به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بسیج دانشجویی آذربایجان شرقی؛ دومین همایش سرنوشت انسان‌ها در پرتو علوم انسانی به همیت بسیج دانشجویی دانشگاه تبریز با سخنرانی دکتر عطاالله رفیعی آتانی، دبیر کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی در آمفی تئاتر دانشکده علوم انسانی دانشگاه تبریز برگزار شد.
رفیعی آتانی در این همایش اظهار داشت: منظور ما از علوم انسانی و اجتماعی، مجموعه دانشی است که وظیفه آن‌ها تبیین و پیش بینی مجموعه رفتارهای انسانی است که این معنی عام علوم انسانی است و هر رشته تعریف مختص به خود را خواهد داشت.
مدیر گروه اقتصاد دانشگاه بین‌المللی المصطفی (ص) افزود: علوم انسانی که ما با آن مواجهیم و مشغول تحصیل و پژوهش در آن هستیم، مجموعه‌ای غربی است که در آن برای رفتارهای انسان غربی تبیین و پیش‌بینی‌های صورت می‌گیرد، بنابراین علوم انسانی موجود مجموعه‌ای جهان شمول نیست.
وی با تأکید بر اینکه آنچه که به نام علوم انسانی می‌شناسیم، محصول انسان عالم غربی است، خاطرنشان کرد: باید توجه کنیم که انسان غربی چگونه بوده که در قالب جامعه شناسی، فلسفه و دیگر علوم بروز یافته است. طبیعی است که هر انسانی می‌تواند فلسفه‌ی خاصی را برای زندگی خود برگزیند.
دکتر رفیعی آتانی تصریح کرد: اگر ما مبتنی بر دانش اقتصادی که رفتار اقتصادی انسان غربی را جلوه داده است، رفتار کنیم؛ یعنی این نوع زندگی را برای خودمان بازتولید کرده‌ایم. وقتی ما در حال تدرس یا آموزش علوم انسانی هستیم، یعنی ما می‌خواهیم که انسان غربی را در جامعه‌ی خود بازتولید کنیم. اینکه احساس می‌کنیم نگران کننده است که این علوم مورد تدریس و آموزش قرار گرفته است، چیز غیر عادی به نظر نمی‌رسد.
مدیر بنیاد پژوهشی الگوی اسلامی، ایرانی پیشرفت اظهار داشت: برخی در پاسخ می‌گوید مگر انسان غربی و غیر غربی و توسعه یافته و نیافته وجود دارد که شما چنین تفاوتی را قائل هستید. واقعیت این است که این تفاوت را خود آن‌ها قائل هستند و خود را پیشرفته و توسعه یافته دانسته و دیگران را عقب مانده قلمداد می‌کند. این علوم انسانی به مثابه ابزاری عمل می‌کند که کل جهان را غربی کند. انسان جدید غربی حتی در باورهای خود قائل به ذات متفاوت با ویژگی‌های یک فرد غربی نیست.
وی تأکید کرد: همه ملت‌ها دچار این مشکل شده‌اند و غرب در حال بازتولید خود در تمامی جوامع بوسیله‌ی علوم انسانی و اجتماعی است. علوم انسانی تولید شده در غرب که درباره انسان غربی است، در حال تولید غرب در کل دنیا بوسیله‌ی علوم خود است. علوم انسانی فضای زندگی ما را به وجود آورده است، پس راه چاره در این وضعیت چیست؟
رفیعی آتانی با بیان اینکه باید بپذیریم که برای نیازهای جامعه، دانش بومی تولید کنیم، گفت: باید در توضیح تئوری‌ها و مبانی مختلف، دنبال راه‌حل‌های خودمان باشیم. اگر قرار نیست علوم انسانی برای جامعه ما باشد، پس استفاده از آن هیچ کاربردی ندارد. وقتی علوم انسانی حتی بومی هم نیست، پس کاربرد و ارزشی ندارد و به نظر من حتی مفید هم نیست. آیا دانشمندان علوم انسانی و اجتماعی، محل مراجعه مردم هستند؟ واقعیت این است که مردم هیچ مراجعه‌ای به این دانشمندان ندارند پس کاربردی ندارند.
عضو هیأت علمی گروه اقتصاد دانشگاه علم و صنعت خاطرنشان کرد: چون علوم انسانی درباره این جامعه و نیازهای آن به وجود نیامده است، پس دلیلی ندارد مردم به سوی پژوهشگران این علوم بروند. واقعیت این است که انسان غربی با انقطاع از خداوند، به همه واقعیات نگاه کرده است؛ در حالی که اگر کسی تصمیم بگیرد واقعیت را بدون خداوند ببیند، واقعیت را ندیده است نه اینکه خدا را ندیده است، چرا که واقعیت پر است از خداوند. پس می‌شود نتیجه گرفت که انسان غربی از واقعیت تهی است.
وی بیان داشت: این علم از سوی غربی‌ها به عمد در جهت حذف خداوند حرکت کرده و یکی از نیاتش نیز همین موضوع است، غافل از اینکه بدون خداوند نمی‌شود به واقعیت رسید. دانشی اسلامی است که از مجموعه معارف اسلامی خارج بشود و این رویکردی است که باید در جهت اسلامی سازی علوم انسانی از آن بهره گرفت. ما باید نظریه پردازی مبتی بر معارف اسلامی داشته باشیم، یعنی از قرآن کریم بپرسیم که انسان کامل چگونه است.
رفیعی آتانی با اشاره به اینکه نگرش امام خمینی(ره) به عالم و آدم بسیار واقع بینانه بود، گفت: مسئولیت ما این است که عمل اخلاقی را توضیح دهیم، واقعیت این است که تمامی علوم انسانی و اجتماعی در این راستا حرکت می‌کنند. باید علوم انسانی خود را بر مبنای داشته‌های تمدنی خود پی ریزی کنیم.
این عضو هیأت علمی دانشگاه علم و صنعت تأکید کرد: ما از غربی‌ها می‌خواهیم مسائل و مشکلات ما را حل کنند، اگر این کار را انجام دهند سکوت خواهیم کرد ولی علوم انسانی موجود غرب قادر به انجام این کار نخواهد بود. اگر قرار است زندگی درست دیگری داشته باشیم، باید به علوم انسانی متفاوت و دیگری فکر کنیم.
