دولت مبتنی بر این رهیافت، با دین در تمامی صحنه های فردی و جمعی و افراد دیندار که بر اساس مبانی دینی خود را موظف به دخالت در امور سیاسی می دانند برخورد و مبارزه می کند. معادل لاتین این واژه secularis بوده که از واژه speculum به معنای بشری، دنیوی در برابر معنوی یا اخروی می باشد.
در مقابل گسترش جهانی این اندیشه، انقلاب اسلامی در ایران، به رهبری امام خمینی (ره) با محوریت اسلام و برای رهایی ملت ستم کشیده ایران از استعمار شاه و آمریکا درسال 57 به پیروزی رسید. در دیدگاه عرفانی بنیانگذار انقلاب اسلامی تزکیه عامل هدایت انسان است. تزکیه سبب جلوگیری از طغیان می شود، علم بدون تزکیه بسیار خطرناک است(صحیفه امام، ج9 ص 3-2)، مفهوم توحید و یگانه پرستی این نیست که فقط به لفظ و زبان، انسان خدا را یگانه بخواند و شریک و نظیر و همتایی برای او نیاورد بلکه عمل و کردار انسان که به خدا معتقد و معترف است باید متناسب و مطابق این این اعتقاد او باشد.
در همین ارتباط حضرت آیت الله خامنه ای در سخنرانی خود در جمع فرهنگیان در تاریخ 12/2/87 با تاکید براین که تحول عمیق در آموزش و پرورش ضروری است فرمودند: شیوه سازماندهی آموزش و پرورش باید با هدف تحول در نظام موجود و با بررسی دقیق و استفاده از کارشناسان و صاحبنظران شورایعالی انقلاب فرهنگی کار سنجیده و پخته ای را به ملت و نسلهای آینده تقدیم کنند و نیز در تاریخ با وجود همه کارهای ارزشمندی که بر پایه مبانی اسلامی و ملی انجام شده، نظام آموزش و پرورش متحول نشده و پایه و اساس همان نظامی قدیمی باقیست.
فارغ از همه عناصر درون و برون آموزش و پرورش سیاست استعماری کشورهای غربی هم در راستای ترویج تعلیم و تربیت سکولار در ایران قرار دارد و به صورت پنهان و آشکار در این زمینه فعالیت می کنند به عنوان مثال: انستیتو لگاتام انگلیس (legatum institute) در کارگاه«اصلاحات آموزشی، آینده ایران» که در سال 2012 در این مرکز برگزار شد مقرر گردید اصلاحات ضد انقلابی در جامعه ایرانی با تمرکز بر حوزه آموزش عمومی با دخالت بیگانگان و با توسل به عناصر داخلی صورت گیرد که می توان به حذف و تضعیف سیستم آموزشی ایدئولوژیک معلمان(نظام تربیت معلم) با تمرکز به تغییر شرایط استخدام معلمان به عنوان نیروهای وفادار انقلابی و خصوصی سازی آموزش و پرورش با هدف تغییر سیستم اموزش عمومی و تطابق با آموزش های سکولاریسم اشاره نمود.
نظام آموزش و پرورش ایران با همه تلاش های صورت گرفته در راستای ترویج فرهنگ ایرانی اسلامی و نیز هویت بخشی دینی به دانش آموزان چه در قالب برنامه درسی آشگار و چه در قالب برنامه درسی پنهان خواسته یا ناخواسته به ترویج فرهنگ و هویت سکولاریسم در امر تربیت دانش آموزان اقدام می نماید از جمله:
در مدارس دین آموزش داده می شود یعنی بخش هایی از عقاید اسلامی در مورد خدا، پیامبر اسلام (ص) و معاد به صورت آموزش برای کودکان و نوجوانان گفته می شود، بدین ترتیب مخاطب یکسری مطالب را به نام درس دینی حفظ کرده و برای کسب نمره بالا تلاش می کند اگر کار خواسته آموزش و پرورش از مدارس در همین حد کتاب دینی باشد خوشبینانه ترین اتفاقی که برای رشد بچه ها اتفاق می افتد ارتقاء دانش ایشان نسبت به برخی از آموزه های دینی است.
محیط اجتماعی در مقایسه با نظام آموزش و پرورش تاثیر وسیع و نامحدودی بر دانش آموز دارد زیرا تربیت دینی توسط نظام آموزش و پرورش با خود پرستی، آزادی عمل، سودجویی، و بسیاری از خواسته های مورد علاقه دانش آموزان در تعارض است حال آنکه محیط اجتماعی با بسیاری ازعلایق فردی هماهنگ است، علی(ع) می فرماید:«شباهت اخلاقی مردم به محیط اجتماعی و مقتضیات زمان خودشان بیشتر از شباهت به صفات خانوادگی و خلقیات پدران آنان است».(ابن شهر آشوب زندانی،1397ه ق). این در حالی است که در برنامه درسی رسمی مدارس سه مقطع ابتدایی، متوسطه اول و دوم نیاز های اجتماعی دانش آموزان مد نظر قرار نگرفته و فعالیت ها و مشارکت اجتماعی و دینی از حوزه آموزش جدا و نادیده گرفته شده است و مدرسه با یک دیوار بلند و غیر قابل نفوذ به نام سازماندهی برنامه های درسی بر اساس موضوعات درسی مختلف از هویت دینی و اسلامی تهی شده و به امورتربیتی و فوق برنامه واگذار شده است.
بی توجهی به یگانگی هویت دانش آموزان از طریق تفکیک دروس تاریخ، دینی، و علوم اجتماعی و گنجاندن مبانی نظری این علوم در کتب درسی که بعضا دارای مبانی متضادی از هم بوده و موجب عدم شکل گیری هویت منسجم در دانش آموزان می گردد، مثلا گنجاندن نظریه تکاملی داروین در درس علوم و تضاد با آن هبوط آدم و حوا از بهشت در دروس بینش اسلامی و دین و زندگی به عنوان آغاز گر نسل بشر امروزی ، همچنین با آغاز زندگی بشر با شکار و غارنشینی در درس تاریخ در تضاد است.
حذف کلیه فعالیت ها و وجوه دینی و پرورشی از برنامه درسی دروس مختلف و واگذاری آن به امور تربیتی و مربیان پرورشی مدارس، این در شرایطی است که حوزه پرورشی خود با مشکلات عدیده ای از جمله کمبود ساعت و مربی پرورشی و عدم همخوانی فعالیت ها و طرح های حوزه پرورشی با نیاز های روز دانش آموزان از جمله پاسخ گویی به شبهات دینی، مهارت های زندگی و ارتباطی، آسیب پذیری در حوزه فضای مجازی و غیره روبرو بوده وعملا ناکارمدی آن اثبات شده است.
به نظر میرسد با ادامه روند نظام کهنه و فرسوده ی آموزشو پرورش، همچنان باید ردپای آموزش و پرورش سکولار را در کشور شاهد باشیم و تنها راه برون رفت از این معضل، اجرای کامل سیاست های کلان ابلاغ شده رهبر انقلاب و سند تحول بنیادین و تبدیل کردن این سیاست ها به برنامه است.
مرتضی زارعی کارشناس ارشد برنامه ریزی آموزشی و دبیر آموزش و پرورش شهرستان بوشهر
