به گزارش خبرگزاری بسیج هرمزگان ؛به نقل از میناب جنوب،میناب یکی از شهرستان های استان هرمزگان است که از لحاظ جغرافیایی در منطقه شرق استان قرار گرفته و دشت میناب در این شهرستان دارای ۶۵۳کیلومتر مربع وسعت است که ۳۳۹ کیلومتر مربع دشت و ۲۷۱ کیلومتر مربع وسعت آبخوان است.
جلگه میناب یکی از حاصل خیزترین جلگه های کشور است که درختان خرما و مرکبات زیادی دارد و یا بهتر است بگوییم داشته است ؛ اما امروزه در معرض تهدید پدیده فرونشست قرار دارد که در پی فرونشت در جلگه میناب نه تنها باغ های خرما و مرکبات مرغوب منطقه در حال نابودی است بلکه دشت های پیرامونی و فراتر از آن منطقه نیز تحت تاثیر قرار گرفته است.
شواهد نشان می دهد در برخی از نقاط ، فرونشست تا عمق ۱۰ متر در زمین دیده می شود که باید مورد توجه جدی مسئولان قرار گیرد زیرا اگر این پدیده در منطقه توسعه یابد قطعا خسارات زیادی به همراه خواهد داشت.
بحران فروچاله ها که امروزه در جای جای این منطقه از آن به زلزله خاموش یاد می کنند این روزها با حجم و گستره بیشتری در حال پیشروی هستند به طوری که علاوه بر خانه های مسکونی در ۳۰ روستای میناب به تاسیسات و ساختمان های دولتی نیز خسارات زیادی وارد کرده است.
فروچاله های دشت میناب مدیریت می شود
معصومه ابتکاردر تیرماه یکسال گذشته در حاشیه بازدید از فروچاله ها در دشت میناب در روستاهای دهستان حکمی شهرستان میناب مردم روستاهای منطقه ضمن استقبال از رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، خواسته ها و مشکلات زیست محیطی ناشی از برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی میناب و فرونشست زمین در این منطقه را مطرح کردند و خواستار رفع این مشکلات شدند.
ابتکار که برای پیگیری بحران ناشی از دشت میناب به این شهرستان سفرکرده است گفت:این موضوع که پیامدهای نا گواری را در پی خواهد داشت با برنامه ریزی های دقیق مدیریت خواهد شد.
ابتکار گفت:وضعیت شهرستان میناب نباید این گونه شود ومسئولان برای حل این موضوع چاره اندیشی کنند.
معاون رئیس جمهور درجمع مردم وباغداران این شهر ستان در خصوص مطالبه گری وضعیت نامناسب دشت میناب گفت: به همه خواسته های مردم وباغداران توجه ورسیدگی می شود.
این در حالی است که با گذشت یکسال و اندی از سفر ابتکار به میناب ابتکارجدیدی برای کنترل و مهار فروچاله ها اختراع نشده و فروچاله ها بدون مدیریت همچنان در بستر دشت میناب در حال گسترش و پیشروی هستند.
فرو چاله های دشت میناب به یک فوق بحران تبدیل شده است
پدیده شوم فروچاله زخم کهنه بر پیکره دشت میناب زنگ خطری در این منطقه به صدا درآمد تا اینکه تدابیر ارژانسی از سوی مسئولان اتخاذ شود جاسم جادی استاندار سابق هرمزگان در دیماه یکسال گذشته با اشاره به فروچاله های دشت میناب، عنوان کرد: مطالعاتی در این خصوص انجام شده و در شورای عالی آب گزارش آن ارائه شد و پذیرفته شد وضعیت این دشت فوق بحرانی است و مقرر شد بودجه ای برای نجات دشت میناب اختصاص یابد که امیدواریم این امر انجام شود.
وی گفت: فرو چاله های دشت میناب به یک فوق بحران تبدیل شده است و باید هر چه سریع تر برای آن چاره اندیشی کرد.
جاسم جادری نیز در بهمن ماه همان سال در جمع مردم شهرستان میناب با اشاره به بحران ایجاد شده در دشت میناب بیان داشت: فروچاله ها وفرونشست دشت میناب که سبب شده ترس را در دل مردم روستاهای این شهرستان رخنه کند، با پیگیری های منسجم مردم ومسئولان بررسی شد.
اما علیرغم دغدغه های مسئولان پیرامون فروچاله های دشت میناب بخت با جاسم جادری هم یار نشد و از هرمزگان رخت بر بست و تلاش های انجام شده کار به جای نبرد و این زلزله خاموش همچنان بر پیکره دشت میناب باقیست.
طرح موضوع فروچاله های دشت میناب به عنوان دغدغه ملی در دستور کار دولت
انعکاس خبر بحران بحران فروچاله های دشت میناب در رسانه ها در سطح ملی سبب شد که مدیران این موضوع را پیگیری کنند و با تشکیل پرونده به عنوان یه مشکل ملی در سطح کشور و شورای عالی آب برای رسیدگی در اولویت قرار گیرد.
به گفته یکی از مدیران ارشد هرمزگان طرح موضوع فروچاله های دشت میناب به عنوان دغدغه ملی در دستور کار دولت قرار گرفته و در جلسه شورای عالی آب که توفیق حضور داشتم با طرح این موضوع و زدن زنگ خطر، آن‌ها را ملزم کردیم که برای نجات دشت میناب چاره اندیشی کنند و در بودجه سال آینده و در برنامه ششم توسعه نگاه ویژه ای به فروچاله های میناب خواهد شد.
بحران آب در دشت میناب با مدیریت صحیح مسئولان استانی قابل حل است
مدیر کل دفتر آموزش سازمان حفاظت محیط زیست کشور نیز گفت: از آنجایی که شغل بیشتر مردم منطقه باغداری و کشاورزی بوده است و باغ های امروز از میراث گذشته باغداران شهرستان میناب باقی مانده و توانسته است محصولات خوبی را در کشور معرفی کند، امروز در بی توجهی مدیران به مدیریت صحیح در بخش آب وخاک این میراث گرانبها را به نابودی کشانده اند .
مدیر کل دفتر آموزش سازمان محیط زیست کشور با اشاره به اینکه انتقال آب بین حوزه ای نباید مستلزم نابودی منطقه ای دیگری شود، عنوان داشت: آنچه در هرمزگان و شهرستان میناب شاهد هستیم در سالهای گذشته به علت سوء مدیریت برخی مدیران و عدم توجه به هشدارهای لازم برخی از فعالان محیط زیستی به انتقال آب از سد استقلال و دشت میناب به بندر عباس و از طرفی رشد و توسعه این شهرستان نابودی میناب را در پی داشته است.
درویش به نابودی بیش از میلیونها درخت نخل در شهرستان میناب اشاره کرد و گفت: شهرستان میناب که روزی همانند شهر بصره به تامین خرما مشهور بود امروزه برای تامین خرمای شهرستان خود نیز با مشکل مواجه شده که خشکسالی و بحران آب در این شهرستان سبب از بین رفتن بیش از ۱۰ میلیون درخت خرما در این شهرستان شده است.
درویش عنوان داشت: در سفرهای گذشته به این شهرستان و بازدید از دشت میناب به عمق فاجعه در این منطقه پی برده و تلاش کردم تا بتوانم مظلومیت شهرستان میناب به مرکز نشینان برسانم.
مدیر کل دفتر آموزش سازمان محیط زیستی کشور گفت: بحران ایجاد شده در دشت میناب با مدیریت درست مسئولان استان هرمزگان قابل حل است و طولانی تر کردن رسیدگی به این بحران می تواند عواقب بد و فاجعه باری را به دنبال داشته باشد.
بحران فروچاله در پی برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی شکل‌گرفته است
مجتبی پاک پرور عضو انجمن علوم خاک ایران در حاشیه بازدید از فروچاله های دشت میناب وضعیت پیش آمده را نگران کننده دانست و تصریح کرد: اطلاعات به‌دست‌آمده از وضعیت بحرانی دشت میناب نشان می‌دهد این بحران در پی برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی شکل‌گرفته و فروچاله ها و فرونشست زمین در شهرستان میناب ماحصل این رخداد بوده است که نسبت به این موضوع باید تصمیم‌گیری جدی شود.
کارشناس ارشد خاک‌شناسی، گفت: استفاده بی‌رویه از آب و ذخایر زیرزمینی سبب شده است که دشت میناب بمیرد و خاک این دشت فرسایش یابد و این فرسایش خاک یکی از دلایل به وجود آمدن فرو چاله‌ها هستند.
وی با بیان اینکه حفر چاه‌های متعدد در دشت و بستر رودخانه میناب برای تأمین آب بندرعباس منجر به خالی شدن سفره‌های زیرزمینی شده است، افزود: یکی دیگر از عوامل به وجود آمدن مخاطراتی مانند فرو چاله‌ها در میناب همین امر است و خط‌های انتقال آب از دشت‌ها و سد استقلال میناب باید قطع و برداشت آب از دشت میناب متوقف شود زیرا وضعیت دشت‌های میناب به‌شدت بحرانی است.
عضو انجمن علوم خاک ایران، نقش مخرب انسان در تخریب طبیعت را بسیار نگران‌کننده دانست و خاطرنشان کرد: برای مهار فروچاله های میناب راهکار فراگیر و جامعی وجود ندارد و تنها راهکار جلوگیری از پیشرفت و گسترش بیشتر فروچاله های دشت بحران‌زده میناب است و این وضعیت قابل جبران نیست.
با اجرای طرح ملی احیای دشت میناب اقدامات و پیشگیری‌های لازم صورت گیرد
سید مصطفی ذوالقدر نماینده مردم شرق هرمزگان در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه بخشی از برداشت های بی رویه از سد استقلال میناب، برای آب شرب شهر بندرعباس است، افزود: مناسب است با بهره گیری از دستگاه های آب شیرین کن از سایر منابع آب منطقه استفاده شود تا بیش از این سفره‌های آب زیرزمینی تحلیل نرود، البته حرکت‌های خوبی در این زمینه آغاز شده و صندوق توسعه ملی تسهیلات خوبی در این زمینه اختصاص داده که نیازمند تسریع و نظارت است ولی به رغم این‌ها، در حال حاضر گسترش تعداد فروچاله‌ها را در شهر میناب شاهد هستیم که با نشست خاک، به سست شدن بنای ساختمان ها منجر خواهد شد. بنابراین باید با برنامه ریزی دقیق و اجرای طرح ملی احیای دشت میناب اقدامات و پیشگیری‌های لازم صورت گیرد.
نماینده مردم میناب در پایان خاطرنشان کرد: ضروری است پیش از آنکه دست طبیعت و ناملایمات اقلیمی و شرایط زیست محیطی عرصه را بر مردم این منطقه محروم بیش از این تنگ کند، وزارت‌خانه‌های نیرو، جهاد کشاورزی، وزارت کشور و سازمان حفاظت محیط زیست با تعاملی شایسته با یکدیگر وارد عمل شده و ضمن بررسی همه جانبه شرایط موجود در منطقه میناب و رودان، تدبیر و چاره اندیشی عملیاتی و اجرایی اتخاذ کنند و مردم و مسولان در کنار هم برای رونق دوباره تلاش کرده و مراقبت کنند فاجعه دشت میناب عمیق تر نشود.
بی‌تدبیری مسئولان دشت میناب را به نابودی کشانده است
پرفسور کردوانی پدر علم کویر شناسی نیز بابیان اینکه استفاده بی‌رویه از آب و ذخایر زیرزمینی سبب شده است که دشت‌های میناب بمیرند گفت:خاک این دشت‌ها دچار فرسایش شده است که این فرسایش خاک یکی از دلایل به وجود آمدن فرو چاله‌ها شده است. بی‌تدبیری مسئولان دشت‌های میناب را به نابودی کشانده است که این عامل برگشت‌پذیر نیست.
وی بابیان اینکه باید خط‌های انتقالی آب از دشت‌ها و سد استقلال میناب قطع شود گفت: تا وضعیت شهر میناب از این بدتر نشده است مسئولان باید این کار را محقق سازند. خطری جدی در آینده در کمین شهرستان میناب است که عامل اصلی به وجود آمدن این خطرات مسئولان هستند. تنها راه نجات دشت میناب ایجاد و نصب آبشیرینکن بر روی دریا است.
کردوانی در این سفر که در تابستان سالجاری برگزار شد با بازدید از فروچاله های میناب مهمترین علت بروز این پدیده را برداشت‌های غیر کارشناسانه و ظلم به دشت میناب اعلام کرد و گفت: دشتی که تنها ظرفیت حفر ۱۰چاه را داشته با ۲۲۴ چاه عمیق عملا نابود شده است.
پدر علم کویرشناسی ایران در آخرین اظهار نظر خود در خصوص فرچاله‌های دشت میناب گفت: حفر چاه چندین معضل اساسی را در کشور ایجاد کرد که در ابتدا عامل پائین آمدن شدید سطح آب و حذف چاه‌های آرتزین و جایگزین شدن چاه های معمولی و تبدیل چاه‌های نیمه عمیق به عمیق و اکنون که با تداوم برداشت‌ها با نابودی دشت‌ها مواجه شده‌ایم.
کردوانی راهکار جلوگیری ازپیشروی این پدیده در میناب را پلمب چاه‌های عمیق، احداث سدهای خاکی، استفاده از آب دریا با راه‌اندازی آبشیرینکنهای خورشیدی، مهارکردن آب‌های جمع شده در پشت بام‌ها دانست.
میناب وضعیت مناسبی ندارد
حجت‌الاسلام و المسلمین میرزا حسین معتمدی‌فر امام‌جمعه میناب با اشاره به اینکه شهر میناب و باغات میناب از بی‌آبی مرده‌اند گفت: مدیران آب منطقه‌ای که می‌گویند سد استقلال آب ندارد و خود آن‌ها روزانه میلیونها لیتر از این آب را به غارت می‌برند برای اثبات حرفشان و تائید توسط مردم میناب دریچه‌های سد را به روی مردم و باغداران باز کنند تا از این وضعیت اطلاع کافی داشته باشند.
وی گفت: آب سد استقلال از آن مردم میناب است و با ظلمی که در حق آن‌ها صورت می‌گیردبه آن‌ها تعلق نمی‌گیرد که براثر سوء مدیریت باغ‌ها و کشاورزی‌های مردم به جنگل‌های خشک چند هزارساله تبدیل‌شده است.
معتمدی فر به وضعیت بد فرو چاله‌ها در میناب اشاره داشت و گفت:اگر روز خبری منتشرشده که شهر میناب یا روستایی در این شهرستان در فرو چاله‌ها فرورفته است و این اصلا جای تعجب ندارد.
وی از پیشروی فرو چاله‌ها به مرکز شهرستان گفت: مسئولان تاکی چشمان خود وابسته‌اند و نظاره‌گر سوء مدیریت خود هستند.
میزان، تعداد و وسعت فروچاله‌ها در دشت میناب روز به روز رو به افزایش است
ابوذر مهدی نخعی در نشست بررسی عوامل زیست محیطی فرونشست‌های میناب که با حضور رئیس سازمان محیط زیست و فعالان زیست محیطی این شهرستان برگزار شد، اظهار کرد: یکی از نگرانی‌های جدی ما در شهرستان میناب رسیدن فروچاله‌ها از سطح دشت‌ها به نزدیکی روستاها و مراکز زندگی مردم است.
وی بیان کرد: میزان، تعداد و وسعت فروچاله‌ها در دشت میناب روز به روز رو به افزایش است و در برخی از روستاها بخش بزرگی از زمین‌های کشاورزی مردم را در بر گرفته و در برخی از روستاهای دیگر نیز در حال نزدیک شدن به بافت جمعیتی روستا است.
فرماندار ویژه میناب ادامه داد: باید درباره این وضعیت بحرانی چاره‌اندیشی شود و راهکارهای متنوعی که می‌توان در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و طولانی مدت اجرایی و عملیاتی شود، مورد پیگیری قرار گیرد.
نخعی با بیان اینکه ۲۵ هزار هکتار از اراضی کشاورزی شهرستان میناب همچنان با روش‌های سنتی آبیاری می‌شود، خاطرنشان کرد: یکی از راهکارهای مناسب برای مهار برداشت بی‌رویه آب از دشت میناب کمک به صنعتی‌سازی روش‌های آبیاری و تلاش برای کاهش میزان برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی است.
وی در ادامه خواستار احداث سریع‌تر آبشیرینکنهای بندرعباس و احداث چند مجموعه آبشیرین کوچک و بزرگ برای کمک به تامین آب مناطق شرقی استان بخصوص شهر میناب شد و اظهار کرد: سواحل مطلوبی در نزدیکی شهر میناب برای احداث آبشیرینکن و انتقال آب به شهر میناب وجود دارد و در عین حال اولویت دادن به ساخت سریع‌تر آبشیرینکن بندرعباس نیز می‌تواند از حجم فشار بر سفره‌های میناب بکاهد.
علیرغم همه بازدید ها و نگرانی ها از سوی مسئولین نسبت به بحران فروچاله های دشت میناب اعتبارات در برنامه ششم توسعه نیز بر زخم فروچاله های جنوب هرمزگان مرحمی نشد و کماکان نگاه های مردم میناب به اعتبارات سال آینده هستند و هیچ اقدامی تاکنون در زمینه کاهش یا کنترل این زلزله خاموش از سوی مدیران و مسئولان صورت نگرفته است.
