به گزارش خبرگزاری بسیج، هجوم ریزگرد های شور، چند سالی است که با فرا رسیدن فصل زمستان زندگی را در شهرهای جنوبی کشور بویژه اهواز و شهرهای استان خوزستان مختل کرده است. این پدیده شوم سال گذشته به یک بحران بی سابقه در اهواز تبدیل شد و ریزگردها برای قریب به یک هفته این کلان شهر مهم را فلج کردند. ریزگردها برای اولین بار نشان دادند که اگر بخواهند می توانند همه تاسیسات زیربنایی شهرها را از کار بیاندازند و مردم را از آّب، برق و گاز محروم کنند.
پدیده ریزگردها معلول وجود بیابان ها، دشت ها و باتلاق های خشک و رها شده در ایران و نیز در کشور عراق است. با این وجود به نظر می رسد سهم عمده ریزگردها به شوره زارهای داخل کشور مرتبط است و باید هرچه سریع‌تر با کار جهادی و علمی برای آن چاره‌جویی کرد.
در اواخر سال 1395، بسیج سازندگی از سوی سازمان منابع طبیعی برای بیابان زدایی از 2 هزار هکتار از کانون های فوق بحرانی استان خوزستان دعوت به همکاری شد. بسیج سازندگی استان خوزستان با همکاری گروه های جهادی در زمانی بسیار کوتاه موفق شد بالغ بر 400 هزار اصله نهال در این کانون فوق بحرانی بکارد و اکو سیستم این منطقه را به طور کامل دگرگون کند.
بهرام ممبینی مسئول بسیج سازندگی استان خوزستان، درباره این پروژه عظیم و جهادی می گوید: «متاسفانه مبارزه با ریزگردها خیلی دیر در کشور ما شروع شد. سال گذشته بعد از بحران غیرقابل تحمل اهواز و گلایه شدید رهبر انقلاب از مسئولان به خاطر کوتاهی هایشان در این امر، مسئولان از بسیج سازندگی برای بیابان زدایی دعوت به عمل آوردند. کارگاه ما در تاریخ 17 اسفند 95 در حالی تجهیز شد که ماه های طلایی کاشت سپری شده بود و برای انجام پروژه فقط 2 ماه فرصت داشتیم. البته پیش از این در تجربه ای مشابه 1 هزار و 100 هکتار از زمین های بحرانی هندیجان را بیابانزدایی کرده بودیم و بحمدلله درختان آن هم بسیار شاداب هستند.»
او می افزاید: «سازمان منابع طبیعی، بیابان زدایی از 2 هزار هکتار از اراضی ملی را که به عنوان کانون فوق بحرانی شناخته شده بود به ما واگذار کرد. این اراضی در 12 کیلومتری آزادراه خلیج فارس و محور اهواز ماهشهر قرار دارد. در این منطقه 40 هزار هکتار اراضی فوق بحرانی شناسایی شده است. در این محدوده، زمین ها به طور کامل اصطلاحا پفکی شده اند و حتی با وزیدن بادهای ضعیف و معمولی هم طوفان گرد و غبار بلند می شود. از سوی دیگر ریزگردهای بلند شده از این منطقه، نمکی و چسبنده هستند و در رطوبت 100 درصد، تبدیل به گل می شوند و تاسیسات زیربنایی را نابود می کنند.»
مسئول بسیج سازندگی استان خوزستان، می‌گوید: «بیش از هزار نیروی جهادگر بسیجی در قالب گروه های جهادی از سراسر استان خوزستان و دیگر استان‌های کشور در این طرح مشارکت داشتند و از ظرفیت راهیان نور هم بهره بردیم. در این طرح بیش از 500 هزار چاله حفر کردیم و بیش از 400 هزار اصله درخت کاشتیم. این درختان شامل کهور، نخل خرما، آرتیپلکس، شورگز و کُنار بود.»
کاشت 370 هزار اصله درخت کهور او درباره تاثیرات محیط زیستی این نهضت نهال کاری، اظهار می کند: «ما در این پروژه بیش از 370 هزار اصله درخت کهور کاشتیم. درخت کهور تا سه سال نیازمند آبیاری است و بعد این مدت بی نیاز از آبیاری می شود. درخت کهور حتی می تواند آب مورد نیاز خود را از رطوبت هوا تامین کند. در این منطقه از آنجایی که سالهاست بارندگی وجود نداشته، خاک حالت موئینگی پیدا کرده و در نتیجه شوری از عمق خاک به سوی سطح خاک حرکت می کند. کهور تنها درختی است که وقتی ریشه اش به آب شور می رسد، رشد عمقی ریشه متوقف می شود و در عوض ریشه در عرض خاک گسترش می یابد. درخت کهور به مرور خاک را شیرین می کند و با ایجاد سایه و رطوبت باعث می شود روی سطح زمین پوشش گیاهی و علوفه برای دام ها بوجود بیاید.»
به گفته آقای ممبینی یکی از مهمترین مشکلات اجرای این پروژه وجود معارضین بسیار بوده است. او در این باره می گوید: «قبایل و روستائیان این محدوده، این زمین ها را به صورت عرفی مال خود می دانستند، هرچند سندی در اختیار نداشتند. مردم روستا و قبایل در ابتدا یکی از موانع اصلی اجرای این طرح بودند به این خاطر که فکر می کردند دولت با کاشت نهال در این اراضی به دنبال بالا کشیدن زمین های آن هاست. بر اساس قانون رفع معارض بر عهده سازمان منابع طبیعی بود اما به دلیل پیچیدگی و مقاومت بالای روستائیان، بسیج و سپاه این ماموریت را هم برعهده گرفتند. به همین منظور بیش از 260 جلسه صمیمانه با سران قبایل و روستائیان برگزار کردیم و به آن ها توضیح دادیم که هرگز به دنبال تصاحب اراضی آن ها نیستیم. به ساکنان منطقه گفتیم که اولین قربانی ریزگردها خود شما هستید. ما می خواهیم درخت بکاریم تا اکوسیستم منطقه تغییر کند و در نتیجه کشاورزی و دامداری شما رونق یابد و جوانان شما صاحب شغل و درآمد شوند. در نهایت همین مردمی که قبلا جلوی پروژه را می گرفتند و اجازه ورود ماشین آلات را نمی دادند، خودشان با همه امکاناتی که در اختیار داشتند از جمله تانکر، تراکتور، بیل و کلنگ و ... به کمک ما آمدند و مشغول به کار شدند.»
می توان ظرف 5 سال اکوسیستم خوزستان را تغییر داد مسئول بسیج سازندگی استان خوزستان، خاطرنشان می کند: «از زمان اتمام کاشت درخت ها، روزانه 200 تانکر آب مشغول آبرسانی به 400 هزار اصله درخت هستند و نگهداری از درخت ها به صورت متناوب و دقیق با کمک قبایل و روستائیان انجام می شود. البته باید بگویم که بیابان زدایی از 2 هزار هکتار زمین، در قیاس با کاری که باید انجام شود، مثل قطره ای است در برابر دریا. برخی از اساتید دانشگاه به ما گفتند که بسیج سازندگی کار 15 سال را در دو ماه انجام داد. اما در همان محدوده ای که ما 2 هزار هکتار بیابان زدایی کردیم، بالغ بر 40 هزار زمین فوق بحرانی وجود دارد که باید به صورت فوری برایشان اقدام کرد. اگر مسئولان دولتی مثل روزهای بعد از بحران اهواز و سخنان رهبر انقلاب، پرانگیزه، مصمم و پای کار باشند، ما اطمینان داریم که ظرف 5 سال می توان اکوسیستم خوزستان را تغییر دارد. همچنان که محل هایی که قبلا در اطراف اهواز بیابان زدایی شده بود، عملا به تفرجگاه و پارک جنگلی تبدیل شد و مردم تعطیلات آخر هفته در این محیط ها حضور می یابند.»
آقای ممبینی با ذکر خاطره ای از رئیس سازمان بسیج سازندگی، خاطرنشان می کند: «وقتی این پروژه شروع شد، سردار غلامی عازم کربلا بود اما سفرش زیارتی اش در ایام تعطیلات نوروز را لغو کرد و تمام وقت در قرارگاه حضور داشت. سردار غلامی در قرارگاه به جهادگران گفت که شهادت می دهم حرکت کردن در این شوره زارها و این شرایط آب و هوایی اگر سخت تر از حرکت کردن در حلب نباشد، آسان تر از آن هم نیست.»
