عشق در تداول عامه عبارت است از هیجان و شوق مستمر و غلبه محبت نسبت به محبوب که اوج آن وصال با محبوب اسـت، امّا در اصطلاح حکما و عرفای اسـلامی، مخصـوصاً در ایران، غالبـاً مرادف و معـادل وَدّ و حتّی حُبّ به کار می رود وآن را عبارت می دانند از میل طبیعی شدید به آنچه مطلوب و لذت بخش طبع اسـت و سبب آن ممکن است خودپرستی یا جلب نفع باشد یا علاقه به خیر و جمال و نیکی، یا حتّی توافق و تناسب روحانی و معنوی؛ و آنچه منشأ عشـق الهی شمرده شده است همین توافق روحانی و معنوی است.
در اندیشة اسلامی حتّی ایمان حقیقی از جنـس محبّت است: ایمان حقیقی وصف دل و شأن آن است، همچنین عبادت اصلی و علم و ادراک نیز در اصل وصف دل و شأن آن است. محبّت آثار و آدابی دارد و ریشـه های آن را در شریعت و آیین های عبـادی و معـارف اسـلامی می توان جست وجو کرد که در این کتاب به آن پرداخته شده است.
این اثر با تبیین مضامینی در زمینه ایمان حقیقی، عقل، علم و ادراک به بررسی تحولات قلبی انسان، حالات آن، محبت و آثارش در فرهنگ اسلامی می پردازد. نویسنده ایمان حقیقی را مربوط به دل ها دانسته و با اهتمام به آموزه های قرآنی، وصف و شآن آن را از آیات به اثبات رسانده و آن را ویژگی اصلی مومنان معرفی کرده است.
آنچه قرآن در این زمینه بیان می‌کند و اسراری که در این آیات نهفته است، چیزی نیست که بتوان در گفته‌ها و نوشته‌ها آورد، زیرا علاوه بر این که حقایق نوری و مقاصد عالیه قرآن کریم در این حوزه مانند زمینه‌های دیگر، از ما پوشیده است، آن مقدار هم که فهمیده می‌شود، ممکن نیست همه آن به گفته و نوشته بیاید، برای این که این قسمت به افرادی اختصاص دارد که از مکاشفات و مشاهدات صحیح برخوردارند، یعنی یافتنی است و گفتنی و شنیدنی محسوب نمی‌شود. قسمتی هم بسیار دقیق و عمیق است و برای اکثر اشخاص قابل فهم و هضم نیست و قسمتی نیز که می‌شود گفت و فهمید، احتیاج به شرح و بسط طولانی دارد.
مولف در بخش اول کتاب در شش فصل: «ایمان حقیقی، وصف دل و شأن آن است»، «عبادت اصلی، وصف دل و شأن آن است»، «علم و ادراک، در اصل، وصف دل و شأن آن است»، «تحول دل و حالات و آثار و آداب»، «محبت» و «آثار محبت و آداب آن»، به تبیین جایگاه دل در ایمان پرداخته است و در بخش دوم با بیان نه کلام «معارف در مخاطره دو عامل»، «ضرورت تبیین صحیح معارف»، «تصویر ناصحیح معارف و تبعات آن»، «غیب روزه و ضیافت الهی»، «عبودیت»، «آیت خواب و آیت های موجود در آن»، «کتاب یا صحیفه عمل انسان»، «خواب دنیا و غفلت از عالم عهد» و «حذف ها و تعبیرهای سوال برانگیز» به بیان معارف الهی می پردازد.
چاپ پنجم این اثر در 309 صفحه و با قیمت 16 هزار تومان توسط انتشارات سروش منتشر و در اختیار علاقمندان قرار گرفت.
