شیرینی خرمای استان به کام دلالان / سیستان و بلوچستان محروم از صنایع فرآوری محصولات کشاورزی/هامین" در زبان بلوچی به معنای فصل برداشت خرما در سیستان و بلوچستان است

به گزارش خبرگزاری بسیج از استان سیستان و بلوچستان، استان مرزی و محروم سیستان و بلوچستان با طبیعت خاص گرمسیری، بیشترین سطح زیر کشت خرما در کشور را به خود اختصاص داده از گذشته های بسیار دور خاستگاه اصلی خرمای ایران بوده است به گونه ای که این محصول خاص گرمسیری همواره در سفره های مردم این دیار حاضر بوده و با آن انواع غذاهای محلی طبخ می‌شود، اما متاسفانه نامی از خرمای سیستان و بلوچستان در بازارهای داخلی و خارجی شنیده نمی‌شود و به واقع خرمای این استان مشهور اما گمنام است.
کشاورزان این استان با وجود مرزهای طولانی با کشورهای پاکستان و افغانستان و دسترسی به تنها بندر اقیانوسی کشور،  با مشکلات فراوانی چون  نداشتن صنایع تبدیلی، سردخانه، امکانات بسته بندی و فروش محصولات کشاورزی و خشکسالی های چندین ساله روبه رو هستند که این عوامل موجب شده تا همه ساله در فصل برداشت خرما پای دلالان این محصول به سیستان و بلوچستان باز شده و خرمای کشاورزان استان با قیمتی ناچیز به دیگر مناطق ارسال شود تا با نام و برند تجاری آنان روانه بازارهای مصرف شود تاجایی که محصول تولید شده در شهرستان های سراوان و قصرقند به نام خرمای بم روانه بازار شده و با نام بهترین خرمای ایرانی به کشورهای دیگر صادر شود.
سالهاست باغداران و مردم  سیستان و بلوچستان از مسئولین دولتی و مجلس درخواست حمایت بیشتر از کشاورزی را دارند و خواستار ساخت و بهره برداری از صنایع بسته بندی و فرآوری خرما در این استان مرزی کشور هستند تا علاوه بر اینکه زمینه های ایجاد اشتغال پایدار برای جوانان جویای کار این استان ایجاد شود موجب بهبود وضعیت زندگی کشاورزان و مردمی شود که عموما از قشر ضعیف جامعه  هستند.
گستردگی باغات خرمای سیستان و بلوچستان به گونه ای است که بسیاری از مردم جنوب استان شش ماه از سال را در نخلستان‌ها پر بار منطقه، برای تولید خرمایی مرغوب سپری می‌کنند و در فصل برداشت محصول یا همان "هامین" که شاید به گوش بسیاری از مردم کشور نخورده باشد با یک آداب و رسوم خاص و همکاری همگانی محصول خرمای خود را برداشت میکنند.
"هامین" در زبان بلوچی به معنای فصل برداشت خرما در سیستان و بلوچستان است  و میتوان آن را به فصل برنج کاری در شمال کشور تشبیه کرد که همانند همه رسوم خاص ملت ایران با آداب خاص مردم جنوب کشورمان عجین شده است تا جایی که بسیاری از مردم بلوچستان خاطرات کودکی خود را در زیر درختان خرما رقم زده و میتوانند صدها صفحه کتاب از خاطرات تلخ و شیرین خود از "هامین" به رشته تحریر در آورند.
 در همین راستا خبرنگار بسیج،  سری به شهرستان های مختلف سیستان و بلوچستان زده است تا از نزدیک با مشکلات کشاورزان سرزمین نخل و آفتاب آشنا شود.
 پیر محمد رئیسی از خرماکاران نمونه و قدیمی شهرستان قصرقند در گفت و گو با خبرنگار ما، با تاکید بر اینکه خرمای بلوچستان خاص و بی مانند است، اظهار داشت: محصول خرمای سیستان و بلوچستان به علت داشتن ارزش غذایی بسیار بالا در بحران های گوناگونی چون سیل، زلزله، جنگ و خشکسالی مورد استفاده نهادهای حمایتی قرار گرفته و به عنوان بهترین خرمای کشور با برند دیگرنقاط ایران صادر میشود.

وی افزود: خرمای بلوچستان به دلیل ماندگاری طولانی و حفظ حالت اولیه خود در طول زمان معروف میباشد که این ویژگی‌ خاص باعث شده تا در فصل برداشت محصول از همه نقاط کشور دلالان خرما به این منطقه سرازیر شوند.

این خرماکار نمونه قصرقندی خشکسالی و عدم حمایت دولت را دو عامل اثرگذار در دلسرد شدن کشاورزان استان دانست و گفت: خشکسالی های چند سال گذشته و بحران کم آبی در استان باعث شد تا کشت خرما به دلیل ویژگی خاص و منحصر به فردی که در تحمل شرایط نامساعد جوی و کم آبی دارد  مورد توجه و استقبال بیشتری کشاورزان قرار بگیرد اما متاسفانه دولت تاکنون هیچ گونه  اقدام حمایتی از نخل کاران سیستان و بلوچستان انجام نداده است تا جایی که از کشاورز 60 ساله تا جوانانی که کمتر از پنج سال به کشت خرما مشغول بوده اند از ادامه این کار دلسرد شده و نسبت به آینده شغلی خود بدبین شوند.
 شیرینی خرمای بلوچستان به کام دلالان
رئیسی در ادامه با اشاره به مصارف گوناگون خرما در صنایع تبدیلی، بیان کرد: اگر دولت از کشاورزان و مردم منطقه حمایت کند میتوانیم محصول خرما خود را با استفاده از صنایع تبدیلی به محصولاتی چون شیره خرما، شهد خرما، قند مایع، سرکه خرما، کلمپه خرما، حلوای خرما، چیپس، لواشک، شکلات، سس، رب، کمپوت و مارمالاد خرما، به همه نقاط جهان صادر کنیم و بزرگترین قدم را در تحقق اقتصاد مقاومتی برداریم.
وی خرما را معجزه پروردگار دانست و افزود: خرما درختی است بهشتی که تمامی نیاز انسان را براورده میکند و به واقع معجزه ای از معجزات خداوند بر روی زمین است چراکه میتوان از تمامی قسمت های آن استفاده مفید برد به گونه ای که حتی از ضایعات و هسته آن نیز میتوان در ترکیب خوراک حیوانات اهلی و از برگ آن در ساخت صنایع دستی چون جارو، انواع ظروف بافتنی، حصیر و از تنه و چوب خرما در کارخانه های کاغذسازی و همچنین پوشش ساختمان ها و پل ها استفاده کرد که درصورت حمایت دولتی، همه اینها میتواند زمینه ساز ایجاد اشتغال و کسب درآمد برای مردم محروم سیستان و بلوچستان باشد.

این کشاورز نمونه با اشاره به آغاز فصل برداشت محصول خرما در سیستان و بلوچستان، تصریح کرد: اگر سری به این استان بزنید خواهید دید که  این روزها نخل کاران جنوب سیستان و بلوچستان مشغول برداشت محصول خرمای خود هستند اما به دلیل نبود صنایع بسته بندی،  تبدیلی و حتی سردخانه برای نگهداری باغداران استان مجبور هستند تا حاصل دسترنج یک ساله خود را تنها با قیمتی ناچیز  و به بصورت فله ای به دلالان دیگر استان ها و کشورهای حاشیه خلیج فارس بفروشند و شاهد این حقیقت تلخ باشند که سود اصلی محصول خرمای آنان به جیب عده ای دلال میرود.
 کشاورزی سیستان و بلوچستان در سایه بی تدبیری دولت درحال مرگ است
دوشنبه روچکار کشاورز نمونه شهرستان سرباز در گفت و گو با خبرنگار پاپایا، با اشاره به اینکه خرمای بلوچستان دارای بالاترین کیفیت در تولید و ارزش غذایی است، اظهار داشت: محبوب‌ترین و پر مصرف‌ترین خرما در بین مردم شهرستان سرباز و حتی دیگر مناطق کشور، خرمای مضافتی سرباز  است که این محصول خاص بیشترین سهم کشت را در میان دیگر انواع خرمای این شهرستان دارد.
وی افزود:  به صورت کلی در سیستان و بلوچستان  70 رقم خرما کشت می‌شود که بیشترین سطح زیر کشت خرمای استان مربوط به گونه های چون هلیله، شکری، نگار، کروچی، مضافتی و ربی است.
روچکار با اشاره به برخی از مشکلات نخل کاران استان و عدم حمایت دولت از بخش کشاورزی سیستان و بلوچستان، تاکید کرد: اگر  دولت به همین صورت ادامه دهد و کشاورزی سیستان و بلوچستان را همچون چهار سال گذشته به فراموشی بسپارد به زودی شاهد این خواهیم بود که کشاورزی استان در  سایه بی تدبیری دولت به کما رود.
وی ادامه داد: در حال حاضر تنها چیزی که میتواند نجات بخش کشاورزی سیستان و بلوچستان باید آن هم با این مشکلات فراوان و خشکسالی های چندین ساله، سرمایه گذاری دولتی و یا حمایت از بخش خصوصی است اما متاسفانه تاکنون چنین حمایتی صورت نگرفته و کشاورزان استان مجبور هستند تا محصولات خود را تنها به دلیل نداشتن صنایع تبدیلی و بسته بندی و سردخانه، به قیمتی ناچیز به دلالان بازار بسپارند.
این کشاورز نمونه بلوچ خاطرنشان کرد: در حال حاضر تنها راه نجات خرمای استان از نابودی و فراموشی کامل، فراهم کردن زمینه خرید توافقی خرما برای حذف و یا کم رنگ کردن حضور دلالان سود جو و همچنین پرداخت وام‌های کم بهره و طولانی مدت برای ساخت سردخانه، کارگاه های بسته‌بندی و صنایع فراوری خرما برای تولید محصولات مرتبط و مطرح کردن این موضوع در کمیسیون کشاورزی مجلس توسط نمایندگان استان است تا شاید بتوان در آخرین لحظات جلوی مرگ کشاورزی و خرمای بلوچستان را بگیریم.
 خرمای استان چشم انتظار کارگاه های بسته بندی و فرآوری  است
در همین رابطه مدیر جهاد کشاورزی شهرستان قصرقند در گفتگو با خبرنگار پاپایا، با تاکید بر اینکه نخل کاران بلوچستان چشم انتظار ساخت کارگاه های بسته بندی و فرآوری خرما  هستند، گفت: خشکسالی های  چند ساله اخیر در جنوب سیستان و بلوچستان در کنار نبود سردخانه و  کارگاه های فرآوری و بسته بندی خرما  باعث شده تا  تعدادی از محصول خرمای خود را با  قیمت ارزان و تنها به قیمت هر خوشه پنج هزار تومن به دلالان دیگر استانها بفروشند.
محمد رفیع دهواری افزود: وزن هر خوشه خرما مضافتی کشاورزان سیستان و بلوچستان به طور تقریبی  در حدود 10کیلو گرم است که اگر مرکز فرآوری این محصول در استان وجود داشت، کشاورزان میتوانستند خرمای خود را پس از بسته بندی با قیمت بیشتری روانه بازار کنند که این خود میتوانست زمینه ایجاد اشتغال بیشتر و افزایش سود برای کشاورزان منطقه را به همراه داشته باشد.
وی در پایان با اشاره به اینکه خرمای بلوچستان با نام استانهای دیگر روانه بازارهای مصرف می‌شود، تصریح کرد: دلالان خرما پس از خرید محصولات کشاورزان، آنها را برای فروش به استان های آذربایجان شرقی، غربی  و کرمانشاه صادر می کنند تا پس از نگهداری در سردخانه های آن استان ها، فرآوری و بسته بندی شده و با نام دیگران به بازار روانه شود.