به گزارش خبرگزاری بسیج از اردبیل، روستای نیارق در ۳۲ کیلومتری شرق اردبیل در دامنه کوه «گووگییر» قرار دارد.این روستا با سوها، گرمه چشمه، آلادیزگه و بریس همسایه است و از طرف شمال هم از طریق جنگل‌های شمال با آستارا و «لوندویل» مرز مشترک دارد.
نیارق یکی از مهم‌ترین مناطق شهرستان نمین در جنوب دامنه اسرارآمیز کوه ۲هزار و ۵ متری آسپیناس واقع شده است. این کوه و جنگل‌های اطراف آن، نیارق را به استان گیلان متصل می‌کند به طوری که می‌توان از این منطقه به عنوان مرز بین استان اردبیل و گیلان یاد کرد.
وجه تسمیه نیارق
طبق تحقیقات «محمد علی اوجاقی نیارق» و «موسا اوجاقی نیارق» از اهالی روستا وجه تسمیه نیارق به این عنوان آمده است که برخی از اهالی معتقدند که در زمان زرتشت و حتی قبل از آن مردمانی در این منطقه سکونت داشته اند که بعد از ظهور اسلام زندگی در این منطقه به صورت اجتماعی رونق می‌یابد و در دوران صفویه منطقه ای به نام نیارا ایجاد می‌شود و علت نامگذاری این منطقه به نیارا را در این می‌دانند که در آن دوران زنی شجاع و نترس به نام «نیگار»در این منطقه حکومت می‌کرد که مرکز حکومت هم این روستا بوده است. به همین دلیل این روستا با نام زن حاکم یعنی نگار شناخته شده که به مرور زمان صورت نیگارا ، نیارا، نیاراق و نیارق در آمده است.
برخی بر این عقیده اند که «نیار» طایفه‌ای از قوم ترک بوده و کلمه نیارا هم بر‌گرفته از نیار است و بدین صورت معنی می‌کنند که چون نیارها در اینجا سکونت داشته اند منطقه با نام این طایفه مشهور شده است که در صورت واقعیت داشتن موضوع قدمت نیارا به زمان ورود ترکان که چند هزار سال پیش است می‌رسد.
گروهی هم می‌گویند که نیار کلمه باستانی و مقدس است که از زمان‌های خیلی دور این کلمه ارزش و تقدسش را تا به امروز حفظ کرده است. در سنگ نوشته‌های حکاکی شده روی قبرها در آن سوی ارس و آستارا به اسم «نیار قولی»برخورد شده است که قول در زبان ترکی معنی خادم و خدمتگزار را می‌دهد لذا نیار قولی را می‌توان خدمتگزار نیار هم معنی کرد.
کلمه نیارق به غیر از استفاده در مکاتبات رسمی کاربرد دیگری ندارد و روستا در منطقه به نیارا مشهور است.
مبارزات مردم نیارق در دوران پهلوی
در زمان حکومت ستمشاهی ،اهالی روستای نیارق با شرکت در راهپیمایی‌ها خشم خود را از رژیم پهلوی نشان می‌دادند. زمانی که این حرکت با ماه محرم مصادف شد اهالی در مساجد روستا بعد از پرداختن به عزاداری و روضه خوانی توسط روحانی روستا حجت الاسلام «سید علی موسوی»، انزجار خویش را از حکومت پهلوی نشان دادند.
در این واقعه که در ۱۸ دی سال ۵۷ در این روستا اتفاق افتاد، ۵ نفر از اهالی روستا شامل محمد راستگو، نازیلا سیدرحیمی، سراصلان خان محمدزاده ، ملک منظر واحدی، سلام بخشایش، عباسعلی محبی شهید و تعدادی هم مجروح شدند.
نیارق زادگاه مقدس اردبیلی
ملا احمد بن محمد معروف به محقق و مقدس اردبیلی از علمای عظام اسلام در مذهب تشیع میباشد .ایشان درقرن دهم هجری زندگی می کرد و یکی از فرهیختگان علم و دانش وفقه و تقوی درزمان خود بوده است. این مطالب را بیشتر نویسندگان و مورخان در آثار خود آورده اند و در مقام علمی و دینی ایشان متفق القول هستند. ولی در معرفی زادگاه مقدس اردبیلی اختلاف نظر دیده می شود .
مورخ فقید مرحوم بابا صفری در کتاب " اردبیل در گذرگاه تاریخ "، ایشان را اهل روستای نیار نزدیک اردبیل دانسته و ماجرای معروف "کدخدا کریم " رابه روستای نیار منسوب می دانند. در حالی که دانشمند گرانقدر آیت ا...موسوی ننه کران در کتاب " اردبیل و دانشمندان " آورده است که کدخدا کریم اهل روستای نیارق بوده است و ماجرای مذکور در نیارق حادث شده است . که به واقعیت نزدیکتر است چرا که در نیارق هنوز هم داستانهایی از این قبیل در رابطه با کرامات علامه مقدس اردبیلی نقل می شود.
مرحوم بابا صفری داستانی از پدر مقدس اردبیلی بنام محمد آورده است که جای بسی تامل در رابطه با زادگاه ایشان دارد . در اینجا داستان نقل شده در کتاب " اردبیل درگذرگاه تاریخ " جلد سوم صفحه 359 به رسم امانتداری عیناً بیان می شود .
چشمه‌های نیارق
آب روستا از چشمه‌های اطراف تامین می‌شود که چشمه «گژدی بولاغ» یکی از چشمه‌های اصلی در تامین آب شرب اهالی روستاست.
علاوه بر آن، چشمه‌های دیگر همچون سویوغ بولاغ(تقریبا در دل جنگل و نزدیک رودخانه قرارگرفته است)، مسجد بولاغی ( در کنار مسجد باب الحوائج(ع) قرارگرفته است) و چشمه‌های حامام بولاغی، چشمه داش بولاغ-قازان بولاغی، سید بولاغی، خنجر بولاغی در اطراف روستا آب بسیار گوارایی دارد.
آثار باستانی روستا
روستای نیارق آثار تاریخی قابل توجهی را در خود جای داده است که نشان از ارزش تاریخی این منطقه است.«وجله لیک نیارق» یکی از آثار تاریخی است که «دمورگان» باستان شناس فرانسوی برای نخستین بار در سال ۱۸۹۰ میلادی دلمن‌های برخی نقاط ایران خصوصا گیلان و آذربایجان را مورد کاوش قرار داد و اکثر روستاهای منطقه نمین از جمله وجله لیک نیارق هم جزوی از نقاط شناسایی شده است.
حمام‌های نیارق نیز گویای تاریخ روابط اجتماعی و بافت خاص این روستاست که اکنون به فراموشی سپرده شده است.
«آشاغا حمام» متاسفانه به دلیل کم توجهی به طور کامل تخریب شده و هیچ اثری از آن باقی نمانده است. «حمام کهنه» نیارق نیز که قدمتی بیش از نیم قرن دارد و از آثار تاریخی نیارق و منطقه محسوب می‌شود، در آستانه تخریب قرار گرفته است.
زیارتگاه‌های «آقا میر باقر» و «خانم میر کلثوم» از مکان‌های مذهبی روستاست که خاک روستا را متبرک کرده اند.
شغل اهالی
مردم نیارق علاوه بر کشاورزی و دامداری مردمانی هستند که از هنر و صنعت قالیبافی بهره مند بوده‌اند که هم اکنون این صنعت کم رنگ شده است و بیشتر اهالی و جوانان روستا به کارهای ساختمانی در نقاط مختلف کشور مشغول هستند.
