به گزارش خبرگزاری بسیج، در ایام‌الله دهه فجر انقلاب اسلامی قرار داریم و امسال چهلمین سالگرد پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران است، انقلابی که امام خمینی(ره) آن را زمینه‌ساز ظهور مولایمان حضرت مهدی (عج) خواند. به همین بهانه به سراغ حجت‌الاسلام «محمود ابوالقاسمی» محقق و پژوهشگر قرآن و حدیث رفتیم تا با وی دربارۀ «نصرت ملت ایران به واسطۀ فاطمۀ زهراء(س) و همچنین تجلّی یکی از القاب حضرت زهراء(س) در جریان انقلاب اسلامی» گفت‌وگو کنیم.
یکی از اسامی حضرت فاطمه (س)، «منصوره» است، از طرفی یکی از اسامی خداوند نیز «ناصر و نصیر» است، به نظر شما چه ارتباطی میان دو اسم وجود دارد؟
* حجت‌الاسلام ابوالقاسمی: در روایتی از پیامبر اکرم (ص) نقل شده که نام حضرت زهراء(س) در آسمان «منصوره» و در زمین «فاطمه» است، در ادامه روایت آمده: ایشان در زمین فاطمه نامیده شد به این خاطر که شیعیان او از آتش جهنّم حفظ می‌شوند و دشمنانش از دوستى و محبت وى که نجات‌بخش است، محروم می‌مانند و این است معناى کلام خداوند که می‌فرماید: «وَ یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ» «بِنَصْرِ اللّهِ یَنْصُرُ مَنْ یَشاءُ» و در این روز (قیامت)، مؤمنان به سبب نصرت و یارى خداوند شادمان می‌شوند، (سوره روم/ آیات 4 و 5). منظور از نصرت و یارى خداوند همین نصرت خداوند براى شیعیان و دوست‌داران فاطمه (س) است که با شفاعت و یارى او از آتش دوزخ نجات می‌یابند.
خداوند در آیۀ 180 سورۀ مبارکۀ اعراف می‌فرماید: «وَ لِلّهِ اْلأَسْماءُ الْحُسْنی فَادْعُوهُ بِها»، امام صادق (ع) در ذیل این آیه شریفه در روایتی به معرفی اسماء حسنی پرداخته و فرمود: «نحن والله الاسماء الحسنی» منظور از آن اسماء ما اهل‌بیت (ع) هستیم (اصول کافی، ج1، ص143). با توجه به اسناد موجود از جمله حدیثی که در ذیل آیه 4 و 5 سوره روم مطرح شد، می‌توان گفت: برخی اسامی خداوند در قرآن از ریشه «نصر» به معنای «یار و یاور» است که دارای مشتقاتی مانند (نصیر و ناصر) نیز است، در وجود مقدس اهل‌بیت (علیهم‌السلام) به ویژه درباره حضرت فاطمه زهراء (س) نام «منصوره» دارای بالاترین ظهور و بروز است و از وجود ایشان بیشترین یاوری و نصرت پروردگار برای اهل ایمان جاری می‌شود.
حجت‌الاسلام محمود ابوالقاسمی در گفت‌وگو با تسنیم
با توجه به آنچه اشاره شد لطفاً بفرمایید چگونه و در چه صورتی مؤمنان می‌توانند از نصرت و یاری خداوند به واسطه حضرت فاطمه زهراء (س) بهره ببرند؟
* حجت‌الاسلام ابوالقاسمی: پاسخ این سوال با توجه به آیۀ 40 سوره مبارکۀ حج داده خواهد شد، خداوند متعال می‌فرماید: «وَ لَیَنْصُرَنَّ اللّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ» قطعاً خداوند به کسی که او را یاری می‌کند، یاری میدهد، یا در آیۀ 7 مبارکۀ سوره محمد (ص) می‌فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنْ تَنْصُرُوا اللّهَ یَنْصُرْکُمْ» ای کسانی که ایمان آوردهاید، اگر خدا را یاری کنید او نیز شما را یاری می‌کند، پس باید خداوند را یاری کنیم تا از نصرت و یاری او بهره‌مند شویم و در حدیثی در تفسیر قمی، ج2، ص 277 از نبّی مکرم اسلام (ص) در ذیل این آیه از سوره محمد (ص) روایتی ذکر شده که فرمود: منظور خداوند از «إِنْ تَنْصُرُوا اللّهَ» یاری امیرالمؤنین (ع) است، یعنی اگر حضرت علی (ع) را یاری کنید خداوند نیز شما را یاری خواهد کرد، بنابراین نتیجه می‌گیریم در صورتی که مؤمنان در هر زمان یاری و نصرت خود را از وجود امام آن زمان دریغ نکنند، خداوند متعال نیز ایشان را به واسطه فاطمه منصوره (س) یاری و یاوری خواهد کرد. «نِعْمَ الْمَوْلی وَ نِعْمَ النَّصیرُ» (الأنفال/40) چه نیکو سرور و چه نیکو یاوری است.
لطفاً دربارۀ فراز «نِعْمَ الْمَوْلی وَ نِعْمَ النَّصیرُ» بیشتر توضیح دهید.
* حجت‌الاسلام ابوالقاسمی: با توجه به اینکه مفهوم ولایت و نصرت 19 مرتبه در آیات قرآن کنار هم قرار گرفته‌اند، می‌توان گفت ارتباط میان این دو اسم از اسامی پروردگار یک ارتباط عمیق و اثرگذار است. یکی از نکاتی که می‌توان از کنار هم قرار گرفتن این دو واژه استفاده کرد، پاسخ به همان سؤال قبلی است مبنی بر اینکه در کجا می‌توان نصرت خداوند را پیدا کرد که پاسخ آن از طریق حضرت زهراء (س) است. به عبارت دیگر هرجا که ولایت وجود داشته باشد، نصرت نیز همانجاست. اگر ولیّ و نصیر که دو اسم از اسامی خداوند باشند، باید گفت که ولایت بیشتر در وجود مقدس امیرالمؤمنین (ع) تجلی پیدا می‌کند و نصرت بیشتر در وجود مطهر حضرت زهراء (س). بنابراین هر جا که امیرالمؤمنین (ع) به عنوان ولیّ نقش‌آفرین باشد، حضرت زهراء (س) به عنوان نصیر تجلی می‌کند، فاطمۀ زهراء (س) همیشه همراهی و نصرت کنندۀ ولیّ هستند، به تعبیر دیگر ایشان همراه و نصرت کنندۀ کسانی هستند که ولیّ زمانۀ خود را نصرت می‌کنند.
شما گفتید کسانی که ولیّ زمانۀ خود را نصرت کنند، از نصرت الهی به واسطۀ فاطمۀ منصوره (س) بهره‌مند می‌شوند. به نظر شما با توجه به اینکه در ایام‌الله دهۀ فجر قرار داریم، آیا می‌توان این بحث را در جریان انقلاب اسلامی نیز مطرح کرد؟
* حجت‌الاسلام ابوالقاسمی: به نکتۀ مهم و جالبی اشاره کردید. بر اساس آیۀ 14 سورۀ مبارکۀ انعام، نبّی مکرم اسلام (ص) نخستین کسی است که مأمور به تسلیم یا اسلام آوردن است «قُلْ إِنِّیَ أُمِرْتُ أَنْ أَکُونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَم»، علاوه بر این، حضرت علی (ع) در حدیثی می‌فرماید: «أنا أوَّلُ مَن أسلَمَ» امیرالمؤمنین (ع) نیز نفس رسول خدا (ص) است و بنابراین هر دو بزرگوار در اوج تسلیم هستند. از آنجایی که اهل‌بیت (علیهم‌السلام) تسلیم خدا هستند، ما نیز وظیفه داریم تسلیم این بزرگواران باشیم. امام باقر (ع) در ذیل آیۀ ﴿ إِنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلامُ﴾، می‌فرماید: «اَلتَّسْلِیمُ لِعَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ بِالْوَلاَیَةِ».
از سوی دیگر در زیارت عاشورا می‌خوانیم «اِنّی سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَکُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حارَبَکُمْ اِلی یَوْمِ الْقِیامَهِ»، بر اساس این فراز می‌توان گفت اگر ما تسلیم کسانی که تسلیم اهل‌بیت (علیهم‌السلام) هستند باشیم، در واقع تسلیم اهل‌بیت (علیهم‌السلام) بوده‌ایم و حضرات معصومین (ع) نیز تسلیم خدا هستند. پس اسلام یعنی تسلیم حضرت علی (ع) شدن، وقتی تسلیم ایشان شویم یعنی ولایت الهی را پذیرفته‌ایم. اینجاست که باید گفت:
مردم ایران در سال 57 تسلیم امام خمینی (ره) شدند، امام خمینی (ره) نیز تسلیم اهل‌بیت (علیهم‌السلام) بود و چون اهل‌بیت (علیهم‌السلام) تسلیم خداوند هستند، می‌توان گفت مردم در آن زمان با تسلیم شدن در برابر امام خمینی (ره)، در واقع تسلیم خداوند شدند و ولایتی الهی را پذیرفتند و در نتیجه از نصرت خداوند به واسطۀ زهرای منصوره (س) بهره‌مند شدند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانی مطرح شدن نام حضرت زهراء (س) را در جریان انقلاب همچون بستن سربند یا زهراء (س)، نامگذاری عملیات‌ها و ... را برآمده از دلها، عواطف و ایمان مردم می‌دانند نه امری که از سوی فردی به آنان تکلیف شده باشد. حال علاوه بر این، با توجه به نکات بیان شدۀ از سوی شما، آیا می‌توان چنین ادعا کرد انقلاب اسلامی ایران، انقلابی فاطمی بوده است؟
* حجت‌الاسلام ابوالقاسمی: بله همینطور است، بی‌تردید انقلاب اسلامی ایران مشمول نصرت خداوند است و همانطور که گفته شد نصرت خدا با واسطۀ فاطمۀ زهراء (س) جاری می‌شود. رهبر معظم انقلاب همچون امام خمینی (ره) در این سال‌ها تسلیم محض حضرت ولیّ عصر (عج) بوده‌اند، لذا یاری و نصرت الهی بر ایشان نیز امری انکارناپذیر است، پس می‌توان گفت نظام جمهوری اسلامی ایران مشمول نصرت خدا از مجرای حضرت زهراء (س) است. خداوند در آیۀ 160 سورۀ مبارکۀ آل‌عمران می‌فرماید: ﴿ إِنْ یَنْصُرْكُمُ اللَّهُ فَلا غالِبَ لَكُمْ﴾، اگر خدا کسی را نصرت کند و یا به تعبیری، خدا به وسیلۀ حضرت زهراء (س) نصرت کند، هیچ کسی نمی‌تواند بر آن غلبه کند، این در حالی است که پس حدود 40 سال از پیروزی انقلاب اسلامی، نظام جمهوری اسلامی همچنان غالب است و دشمنان نتوانستند خدشه‌ای بر آن وارد کنند و این برگفته از نصرت خاصۀ الهی به واسطۀ زهرای اطهر (س) بر ملت ایران است.
