به گزارش خبرگزاری بسیج، «فرهیختگان» از سوء‌تدبیر در تنظیم بازار گزارش داده است:
قصه قیمت پیاز و سیب‌زمینی در حال اضافه شدن به دیگر قصه‌های پردرد تولیدکننده و مصرف‌کننده کشور است. یک سال قیمت پیاز کاهش پیدا می‌کند و سال دیگر سیب‌زمینی. سال گذشته پیاز به علت مازاد تولید، افت شدید قیمت پیدا کرد و موجب شد پیازکاران که اشک‌شان درآمده بود، امسال دنبال کشت پیاز نروند و همین موضوع باعث شد چند ماه ابتدای امسال قیمت پیاز با مرغ برابری کند و این بار اشک مردم درآید.
« - سال گذشته پیازها را انبار کردیم، چون فروش آن صرفه اقتصادی و ارزش اینکه وقت برای فروشش بگذاریم نداشت و ضرر روی ضرر بود.
- سال گذشته اشک کشاورز درآمده بود. چه کسی به داد کشاورز رسید؟ چه کسی حمایتش کرد که حالا این مشکل برای مصرف‌کننده پیش نیاید؟»
اینها گوشه‌ای از درددل‌های کشاورزان با خبرنگار فرهیختگان است.
قصه افزایش برداشت، گویا قرار است این بار برای سیب‌زمینی اتفاق بیفتد. به گفته رئیس انجمن ملی سیب‌زمینی، امسال حدود ۱۵۰ هزار هکتار زمین در استان‌های مختلف زیر کشت سیب‌زمینی رفته و همزمان با آغاز کشت سیب‌زمینی پاییزه در برخی از استان‌ها، بهای این محصول پرمصرف به‌شدت افت کرده و زیان میلیونی سیب‌زمینی‌کاران را درپی داشته است. هم‌اکنون سیب‌زمینی را در محل زمین کشاورزی به قیمت ۴۵۰ تا ۷۰۰ تومان می‌خرند، این در حالی است که هزینه کشت به ازای هر هکتار ۲۵ تا ۳۰ میلیون تومان است و اگر خشکسالی نباشد، در هر هکتار، ۴۰ تن سیب‌زمینی برداشت می‌شود.
حال اگر کیلویی ۵۰۰ تومان هم از کشاورز خریداری شود، جمع دریافتی کشاورز ۲۰ میلیون تومان می‌شود.
قیمت تمام‌شده سیب‌زمینی، برای هر کشاورز رقم تقریبی ۸۰۰ تومان است و حداقل قیمت معقول برای کشاورزان برای فروش محصول‌شان، ۹۰۰ تا هزار تومان خواهد بود.
محمدی، مسئول انجمن سیب‌زمینی در کردستان هم از قیمت نامطلوب این محصول می‌گوید: «پیک برداشت سیب‌زمینی در منطقه ما، هنوز شروع نشده است، اما با این وضعیتی که الان ما داریم، کشت سیب‌زمینی به‌صرفه نیست. کشت در هر هکتار حدود ۲۸ تا ۳۰ میلیون هزینه دارد و میانگین برداشت بین تناژ سیب‌زمینی درجه یک ۳۰ تا ۴۰ تن است و با احتساب قیمت ۵۰۰ تومانی در هر کیلو با این بازاری که امروز هست، حداکثر ۲۰ میلیون تومان به دست کشاورز می‌رسد و بین پنج تا ۱۰ میلیون تومان زیان می‌کند. اگر صادرات به صورت مستمر باز باشد و تعرفه رویش نباشد، سیب‌زمینی کمتر از هزار تومان دست کشاورز زیان‌آور است.»
ادامه این روند موجب شد تا رئیس هیات‌مدیره انجمن ملی سیب‌زمینی ایران درباره کاهش قیمت این محصول هشدار دهد.
محمدرحیم نیازی می‌گوید که ادامه این روند ممکن است کاهش سطح زیر کشت این محصول را برای سال آینده در پی داشته باشد: «اگر هزینه‌های تولید شامل گرانی نهاده‌های کشاورزی، ماشین‌آلات، هزینه‌های قیمت بذر و دستمزد کارگر برای کشاورز به یک تعادل قیمت نرسد، قطعا کشاورز در کاشت خود تجدیدنظر می‌کند؛ هر محصولی می‌خواهد باشد. حالا بحث ما سیب‌زمینی است. وقتی برایش صرف نکند، نمی‌کارد. وقتی هم با کاهش تولید مواجه شویم، قطعا قیمت در بازار افزایش پیدا می‌کند و مردم متضرر می‌شوند. کاهش قیمت سیب‌زمینی به ضرر تولیدکننده است و می‌تواند در سال آینده کمبود این محصول در کشور را ایجاد کند.
به گفته نیازی، اگر مردم انتظار کاهش قیمت داشته باشند، سال آینده سیب‌زمینی توسط کشاورزان تولید نمی‌شود. هر چه قیمت محصول کاهش پیدا کند، رغبت کاشت در کشاورزان از بین می‌رود و ما مجبور به واردات می‌شویم تا جوابگوی بازار باشیم. این محصول در حال حاضر یک قیمت متعادل دارد، اما کشاورزان استان‌هایی مانند همدان که در زمان کاهش قیمت محصول‌شان برداشت شده، رضایت خاطر ندارند. هزینه ماشین‌آلات کشاورزی، هزینه نهاده‌های کشاورزی، برق، کاهش آب و کاهش سطح زیر کشت باعث ضرر و زیان به کشاورزان شده است.»
کشت بی‌رویه سیب‌زمینی موجب شده رئیس سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان به کشاورزان هشدار دهد. سیدیعقوب موسوی می‌گوید: «عملیات اجرایی محصول سیب‌زمینی طرح استمرار در جنوب کرمان در سطح چهار هزار و ۴۰۰ هکتار آغاز شده است. پیش‌بینی می‌شود ۱۳۵ هزار و ۵۰۰ تن سیب‌زمینی تولید شود. این محصول در ماه‌های پایانی سال‌جاری به بهره‌برداری می‌رسد. با توجه به وضعیت تولید پاییزه این محصول در سایر استان‌ها و ظرفیت انبارهای موجود به کشاورزان منطقه توصیه می‌شود کشاورزان از کشت بی‌رویه که باعث ضرر آنها می‌شود، خودداری کنند.»
همدان یکی از قطب‌های تولید سیب‌زمینی در کشور محسوب می‌شود. نیکبخت، استاندار همدان یکی از دلایل ضرر کشاورزان را کاهش صادرات سیب‌زمینی عنوان می‌کند و راه‌حل را در ایجاد صنایع تبدیلی می‌بیند: «برای بهره‌وری از سیب‌زمینی پس از کشت و برداشت نیز باید فکری کرد. صنایع تبدیلی سیب‌زمینی در همدان کافی نیست و وقتی صادرات سیب‌زمینی کند می‌شود، کشاورز با مشکل روبه‌رو می‌شود. به سازمان جهاد کشاورزی و وزارتخانه‌های صنایع و جهاد کشاورزی تاکید و توصیه می‌کنم که صنایع تبدیلی سیب‌زمینی را پیگیری کنند. نباید کشاورز نگران محصول خود باشد و در سایر زمینه‌های پتانسیل‌دار کشاورزی استان نیز باید کار شود. از وزارت صنعت هم انتظار دارم صنایع تبدیلی بهاران که می‌تواند مقداری از سیب‌زمینی استان را مصرف کند، فعال شود.»
یک سال کمبود سیب‌زمینی و یک سال فراوانی آن، داستان بی‌تدبیری وزارت جهاد کشاورزی را به روشنی نشان می‌دهد. شاید به خاطر بیاورید سالی را که هزاران تن سیب‌زمینی آفت زد و در کوچه و خیابان رها شد؛ اتفاق تلخی که برای کشاورزان گران تمام شد و هنوز هم برای مسئولان درس عبرت نشده است.
