به گزارش خبرنگار «بسیج زنان کشور»؛ زهرا باقری: هرچند که فضای مجازی دارای آسیب های زیادی است که در اوایل ورود آن به خانه ها بیشتر از موافقان مخالف داشت، اما رفته رفته با فراگیر شدن این تکنولوژی و بهره مندی از سواد رسانه ای، این تهدید در برخی نقاط به ویژه برای بانوان، تبدیل به فرصت شد.
حضور در شبکه های اجتماعی که برای بانوانی که دست به کسب و کار خانگی زده بودند و بازاری برای ارائه محصول خود نداشتند امکان بی نظیری بود که در بستر گسترش استفاده از اینترنت در فضای مجازی ایجاد شد و این گام مثبت در علم اندوزی نیز صورت گرفت و آرام آرام باعث تحول نظام های آموزشی و دانشگاهی شد.
پس از بیمه و خدمات تامین اجتماعی الکترونیک، کتاب الکترونیک، نظرسنجی الکترونیک، چک پول و بانک داری الکترونیک، تجارت الکترونیک و در نهایت شهروند الکترونیک، فرصتی به نام دانشگاه مجازی یا از راه دور یا دانشگاه الکترونیک ایجاد شد.
در تعریف دانشگاه مجازی آمده است که این دانشگاه، نهادي بدون پرديس است، با تعداد محدود كاركنان و برنامه هاي درسي مشخص كه در ارائه آن از اينترنت و فناوري هاي اطلاعات استفاده شده است (آراسته، 1381).
در فرایند اجرای دانشگاه های مجازی، کلاس های درس با شرکت دانشجویان در حالی برگزار می شود که ارتباط میان دانشجویان و اساتید از طریق کانالهای ارتباطاتی همچون اینترنت، ایمیل و لوح های فشرده صورت می گیرد.
کلاس ها، کارگاه ها، آزمایشگاه و حتی اردوهای علمی نیز از طریق صفحات وب سایت دانشگاه به دانشجو ارائه می شود. آزمون نهایی و پایان ترم نیز مانند گونه های مختلف آموزش از راه دور، بنا به سیاست و خط مشی علمی دانشگاه به صورت حضوری و متمرکز یا غیر متمرکز و غیر حضوری و از طریق اینترنت به صورت آنلاین انجام می شود.
برای این آموزش محدودیت مکانی و یا زمانی وجود ندارد و دانشجو می تواند بر حسب تمایل، زمان و واحد های درسی خود را انتخاب کند. همچنین نیازی نیست تا تعداد دانشجویان به حد نصاب برسد و واحدهای ارائه شده نیز به همین ترتیب محدودیتی ندارند. در این نوع از آموزش با تعداد محدودی استاد می توان دانشجویان بسیاری را پوشش داد. علاوه بر این که انتقال الکترونیکی متون درسی به صورت فایلهای متنی از چاپ کاغذ بسیار با صرفه تر است و تمام هزینه های دانشگاهی به نحو چشمگیری کاهش می یابد.
این فرایند به دلیل وابستگی کامل به فناوری های نوین ارتباطی، ابتدا در کشورهای توسعه یافته تحقق یافت اما در سال های اخیر در کشورهای در حال توسعه، از جمله ایران، در حال رشد است.
دانشگاه استنفورد دوره های مجازی مهندسی در رشته های گوناگون ایجاد کرد و دانشگاه آکسفورد نیز رشته هایی نظیرعلوم رایانه و تحقیقات تاریخی را به صورت اینترنتی در اختیار دانشجویان علاقمند قرار داد و دانشگاه هاروارد نیز رشته اینترنتی «علوم رایانه» را راه اندازی کرد.
دانشگاه مجازي در ايران از اوایل دهه 80 راه اندازی شده است و مراكز و موسسات آموزشي به ويژه دانشگاه ها در تلاش هستند تا هرچه سريعتر الگويي مناسب با ساختار آموزشي و فرهنگي كشور در زمينه آموزش الكترونيكي ارايه كنند ولی این روند فزاینده است و تاکنون بیش از 20 دانشگاه دولتی، غیردولتی و آزاد به سمت آموزش های اکترونیکی حرکت کرده اند و از جمله پیشگامان این دانشگاه ها می توان به دانشکده مجازی علوم و حدیث اشاره کرد، اما اقدامات خوب دانشگاه مجازی المصطفی (ص) برای غیر ایرانی ها و نیز دانشگاه مجازی امام خمینی (ره) از جمله این دانشگاه ها هستند که به صورت تماما الکترونیکی به ارائه خدمات آموزشی می پردازند و مدرک مورد تایید وزارت علوم نیز به دانشجویان خود اعطا می کنند. همچنین واحد الکترونیکی دانشگاه آزاد اسلامی نیز در رشته های متنوعی به جذب دانشجو می پردازد.
دانشگاه ادیان و مذاهب قم نیز از طریق آزمون سراسری نیز جذب دانشجو دارد، اما به عنوان یکی از معدود دانشگاه هاست که برای طلاب آزمون اختصاصی برگزار می کند و از این طریق امکان تحصیل در دانشگاه مجازی را برای طلاب فراهم می سازد.
از جمله مزیت های این گونه دانشگاه ها، این است که دانشجویان دیگر با محدودیت هایی نظیر جغرافیای زندگی مواجه نیستند و به راحتی می توانند در هر زمانی که در اختیار دارند با اتصال به اینترنت، که به تازگی از طریق گوشی های همراه نیز این امکان فراهم شده، در کلاس خود حضور پیدا کنند و فقط برای آزمون پایان ترم به حضور فیزیکی در نقطه ای خاص به نام «محل آزمون» حضور پیدا کنند.
اما برخی معتقدند که تجربه حضور در محیط دانشگاهی برای متقاضیان ورود به دانشگاه و خارج کردن آن ها از حال و هوای دبیرستان اهمیت زیادی دارد که در دانشگاه های مجازی این اتفاق نمی افتد که به نظر می رسد با امکان تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد بتوان ادعا کرد که متقاضیان دانشگاه های مجازی افراد بالغی هستند که یک بار تجربه محیط دانشگاهی را داشتند.
البته هنوز استفاده از این امکان خوب فضای مجازی برای بسیاری جا نیفتاده و با نگاه دسته چندمی به سطح این دانشگاه ها نگاه می کنند ولی استقبال شرکت کنندگان به این نوع فن آوری به مرور نگرش ها را نیز عوض می کند.
