«تفسیر فضای فرهنگی جامعه» مهمترین خط مشی اجتماعی و فرهنگی امام باقر علیه السلام بود. زندگانی اجتماعی حضرت از جوانب مختلف الگوی ارزنده‌ای بویژه برای بانوان است.
به گزارش خبرگزاری بسیج از کرمان؛هفتم ماه ذی الحجه مصادف است با سالروز شهادت پنجمین اختر تابناک آسمان ولایت حضرت امام محمد باقر ((علیه السلام))، با عرض تسلیت شهادت آن امام معصوم چند خطی از سیره وسبک زندگیشان را مرور می کنیم:
دربینش امام، امر به معروف و نهی از منکر ضروری‌ترین حرکت در جهت سلامت جامعه بوده است. به اعتقاد ایشان، مبارزه با انحراف‌های اجتماعی همیشه مستلزم حرکت‌های قهرآمیز نبوده، بلکه ابتدا باید با منطق زمینه رشد فکری و فرهنگی را به وجود آورد و در صورت تأثیر نکردن به مواضع قهرآمیز روی آورد.
چشمپوشی در مسائل اجتماعی و اخلاقی در حقیقت چشمپوشی از مسائل اعتقادی و دینی است، از منظر حضرت، هیچ چیز به اندازه احساس مسؤول بودن در قبال یکدیگر اهمیت ندارد و بی تفاوتی نسبت به این احساس، خطر بزرگی در یک جامعه محسوب می‌شود. بنا بر این اصل، انسان‌ها نمی‌توانند ادعا کنند که بدون دوستی و کمک دیگران ادامه زندگی می‌دهند و نیازی به روابط با دیگران ندارند. در نتیجه، نسبت به مسائل و مشکلات دیگران بی اهمیت هستند. حضرت شرط اصلی حضور سازنده و مفید در اجتماع را برخورداری فرد به چند عامل از عوامل بی شمار می‌دانند.
۱) اصلاح وضع زندگی و روابط با دیگران به دو اصل مهم متکی است: زیرکی و گذشت.
اگر سلامت جامعه را پیمانه‌ای محاسبه کنیم، دو سوم این پیمانه زیرکی و یک سوم آن نادیده گرفتن برخی از لغزش‌های دیگران درباره خود است. باید توجه داشت، نظر حضرت بیشتر بر روی این مسأله است که در امور کاملاً شخصی باید گذشت و چشمپوشی فوق العاده‌ای داشته باشیم و نه مسائل دینی و اعتقادی که به عموم مردم مرتبط می‌شوند.
۲) یاری رساندن و کمک به یکدیگر؛ یکی از بهترین عوامل در راه دوست یابی است. به اعتقاد حضرت، از طریق یاری رساندن، می‌توانیم دوستی‌های سالم و انسانی ایجاد کنیم، زیرا این دوستی آنجا که خود دچار گرفتاری شده ایم می‌تواند راه گشا باشد. حضرت می‌فرمایند حتی با سلام و گفتگویی کوتاه و گاه با یک دست دادن (مصافحه) می‌توانیم از حال یکدیگر با خبر شویم.
۳) خوش برخوردی در مقابل گرفتگی چهره یکی از زیباترین عوامل دوست یابی است.
۴) رعایت حقوق مالی دیگران.
۵) کار و تلاش؛ حضرت در اوج زهد و تقوا، از اینکه معاش زندگی شان را به دوش دیگران بیندازند، بشدت بیزار بودند.
۶) مدارا؛ انسان در زندگی با روحیات و افکار و سلیقه‌های مختلف روبه روست و اگر بخواهد با این تفاوت‌ها بجنگد، زندگی را بر خودش و دیگران تنگ کرده و در نتیجه ناخودآگاه منزوی می‌شود. لازمه حضور در جامعه تحمل برخی حرکت‌های جاهلانه است. برای همین، یکی از بهترین توصیه‌های حضرت این است که آنچه در حد درک آنان نیست، با آنان در میان نگذار، زیرا در میان گذاشتن مسایلی که فرد مقابل طاقت و ظرفیت آن را ندارد، راه ستیزه جویی را هموار می‌کند. زیرا با جدل، فرد گستاخ شده و شروع به لجاجت و مبارزه می‌کند، بدون آنکه نتیجه مطلوب به دست بیاید.
۷) معاشرت‌های ممنوع؛ حضرت در کنار تشویق به برقراری روابط اجتماعی صحیح، به خطر‌ها و آفت‌های آن نیز هشدار داده و به اصلاح روابط انحرافی سفارش کرده اند.
فرمود: ه اند:
۱) از آنکه آسیب اش به تو جدی است، دوری کن.
۲) از دوستان متفرقه دوری کن و به آنان اطمینان نکن، زیرا امیدی به ادامه روابط با آنان نیست.
۳) با گناه پیشه رفاقت نکن و او را بر اسرار خویش آگاه مگردان.
۴) به قلب خود رجوع کن و آنکه معصیت خدا را می‌کند دوست نگیر، زیرا اگر اهل معصیت را دوست بداری خود نیز مانند او خواهی شد.
۵) زیباترین و لطیف‌ترین توصیه حضرت در زمینه پرهیز از معاشرت‌های ممنوع این است که فرموده اند: پرهیز از معاشرت با افراد ناسالم جامعه به معنای بی اعتنایی و اظهار بی مهری نسبت به آنان نیست، زیرا گاهی اینان عهده دار وظایفی در جامعه هستند و ما ناگزیر باید به آنان مراجعه داشته باشیم، بنابراین باید موارد و زمینه‌ها را نخست بررسی کرده و سپس در هر مورد واکنش شایسته نشان دهیم.
چشمپوشی در مسائل اجتماعی و اخلاقی در حقیقت چشمپوشی از مسائل اعتقادی و دینی است، از منظر حضرت، هیچ چیز به اندازه احساس مسؤول بودن در قبال یکدیگر اهمیت ندارد و بی تفاوتی نسبت به این احساس، خطر بزرگی در یک جامعه محسوب می‌شود. بنا بر این اصل، انسان‌ها نمی‌توانند ادعا کنند که بدون دوستی و کمک دیگران ادامه زندگی می‌دهند و نیازی به روابط با دیگران ندارند. در نتیجه، نسبت به مسائل و مشکلات دیگران بی اهمیت هستند. حضرت شرط اصلی حضور سازنده و مفید در اجتماع را برخورداری فرد به چند عامل از عوامل بی شمار می‌دانند.
۱) اصلاح وضع زندگی و روابط با دیگران به دو اصل مهم متکی است: زیرکی و گذشت.
اگر سلامت جامعه را پیمانه‌ای محاسبه کنیم، دو سوم این پیمانه زیرکی و یک سوم آن نادیده گرفتن برخی از لغزش‌های دیگران درباره خود است. باید توجه داشت، نظر حضرت بیشتر بر روی این مسأله است که در امور کاملاً شخصی باید گذشت و چشمپوشی فوق العاده‌ای داشته باشیم و نه مسائل دینی و اعتقادی که به عموم مردم مرتبط می‌شوند.
۲) یاری رساندن و کمک به یکدیگر؛ یکی از بهترین عوامل در راه دوست یابی است. به اعتقاد حضرت، از طریق یاری رساندن، می‌توانیم دوستی‌های سالم و انسانی ایجاد کنیم، زیرا این دوستی آنجا که خود دچار گرفتاری شده ایم می‌تواند راه گشا باشد. حضرت می‌فرمایند حتی با سلام و گفتگویی کوتاه و گاه با یک دست دادن (مصافحه) می‌توانیم از حال یکدیگر با خبر شویم.
۳) خوش برخوردی در مقابل گرفتگی چهره یکی از زیباترین عوامل دوست یابی است.
۴) رعایت حقوق مالی دیگران.
۵) کار و تلاش؛ حضرت در اوج زهد و تقوا، از اینکه معاش زندگی شان را به دوش دیگران بیندازند، بشدت بیزار بودند.
۶) مدارا؛ انسان در زندگی با روحیات و افکار و سلیقه‌های مختلف روبه روست و اگر بخواهد با این تفاوت‌ها بجنگد، زندگی را بر خودش و دیگران تنگ کرده و در نتیجه ناخودآگاه منزوی می‌شود. لازمه حضور در جامعه تحمل برخی حرکت‌های جاهلانه است. برای همین، یکی از بهترین توصیه‌های حضرت این است که آنچه در حد درک آنان نیست، با آنان در میان نگذار، زیرا در میان گذاشتن مسایلی که فرد مقابل طاقت و ظرفیت آن را ندارد، راه ستیزه جویی را هموار می‌کند. زیرا با جدل، فرد گستاخ شده و شروع به لجاجت و مبارزه می‌کند، بدون آنکه نتیجه مطلوب به دست بیاید.
۷) معاشرت‌های ممنوع؛ حضرت در کنار تشویق به برقراری روابط اجتماعی صحیح، به خطر‌ها و آفت‌های آن نیز هشدار داده و به اصلاح روابط انحرافی سفارش کرده اند.
فرمود: ه اند:
۱) از آنکه آسیب اش به تو جدی است، دوری کن.
۲) از دوستان متفرقه دوری کن و به آنان اطمینان نکن، زیرا امیدی به ادامه روابط با آنان نیست.
۳) با گناه پیشه رفاقت نکن و او را بر اسرار خویش آگاه مگردان.
۴) به قلب خود رجوع کن و آنکه معصیت خدا را می‌کند دوست نگیر، زیرا اگر اهل معصیت را دوست بداری خود نیز مانند او خواهی شد.
۵) زیباترین و لطیف‌ترین توصیه حضرت در زمینه پرهیز از معاشرت‌های ممنوع این است که فرموده اند: پرهیز از معاشرت با افراد ناسالم جامعه به معنای بی اعتنایی و اظهار بی مهری نسبت به آنان نیست، زیرا گاهی اینان عهده دار وظایفی در جامعه هستند و ما ناگزیر باید به آنان مراجعه داشته باشیم، بنابراین باید موارد و زمینه‌ها را نخست بررسی کرده و سپس در هر مورد واکنش شایسته نشان دهیم.
منبع: امام باقر(ع)/ احمد ترابی
ارسال نظرات
غیرقابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۰
آخرین اخبار
