به گزارش خبرگزاری بسیج از اردبیل،جاويد پرسياوش با حمايت هاي مادي و معنوي سازمان بسيج علمي، پژوهشي و فناوري استان اردبيل موفق به ساخت مبدل حرارتي در انواع مختلف شده است كه قيمت ارزان، استفاده در مصارف شهرداري، جلوگيري از يخ زدن سوخت ماشين هاي سنگين، كارواش همراه، يخ شكن در موارد عدم امكان استفاده از زنجير چرخ و امكان تنظيم دما و فشار از جمله مزايا و كاربردهاي اين سيستم مي باشد.
مخترع سازمان بسيج علمي و پژوهشي استان اردبيل جهت استفاده از انرژي گرمايي تلف شده از اگزوز خودروها، صرفه جويي در مصرف انرژي و حفظ محيط زيست موفق به ساخت مبدل حرارتي شده است كه نمونه داخلي و خارجي ندارد.
بكارگيري انرژي هاي تلف شده در محيط پيرامون موضوعي است كه اكثر ما به سادگي و بدون هيچ گونه توجهي از كنار آن مي گذريم. يكي از اين انرژي هاي هدر رفته گرماي حاصل از اگزوز خودروها است كه تصور مي كنيم كه هيچ كاربردي ندارد. اين در حالي است كه به طور متوسط دماي اگزوز خودروها حدود 700 درجه سانتي گراد است كه دمايي بسيار بالا است، اما تاكنون از اين انرژي گرمايي هيچ نوع استفاده اي نشده است. جاويد پرسياوش مخترع بسيجي استان اردبيل، فارغ التحصيل رشته مكانيك در مقطع كارشناسي ارشد با خلاقيت و نوآوري خود در جهت صرفه جويي مصرف انرژي و استفاده مفيد از انرژي هاي تلف شده و حفظ محيط زيست با حمايت هاي سازمان بسيج علمي، پژوهشي و فناوري استان اردبيل و تلاش هاي زياد موفق به طراحي و توليد مبدل حرارتي با بكارگيري گرماي اگزوز خودروها جهت استفاده هاي مختلف شده است. جهت معرفي اين دستاورد مهم و عملكرد و كاربردهاي ان با اين مخترع موفق گفتگو كرده ايم كه در ادامه مي خوانيد:
بفرماييد هدف شما از طراحي مبدل حرارتي در خودروها چه بود؟
با توجه به اينكه گرماي تلف شده از اگزوز در خودروها به طور متوسط حدود 700 درجه سانتي گراد است كه دمايي بسيار بالا مي باشد و بدليل عدم دسترسي و عدم آگاهي از پتانسيل هاي مهم آن، اين انرژي به هدر مي رود، اقدام به طراحي و توليد دستگاهي كردم كه اين انرژي حرارتي را جهت مصارف بسيار مهم و كاربردي مورد استفاده قرار دهد. اين مبدل در مسير خروجي اگزوز خودروها نصب مي شود و هيچ مشكلي در جريان خروجي دود ايجاد نمي كند.
در خصوص ساختار و عملكرد مبدل حرارتي توضيح دهيد؟
اين سيستم در واقع مبدل لوله و پوسته است كه در مسير اگزوز نصب شده و داراي يك شير اطمينان مي باشد. آب داخل ان جريان مي يابد و به وسيله حرارت خروجي اگزوز خودروها دمايش در حجم بسته افزايش مي يابد. نحوه عملكرد بدين صورت است كه آب در مبدل گرم شده و بخار مي شود و به دماي 94 درجه سانتي گراد و به فشار 4 بار يا تقريباً به ناحيه سوپرحيت نزديك مي شود( ناحيه سوپر حيت همان نقطه اي از دما و فشار است كه براي نيرگاههاي بزرگ برق توليد مي كند).
ميزان افزايش دما و فشار ايجاد شده در مبدل حرارتي را هم مي توان تنظيم كرد، بدين ترتيب كه يك سيستم باي پس در اين دستگاه تعبيه شده است و زمانيكه مي خواهيم دما و فشار بيشتر از حد مورد نظرنشود، مي توان حرارت اگزوز خودرو را از مدار خارج كرد. در واقع باي پس باعث دور زدن حرارت ايجاد شده در خارج مدار اصلي سيستم و مانع از ورود حرارت به داخل مبدل مي شود تا دما ثابت بماند.
شير اطمينان بخش ديگري از مبدل حرارتي است كه از ايجاد صدمه در صورت از كار افتادن باي پس جلوگيري مي كند.
آيا اندازه مبدل حرارتي در خودروهاي سبك و سنگين متفاوت است؟
بله ، براساس نوع خودرو حجم آب وصل شده به مبدل حرارتي متفاوت است، به طوريكه چون در خودروهاي سواري فضاي كمي وجود دارد، در آنها از حجم بسته به اندازه 4 ليتر استفاده مي شود. اما در ماشين هاي ديزلي كه اندازه بزرگي دارند و معمولاً منبع 70 ليتري در آنها تعبيه شده است، وضعيت فرق مي كند و در واقع حجم آبي كه توسط مبدل حرارتي گرم مي شود، بالاست. از اين سيستم مي توان دماي آب مخزن را به حدود 60 درجه سانتي گراد رساند و براي مصارف مختلف مورد استفاده قرار داد.
مبدل حرارتي چه كاربردهايي در خودروهاي سنگين دارد و مزاياي استفاده از اين سيتم نسبت به روش هاي رايج ديگر چيست؟
در خودروهاي ديزلي مي توان از آب گرم شده در مخزن توسط مبدل حرارتي براي شستن جدول ها، چراغ راهنمايي و تابلوها استفاده كرد. در شرايط فعلي از اب سرد با فشار بالا براي شستشوي خيابان ها و جدول ها در مصارف شهرداري استفاده مي شود كه عيب مهم اين روش اين است كه فشار بالا باعث كنده شدن آسفالت و آسيب به شهر مي شود. در حاليكه نصب مبدل حرارتي در ماشين هاي شهرداري اين مزيت را دارد كه به جاي آب 18 درجه از آب 60 درجه استفاده و در نتيجه فشار را از 4 به 2 بار كاهش داد و در نتيجه ديگر نيازي به فشار بالا كه معايبي را دارد، نيست.
از طرف ديگر با توجه به اينكه استان اردبيل منطقه اي سردسير است، سوخت ماشينهاي بزرگ به هنگام حمل در مسير يخ مي زند و در نتيجه شركت نفت دوباره جهت تبديل آن به مايع از هيتر استفاده مي كند كه نياز به انرژي بسيار بالايي دارد و بعد از مايع شدن سوخت عمليات پمپاژ انجام گيرد. در حاليكه اگر مبدل حرارتي روي اين خودروها نصب شود، با كف گرمايي و دماي پايين حدود 40 درجه مي توان از يخ زدن سوختها جلوگيري كرد و باعث صرفه جويي بسيار عظيم در مصرف انرژي خواهد شد.
همچنين آب گرم توليد شده در خودروهاي ديزلي مي تواند براي دوش گرفتن در مواقع اضطراري براي افراد در جاده ها مورد استفاده قرار گيرد.
علاوه بر كاربردهايي كه ذكر كرديد، اين سيتم براي خودروهاي سبك چه كاربرد و مزايايي مي تواند داشته باشد؟
يكي از مشكلاتي كه اكثراً در زمستان با آن روبرو هستيم، اين است كه در خيابانها يخ و برف آب مي شود، اما در كوچه همچنان برف است كه در نتيجه امكان استفاده از زنجير چرخ در اين مواقع وجود ندارد. جهت حل اين مشكل به هنگام گير كردن خودرو در كوچه ها مي توان از بخار اين دستگاه جهت ذوب كردن برف و يخ استفاده كرد.
علاوه براين از بخار ايجاد شده به وسيله مبدل حرارتي مي توان به عنوان كارواش همراه هم استفاده كرد كه صرفه جويي بسيار زيادي دارد. كارواش هاي معمولي از آب استفاده مي كنند، اما اين سيستم از بخار آب جهت شستشوي ماشين استفاده مي كند و با توجه به اينكه به هنگام تبديل مايع به بخار حجم و قدرت پاك كنندگي آن افزايش مي يابد، در نتيجه در مصرف آب صرفه جويي زيادي مي شود.
آيا نصب مبدل حرارتي در خودروها هزينه زيادي دارد؟
نخير، به دليل اينكه اين سيستم فاقد سيم پيچي و قطعه محرك مي باشد و فقط يك پمپ سيركولاسيون در صورت نياز لازم دارد، در نتيجه هزينه توليد و نصب آن پايين مي باشد.
آيا نمونه اين دستگاه در داخل و يا خارج كشور وجود دارد؟
در خارج و داخل كشور نمونه اين دستگاه وجود ندارد و اگر زمينه حمايت از اين دستگاه در داخل كشور تامين شود در قدم بعدي مي توان براي صادرات هم اقدام نمود.
آيا در آينده مي توان اين سيستم را به بخش هاي ديگر هم تعميم داد و از انرژي حرارتي هدر رفته استفاده هاي مفيد كرد؟
بله، اين سيستم فقط مختص خودروها نيست، مثلاً در موتورخانه ها هوا در زمستان يخ مي زند و مي توان از حرارت دفع شده براي اهداف مهم استفاده كرد. همچنين اين سيستم را مي توان براي توليد برق در خودروها هم استفاده كرد، بدين صورت كه بجاي آلترناتور كه باتري ها را شارژ مي كند مي توان از مبدل حرارتي استفاده نمود. علاوه بر اين در زمستان براي باز كردن يخ لوله ها و يا خاموش كردن آتش هم مي توان از بخار توليدي مبدل حرارتي استفاده كرد.
مبدل حرارتي مورد نياز كدام نهادها مي باشد و نحوه استقبال آنها در استان از اين دستگاه چگونه است ؟
اين دستگاه براي شهرداري و شركت نفت بسيار كاربردي و مهم است كه متاسفانه در داخل استان به محصولات بومي اهميت داده نمي شود، در حاليكه از شهرداري همدان براي اين دستگاه درخواست وجود دارد. مبدل حرارتي تنها با همكاري شركت هاي خصوصي در سطح شهر مورد استفاده قرار گرفته است.
براي اجراي اين طرح از سوي كدام سازمان مورد حمايت قرار گرفته ايد؟
بسيج علمي و پژوهشي استان اردبيل تنها سازماني است كه دست ما را گرفته و همواره پشتيبان مخترعان بوده است تا بتوانيم ايده هاي خود را به محصول تبديل و در جهت پيشرفت گام برداريم. اين سازمان علاوه بر حمايت مادي بلاعوض، حمايت معنوي ارزشمندي از مخترعان به عمل مي اورد كه بسترسازي براي حضور مخترعان در نمايشگاهها، ارتباط دادن به ارگان هاي مربوطه جهت تجاري سازي محصولات از جمله اين حمايت هاي مي باشد. در زمينه اختراع مبدل حرارتي هم اين سازمان زمينه ارتباط با شركت نفت را فراهم كرد تا مشكلات آنها را به صورت دقيق احصا كنيم و در اختراع خود همه جوانب را در نظر بگيريم.
گفتگو، مریم عیدی
