به گزارش خبرگزاری بسیج از آذربایجان شرقی به نقل از ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی استان،وقتی صحبت از چرم و کفش به میان می‌آید بدون شک یادها و نگاه‌ها به سمت تبریز روانه می‌شود و وقتی صحبت از مرغوبیت کفش و چرم است نام تبریز پای ثابت صحبت‌های اقتصادی و برند عرصه کیف و کفش و چرم است چرا که تبریز در کنار همه ویژگی‌ها و ظرفیت‌های صنعتی، اقتصادی و فرهنگی خود در عرصه صنعت چرم، کیف و کفش نیز قطب اقتصادی به حساب می‌آید.
90 درصد تولید کفش چرمی دست دوز نیز به شهر تبریز اختصاص دارد
علیرضا جباریان، رئیس اتحادیه کفش تبریز درخصوص صنعت کفش در تبریز می‌گوید: طبق آمار تقریبی نزدیک به 40 هزار نفر در واحدهای تولیدی و فروش کفش اشتغال دارند که با احتساب خانواده این افراد می توان گفت حدود 110 هزار نفر از طریق این صنعت ارتزاق می‌کنند.
وی با تاکید بر اینکه، تولیدکنندگان کفش تبریز به طور مداوم و مستمر در تلاشند تا کیفیت تولیدات خود را بالا ببرند تا بتوانند بازارهای داخلی را حفظ و نیم‌نگاهی هم به صادرات کفش داشته باشند؛ ادامه داد: بیش از 60 درصد کفش کشور در تبریز تولید می‌شود که 90 درصد تولید کفش چرمی دست دوز نیز به شهر تبریز اختصاص دارد و صنعتگران تبریزی با وجود شرایط سخت اقتصادی همچنان با عشق و علاقه پابرجا و استوار ایستاده‌اند و برای تداوم فعالیت واحدهای تولیدی کفش تبریز نیازمند حمایت‌های عملی و البته جدی متولیان امر هستیم.
جباریان به برخی مشکلات عمده صنعت کفش اشاره کرد و گفت: چک‌های برگشتی و افزایش بی رویه آنها یکی از مهمترین مشکلات تولیدکنندگان است. همچنین مالیات برارزش افزوده یکی دیگر از مشکلات آنهاست چراکه نظام تولیدی را در سطح کلان مختل کرده و کمر تولیدکنندگان را شکسته است. مالیات برارزش افزوده‌ای که 9 درصد بوده و سود حاصل از تولید تولیدکننده به حدی نیست که این ارزش افزوده را پرداخت کند.
رئیس اتحادیه کفش تبریز بیان کرد: این امر موجب شده هیچ تولیدکننده و سرمایه‌داری به توسعه کارخانه و فروش کالاهای تولیدی خود تمایل نداشته باشد و این امر به پسروی صنعت و عقب ماندن از قافله تولید منجر خواهد شد.
وی ادامه داد: مشکل دیگر تولیدکنندگان کفش اعم از واحدهای تولیدی کوچک و بزرگ عدم نقدینگی است. هیچ یک از این واحدها نمی‌توانند بااین میزان نقدینگی کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولیدی خود را اداره کنند. همچنین هیچ واحد تولیدی قادر نیست با وام‌های 18 درصدی واحد خود را اداره کند چراکه سود تولیدی آن ها به مراتب پایین‌تر از این میزان درصد است.
توقف ورودی نیروی کار جدید در صنعت کفش
جباریان با بیان اینکه تاسیس دانشگاه و هنرستان صنعت کفش یکی از مطالبات اساسی اتحادیه و فعالان این صنعت است، افزود: متاسفانه ورود نیروی کار جدید در این صنعت متوقف شده و اگر دانشگاه و هنرستان کفش در تبریز تاسیس نشود، با نبود نیروی کار متخصص در این صنعت مواجه خواهیم شد و تبریز از یک تولیدکننده اصلی به واردکننده کفش تبدیل می‌شود و این هشداری برای مسئولان است.
وی عدم وجود شهرک صنعتی کفش را از دیگر مشکلات این صنعت دانست و گفت: متاسفانه در شهری که به پایتخت چرم و کفش ایران معروف است تولیدکنندگان به صورت پراکنده درسطح شهر به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهند و علیرغم تلاش‌های صورت گرفته تاکنون نتوانسته‌ایم آن ها را به صورت متمرکز در یک منطقه جمع‌آوری و ساماندهی کنیم.
افتخار واحدهای کفش به فروش کفش تبریز
جباریان رئیس اتحادیه کفش تبریز با اشاره به اینکه اکثر واحدهای فروش کفش در سطح شهر با افتخار کفش‌های تبریز را به مشتریان عرضه می‌کنند، گفت: این واحدها به ندرت اقدام به فروش کفش شهرهای دیگر با نام تبریز می‌کنند و اتحادیه به محض اطلاع از این موضوع سریعا با آن ها برخورد می‌کند.
وی تاثیر تحریم‌ها در بروز مشکلات صنعت کفش را کمرنگ خواند و گفت: در شرایط پسابرجام هرچند توانستیم با کشورهایی چون ایتالیا- ترکیه و ... در زمینه ورود تکنولوژی – ماشین آلات به روز و نیز فروش کفش و صادرات آن به کشورهای مختلف ارتباط برقرار کنیم اما شواهد نشان می‌دهد مشکلات عمده ما در این صنعت به تحریم ها برنمی گردد بلکه تصمیم‌گیری‌ها و مدیریت‌های غلط داخلی عامل اصلی مشکلات ما هستند. پس تنها حسن پسابرجام برصنعت کفش تبریز این شد که کشورهای صاحب تکنولوژی درهای خود را به روی ما باز کردند تا بتوانیم از تکنولوژی روز دنیا استفاده کنیم و اگر در این زمینه بتوانیم موفق عمل کنیم چه بسا بسیاری از مشکلات مربوط به تولید و صادرات کفش حل خواهد شد.
وی چشم انداز صنعت کفش در سال 2018 را در تبریز که میزبان کشورهای اسلامی خواهد بود بسیار روشن دید و گفت: همه نهادها و سازمان‌ها متناسب با وظایف خود برای این سال برنامه‌ریزی‌های مفصلی تدارک می بینند و ما نیز به نوبه خود سعی می‌کنیم از این فرصت پیش آمده به نحو احسن در معرفی و شناسایی صنعت دیرینه کفش به دیگر کشورها حداکثر استفاده را بکنیم.
برگزاری همایش بین‌المللی چرم و کفش سال 2018 در تبریز
جباریان ادامه داد: براین اساس در ادامه برگزاری همایش سالانه چرم و کفش در تبریز سعی می‌کنیم در سال 2018 آن را به صورت بین المللی برگزار کنیم و با دعوت از بیش از 56 کشور اسلامی و نیز کشورهای دیگر این صنعت را بیش از پیش به جهانیان بشناسانیم. همچنین تلاش می کنیم سال آینده این صنعت را به ثبت ملی رسانده و در سال 2018 و همزمان با برگزاری همایش بین المللی ، کفش دست دوز چرم تبریز را به ثبت جهانی برسانیم.
وجود کفش‌های خارجی و قاچاق دو پدیده موثر در ضربه زدن به صنعت کفش تبریز
جعفر فرزانه بازرس انجمن کفش تبریز نیز در رابطه با مشکلات این صنعت می‌گوید: از عمده مشکلات صنعت کفش گردش مالی تولیدکنندگان است که روز به روز هم بدتر می شود. همچنین به روز نبودن ماشین آلات و تجهیزات، دانش فنی، آموزش و طراحی مصالح با کیفیت از دیگر مشکلات سد راه تولید این محصول استراتژیک در کشور و بخصوص در تبریز است.
مسئولان حوزه کفش تبریز به اجماع وجود کفش‌های خارجی و قاچاق را دو پدیده موثر در ضربه زدن به صنعت کفش تبریز می‌دانند و معتقدند: هرچند برای مقابله با این حرکت اقدامات مطلوبی توسط سازمان نظارت و بازرسی صنعت و معدن و نیز اتحادیه انجام گرفته و تاحدود زیادی جلوی فروش این کفش‌ها در بازار گرفته شده اما باز کافی نبوده و باید این روند نظارتی تشدید شود.
فرزانه خواستار تلاش مسئولان و برخورد جدی آن ها با قاچاقچیان و واردکنندگان بی‌رویه و غیرقانونی کفش به داخل کشور شد و افزود: البته این به این معنا نیست که تمامی درها را به روی اجناس خارجی ببندیم بلکه سعی کنیم کالا به صورت قانونی و از مبادی رسمی وارد شود چرا که اگر بازار انحصاری فقط دست تولید کننده داخلی باشد روز به روز شاهد افت کیفیت خواهیم بود و هیچ رقابتی بین تولیدکنندگان داخلی کفش به وجود نمی‌آید و کیفیت کفش بازهم بدتر خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه تولید کفش با کیفیت و کم کیفیت در تمام دنیا رایج بوده و خاص کشور ما و تبریز نیست افزود: باتوجه به اینکه تمام اقشار جامعه قادر به خرید کفش‌های گران قیمت نیستند؛ تولید کننده متناسب با نیاز جامعه هم با مصالح بسیار مرغوب کفش‌های درجه یک و گران‌قیمت و هم با مصالح درجه دو کفش‌های کم کیفیت و ارزان تر تولید می‌کند تا تمام اقشار جامعه بتوانند متناسب با درآمد خود نیازهای خود را برطرف کنند.
به نظر بازرس انجمن کفش تبریز کفش های چینی هرچند بازار داخلی را برای مدتی قبضه کرده بود اما شناساندن طرح و رنگ متنوع به تولید کننده و نیز روی آوردن بازار مصرف به سمت کفش‌های تبریز به دلیل کیفیت مناسب آنها از نقاط مثبت ورود این کفش‌های خارجی بی‌کیفیت و ارزان به بازار است؛ چراکه مردم به عینه تفاوت کفش های کم کیفیت داخلی و بی‌کیفیت چینی را مشاهده کردند و به تدریج تمایل آنها به خرید این کفش‌های ارزان از بین رفت.
جهت توسعه صادرات به حمایت مسئولان نیاز داریم
فرزانه ورود به صحنه صادرات را منوط به مساعدت و یاری دولت و مسئولان دانست و گفت: هرچند تبریز در زمینه تولید کفش آنهم از نوع مرغوب و عالی تولیدکننده ماهر و زبردست فراوانی دارد ولی متاسفانه به علل مختلف از جمله کمبود نقدینگی، نبود دستگاه‌های مدرن و پیشرفته، لوازم و مواد اولیه نامناسب و ... در جایگاهی نیستیم که در بازارهای خارجی حرفی برای گفتن داشته باشیم، و زمانی آرزوی تولیدکنندگان برای توسعه و صادرات محصولات خود محقق خواهد شد که مسئولان توجه بیشتری بر این صنعت داشته باشند.
وی با تاکید بر این نکته که در صورت تولید کفش مرغوب قادر به رقابت با واردات کفش خارجی خواهیم شد افزود: امروزه نمی‌توان به مشتری تحمیل کرد تنها کفش ایرانی بپوشد؛ بلکه با تولید کفش با کیفیت عالی و جلب اعتماد مشتری نسبت به محصول داخلی می‌توان به طور غیرمستقیم با محصولات خارجی رقابت کرد و جلوی خروج ارز قابل توجه از کشور را گرفت.
ظرفیت تولید 60 درصد کفش کشور در تبریز
به گفته اکثر تولید کنندگان رکود بازار از مشکلات عمده صنعت کفش بوده و واحدهای تولیدی ما با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. این امر موجب شده واحدهای ما یا تعطیل شوند و یا با ظرفیت بسیار کمتر فعالیت کنند. به طوری‌که برخی از واحدهای کفش تنها با 20- 30 درصد ظرفیت خود به فعالیت تولیدی ادامه می‌دهند.
یحیی نامی یکی از تولیدکنندگان قدیمی تبریز در این رابطه می گوید: رکود و کسادی بسیار شدید در بازار کفش از یک طرف و مشکلاتی که از زمان تحریم این صنعت را نیز درگیر خود کرده از سوی دیگر باعث شده خارج شدن از این دوران مستلزم گذر زمان و برنامه‌ریزی‌های بلندمدت و نیز حمایت‌های همه جانبه دستگاه‌های مرتبط باشد.
وی افزود: علیرغم اینکه شهر تبریز و صنعت کفش این استان ظرفیت تولید 60 درصد تولید کفش کشور را داشته و به نوعی صنعت مادر استان محسوب می شود اما متاسفانه این روزها حال و روز خوشی نداشته و اکثر واحدهای تولیدی بزرگ با حداقل ظرفیت ممکن در حال تولید هستند و واحدهای تولیدی کوچک به دلیل شرایط بد موجود تعطیل شده اند.؛ در صورت فراهم شدن شرایط مطلوب در پسا تحریم اولویت‌بندی برای تجهیز دستگاه‌ها و به روز کردن واحدهای تولیدی برای تولید به روز کفش، جلوگیری از واردات بی رویه و قاچاق کالا و ایجاد تسهیلات ویژه برای توسعه تولید می‌تواند کمک شایانی به این صنعت داشته باشد و حمایت از تولید داخلی نه تنها در شعار بلکه در عمل می‌تواند جزئی از مشکلات تولیدکنندگان را کاهش دهد.
این تولید کننده پیشکسوت ادامه داد: زمانی که این حوزه دارای مشکلات بسیار بزرگی در بازار داخلی است طبیعتا حال و روز خوشی در مقوله صادرات نخواهد داشت.
نامی افزود: البته با مطالعات میدانی و آماری که از کشورهای همجوار و همسایه به دست می‌آید می‌توان به ارزش محصولات کفش خود پی برد. چراکه این کشورها می‌توانند بازار خوبی از لحاظ صادرات برای استان باشند. پس با حمایت مسئولان در بحث‌های گمرکی و تسهیل نمودن شرایط می‌توان امیدوار به حل مشکلات مربوط به صادرات خود نیز باشیم .
سعیده دلال علیپور
