احتمال مشاهده کشند قرمز در خلیج فارس/سیستم فاضلاب شهری اصلاح شود
به گزارش خبرگزاری بسیج هرمزگان؛ابتدای هفته جاری پدیده شکوفایی جلبکی در ساحل بندرعباس مشاهده شد و بسیاری از کارشناسان بروز این پدیده را عوامل بیرونی از جمله ورود پساب های انسانی، صنعتی و فرآیند های تولیدی، پساب کشاورزی و آبزی پروری به دریا عنوان کردند تا آنجا که برخی نگران مشاهده مجدد کشند قرمز در آبهای خلیج فارس محدوده بندرعباس تا قشم و جزیره هرمز شدند.
پیشینه بلوم جلبکی در سواحل استان و استانهای همجوار
سال ۱۳۶۵ پدیده کشند سرخ در آبهای اطراف بوشهر موجب مرگ و میر انواع ماهیان ناشی از شکوفایی جلبکی شد. در سال ۱۳۶۵، حدفاصل کیش تا بندر چارک و بندرلنگه تحت تاثیر شکوفایی جلبکی ناشی از نوکتیلوکا قرار گرفت. همچنین در سال ۱۳۶۷ در سواحل چابهار بلوم جلبکی رویت شد. طبق گزارشات بین المللی ۱۰۰ تن ماهی در سال ۲۰۰۱ میلادی در کویت بر اثر پدیده کشند قرمز تلف شدند. سال ۱۳۸۴ هم حدود ۲۰ تن ماهی در منطقه جاسک تلف شدند.
بروز شکوفایی مضر جلبکی از سال ۱۳۸۷ مهمترین و پرهزینه ترین شکوفایی مضر جلبکی داینوفلاژله ککلودینیوم بوده است که به شکل بسیار گسترده ای از مهر ماه ۱۳۸۷ تا خرداد ۸۸ منطقه تنگه هرمز را در بخش شمالی و جنوبی در بر گرفت و با مرگ و میر فراوان آبزیان همراه بود.
تراکم جمعیت ککلودینیوم در زمان بروز شکوفایی بین ۵۰۰ هزار تا ۱ میلیون سلول در لیتر بوده است و در اوج شکوفایی جنس مذکور تراکم حدود ۵۰ میلیون سلول در لیتر هم ثبت شده است.رنگ شکوفایی قرمز قهوه ای بوده است.
طی این دو سال افزایش جمعیت داینوفلاژله نوکتیلوکا که معمولاً در فصول سرد سال شکوفایی دارد، مشاهده نشده است. طی اعلام کارشناسان زیست محیطی و محققین دانشگاهی بیشترین شکوفایی های مضر جلبکی مربوط به جنسهای نیتزچیا، نُکتیلوکا، ناویکولا و تریکودزمیوم بوده است.
حبیب مسیح معاون نظارت و پایش محیط زیست هرمزگان در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد شکوفایی جلبکی بیان داشت: شکوفایی جلبکی پدیده ای طبیعی است که در اثر افزایش انفجاری جمعیت فیتوپلانکتون ها به ویژه دینوفلاژله ها رخ می دهد. افزایش توده زنده جلبکی در آب، رنگ آب دریا را تغییر می دهد. این تغییر رنگ به دلیل وجود پیگمانهای رنگی در جلبکهای میکروسکوپی است، طی رخداد این پدیده رنگ آب دریا به رنگهای صورتی،قرمز،قهوه ای، سبز تیره، زرد و رنگهای دیگر دیده می شود.
وی افزود: بسته به اندازه گونه فیتوپلانکتون، تراکم جمعیت در شکوفایی و تغییر رنگ آب دریا متفاوت است. به عنوان مثال جنس ککلودینیوم از حدود ۵۰۰ هزار عدد در لیتر موجب تغییر رنگ آب و بروز شکوفایی می شود؛ در حالی که در مورد نوکتیلوکا (داینوفلاژله ای با قطر ۵۰۰ میکرون) تراکم حدود ۱۰۰۰ عدد در لیتر شکوفایی رخ می دهد و بالعکس در گونه های فیتوپلانکتونی با اندازه کوچک مانند پریدینیوم تراکم باید به بیش از ۲۰۰۰۰۰۰ سلول در لیتر برسد تا ایجاد شکوفایی نماید. در شکوفایی های ترکیبی که چند گروه فیتوپلانکتونی موجب بروز شکوفایی می گردد این ارقام بسیار متفاوت تر می باشد.
مسیح مهمترین علت بروز پدیده شکوفایی جلبکی را عوامل طبیعی و عوامل انسانی عنوان کرد و خاطرنشان کرد: شدت نور، درجه حرارت، شوری، مواد آلی (نوترینت)، عناصر کمیاب از عوامل طبیعی و موثر در پدیده شکوفایی جلبکی هستند.
وی عنوان کرد: خروجی پساب تصفیه خانه های شهری، روان فاضلابهای خانگی، روان آبهای شهری، خروجی پساب صنایع، خروجی پساب ناشی از فعالیتهای آبزی پروری و کشاورزی، تخلیه آب توازن کشتیها، آلاینده های نفتی هم جزو عوامل خارجی و انسانی است که موجب شوک زیست دریایی و بروز پدیده شکوفایی جلبکی و در موارد خطرناک شاهد بروز پدیده کشند سرخ خواهیم بود.
مسیح در مورد پدیده شکوفایی جلبکی طی هفته جاری بیان داشت: روزهای شنبه و یکشنبه در ساحل بندرعباس شکوفایی جلبکی مشاهده شد و در روز سوم (دوشنبه) دریا شرایط عادی داشت. تعدادی که بیشترین تراکم داشتیم در ۸۰۰ متر طولی و فاصله ۴۰۰ متری از ساحل به دریا شاهد تغییر رنگ بودیم. میزان تراکم بین ۲۰ هزار تا ۱۵۰ هزار سلول به صورت متغیر بوده است.
وی افزود: از سال ۸۴ مکاتبات محیط زیست هرمزگان در مورد ورود پساب ها و فاضلاب ها به دریا تا کنون به شورای نظارت که متشکل از دادستان، مدیرکل بازرسی استان و مدیرکل اطلاعات استان حضور دارند ارائه شده و خواستار رسیدگی به وضعیت ورود پساب های انسانی و صنعتی به دریا شده است.
معاون نظارت و پایش محیط زیست هرمزگان با بیان اینکه سیستم جمع آوری و تصفیه فاضلاب بندرعباس معیوب است، بیان داشت: متاسفانه هنوز هیچ عزم جدی برای حل مشکل فاضلاب شهر بندرعباس صورت نگرفته است. سیستم جمع آوری و تصفیه فاضلاب بندرعباس از سال ۸۴ آغاز شده است و معیوب است و باید این سیستم اصلاح و جایگزین شود.
وی عنوان کرد: مکاتبات زیادی در شورای حفاظت از آب استان هرمزگان در راستای اصلاح سیستم فاضلاب شهر بندرعباس و جلوگیری از ورود فاضلاب بدون تصفیه انجام شد و از استانداری هرمزگان خواستار رسیدگی شده ایم ولی هنوز اتفاق خاصی رخ نداده است.
کشند سرخ در سال ۸۷ بدترین پدیده شکوفایی جلبکی در محدوده هرمزگان
معاون نظارت و پایش محیط زیست هرمزگان در مورد بروز شکوفایی مضر جلبکی از سال ۱۳۸۷ تاکنون بیان داشت: مهمترین و پرهزینه ترین شکوفایی مضر جلبکی داینوفلاژله ککلودینیوم بوده است که به شکل بسیار گسترده ای از مهر ماه ۱۳۸۷ لغایت خرداد ۸۸ منطقه تنگه هرمز را در بخش شمالی و جنوبی در بر گرفته و با مرگ و میر فراوان آبزیان همراه بوده است. تراکم جمعیت ککلودینیوم در زمان بروز شکوفایی بین ۵۰۰ هزار تا ۱ میلیون سلول در لیتر بوده است و در اوج شکوفایی جنس مذکور تراکم حدود ۵۰ میلیون سلول در لیتر هم ثبت شده است.رنگ شکوفایی قرمز قهوه ای بوده است.
وی افزود: طی این دو سال افزایش جمعیت داینوفلاژله نوکتیلوکا که معمولاً در فصول سرد سال شکوفایی دارد، مشاهده نشده است
مسیح خاطرنشان کرد: در شهریور ماه سال ۸۹ مواردی از شکوفایی های الکساندریوم ، پایرودینیوم و سراتیوم به صورت ترکیبی در شکوفایی ثبت شده است. مرگ و میر آبزیان در این شکوفایی به مراتب کمتر از شکوفایی سال ۸۷ بوده است. توالی جمعیت نوکتیلوکا در فصول سرد به روند طبیعی برگشته و طی ماههای آذر، دی و بهمن شکوفایی داینوفلاژله نوکتیلوکا مشاهده شد . مرگ و میر آبزیان گزارش نشده است.
به گفته وی، پدیده شکوفایی جلبکی در سالهای ۱۳۹۰ لغایت ۱۳۹۳ مهمترین جنس شکوفایی کننده از داینوفلاژله ها که به عنوان مولد کشند در منطقه مشاهده و جمعیت آن در حد شکوفایی ثبت شد. جنس نوکتیلوکا بوده است که طی ماههای سرد سال (آذر، دی و بهمن ) در آبهای ساحلی شکوفایی داشته است بلوم سبز رنگ ناشی از نوکتیلوکا هیچ گونه مرگ و میر آبزیان را در پی نداشته است.
مسیح خاطرنشان کرد: در اردیبهشت ماه سال ۹۴ تراکم جمعیت دیاتومه پزودونیتزچیا یکی از مهمترین مولدین شکوفایی جلبکی در آبهای ساحلی شهر بندرعاس به بیش از ۲ میلیون سلول در لیتر رسید که منجر به مرگ و میر آبزیان در حوضچه ساحل استانداری شهرستان بندرعباس گردید. همچنین افزایش جمعیت داینوفلاژله پریدینیوم و دیاتومه پزودونیتزچیا موجب تغییر رنگ آب در سواحل بندرعباس در خرداد ماه ۹۴ شده است؛ اما مرگ و میر آبزیان را بدنبال نداشته است.
وی ابرازداشت: افزایش جمعیت متعلق به داینوفلاژله های الکساندریوم، پریدینیوم و سیانوفیت تریکودزمیوم در مرداد ماه سال ۹۴ مرگ و میر آبزیان را در ساحل بندرعباس، قشم و بوستانو در پی داشته است.
مسیح ادامه داد: در ماههای آذر، دی و بهمن سال ۹۴ نیز آبهای ساحلی شهر بندرعباس شاهد شکوفایی سبز رنگ ناشی از نوکتیلوکا بوده است و هیچ گونه مرگ و میر آبزیان را در پی نداشته است.
معاون نظارت و پایش محیط زیست هرمزگان افزود: در سال ۱۳۹۵ افزایش تراکم جمعبت داینوفلاژله پریدینیوم و دیاتومه پزودونیتزچیا طی ماههای خرداد، تیر و مرداد سال ۹۵ موجب تغییر رنگ آب های ساحلی شهر بندرعباس شده است؛ اما مرگ و میر آبزیان به ندرت مشاهده شده است. داینوفلاژله نوکتیلوکا در ماههای آذر، دی و بهمن سال ۹۵ نیز شکوفایی سبز رنگ داشته است . در پایش های انجام شده مرگ و میر آبزیان مشاهده نشد.
وی عنوان کرد: در سال ۱۳۹۶ تا ۶ شهریور در سه ماه اردیبهشت، خرداد و تیر سال جاری جمعیت داینوفلاژله پریدینیوم و دیاتومه پزودونیتزچیا موجب تغییر رنگ آب های ساحلی شهر بندرعباس شده است؛ اما مرگ و میر آبزیان ثبت نشده است. تراکم جمعیتی این دو جنس طی سال ۹۶ مشابه سال ۹۵ گزارش گردید.
به گفته وی، در شهریور ماه سال ۹۶ مواردی از شکوفایی داینوفلاژله هایی چون پریدینیوم، پایرودینیوم و سراتیوم و دیاتومه های کیتوسروس و گویناردیا و همچنین سیانوفیت تریکودزمیوم به صورت ترکیبی در شکوفایی ثبت شده است. در پایش های انجام شده مرگ و میر آبزیان مشاهده نگردید.
مسیح تصریح کرد: از سالهای ۱۳۹۲ لغایت ۶ شهریور ۱۳۹۶ داینوفلاژله ککلودینیوم در آبهای ساحلی استان مشاهده نشده است؛ اما به دلیل اینکه جنس مذکور دارای سیست هایی با طول عمر بالا می باشد که تنها در شرایط خاص شکوفا می گردد؛ احتمال بروز شکوفایی مجدد ککلودینیوم در آبهای ساحلی شهر بندرعباس و گسترده شدن آن دور از ذهن نیست.
وی در تشریح تعداد پایش مولدین شکوفایی مضر جلبکی در آبهای ساحلی استان از سال ۹۲ لغایت ۹۵ عنوان کرد: طی سالهای ۹۲ لغایت ۹۵ در مجموع تعداد ۱۲۰۰ مرحله پایش در محدوده ساحل بندرعباس انجام شده است که با توجه به وسعت آبهای استان؛ کمتر از یک درصد آبهای ساحلی را تحت پوشش قرارداده است.
مسیح خاطرنشان کرد: در سال ۱۳۹۲ تعداد ۴۶۸ مورد پایش، سال ۱۳۹۳ تعداد ۱۳۲ مورد پایش، سال ۱۳۹۴ تعداد ۴۶۸ مورد پایش، سال ۱۳۹۵ تعداد ۴۶۸ مورد پایش و تا پایان مرداد ماه سال ۱۳۹۶ تعداد ۱۵۰ مورد پایش انجام شد.
