولید خارج میکند، رو به شوری می رود.

دکتر حسین بشارتی تصریح کرد: بخش زیادی از سطح کشور پوشیده شده از خاک نیست و منابع خاکی محسوب نمیگردد. حدود 78 میلیون هکتار خاک داریم که از این مقدار هجده و نیم میلیون آن اراضی قابل بهره برداری مثل کشاورزی است. همچنین از رقم گفته شده حدود 8 و نیم میلیون هکتار جز اراضی زیر کشت آبی است و تقریبا 90% تولید محصولات کشاورزی از آن است و 1.2 میلیون از آن کلاس یک گفته می شود که فاقد هیچ محدودیتی است و باقی آن محدودیت بهره وری مثل شوری خاک دارند.

دکتر بشارتی اظهار داشت: خاک کشور در آینده نه چندان دور، به دلیل سوء مدیریت و برنامه ریزی مناسب، تغییر کاربری اراضی خصوصا در اطراف کلانشهر ها که ساخت و ساز فراوان در آن ها صورت میگیرد و خاک را از چرخه تولید خارج میکند، رو به شوری می رود. همچنین سیر قهقرایی در حاصل خیزی و باروری خاک که بسته به مواد مغذی و مواد آلی درون خاک است که در راستای میزان برگرداندن مواد به خاک کمتر از برداشت از آن است صورت میپذیرد. به همین دلایل خاک ها روز به روز به لحاظ مواد آلی فقیر تر میشوند.

این پژوهشگر خاک در راستای صادرات بی سر و صدای خاک گفت: متاسفانه صادرات خاک چند سالی است که مطرح شده است و صورت میگیرد. چند نکته در این مورد قابل ذکر است؛ اولاً صادرات خاک هیچ گاه به صورت رسمی انجام نمیپذیرد و بخش عمده آن به صورت قاچاق شبیه به قاچاق انواع کالای دیگر از کشور خارج میشود.

وی ادامه داد: ثانیا در برخی موارد صادرات خاک به صورت قاچاق انجام نمیپذیرد ولی مراحل آن به صورت فریب کارانه است، یعنی به عنوان مثال صادرات گل انجام میگیرد ولی به هدف صادرات خاک؛ بطوریکه در گلدان های خیلی بزرگ گل کوچکی کاشته میشود و از کشور خارج میگردد.همچنین در مواردی خاک را به صوت کانی و مواد خام با عنصر خاص جهت استخراج از کشور خارج میکنند و در نهایت جای تاسف است که تاکنون هیچگونه برخورد جدی با این پدیده وجود نداشته است.

بشارتی ادامه داد: در مورد قاچاق کالای دیگر، اگر قاچاقچی دستگیر شود، قوانین مشخصی برای برخورد با قاچاقچی وجود دارد ولی درمورد خاک متاسفانه ضوابطی وجود ندارد و جریمه ای برای این مورد وجود ندارد.

بنابراین ضرورت دارد که لایحه خاک که بیش از ده سال از آن میگذرد و خاک میخورد؛ در تصویب آن تسریع صورت گیرد و مجلس شورای اسلامی این مورد را در دستور کار خود قرار دهد. بیش از یک دهه میگذرد ولی خبری از آن نیست. اگر قانون خاک تصویب شود ابزاری برای برخورد جدی با قاچاق خاک خواهیم داشت.

دکتر حسین بشارتی در پایان اشاره ای به فرمایش مقام معظم رهبری داشت که فرمودند مساله خاک از مسئله آب اهمیت بیشتری دارد. آب را میشود از جایی منتقل کرد ولی خاک هیچ جایگزینی نخواهد داشت. اگر خاک آلوده شود، برگرداندن آن به حالت قبل به صورت آنی انجام نمیشود و زمان بر و هزینه بر خواهد بود.


منابع خاک مانند سفره هایی است کمتر به آن توجه ویژه نشان داده ایم و متاسفانه دچار آسیب کمی و کیفی آن شده ایم. امیدوارم موضوع خاک بیشتر از گذشته مورد توجه قرار بگیرد و بتوانیم آن را به سلامت به نسل های آینده منتقل کنیم.

ارسال نظرات