به گزارش خبرگزاری بسیج مازندران، طی سال‌های اخیر معضل کم‌آبی به یکی از مهم‌ترین تهدیدهای استان مازندران تبدیل شده و هرساله زنگ خطر این بحران بیشتر از قبل به گوش مردم و مسؤولان رسیده است.
بهار و تابستان سال 94 یکی از کم‌آبی‌ترین فصل‌های کشاورزی چند سال اخیر به‌شمار می‌رود که چندین هکتار از اراضی شالیزاری بخاطر فقدان آب کافی از بین رفت و موجب خسارت سنگینی به اقتصاد کشاورزان و تولید برج کشور شد.
با توجه به آمارهای اداره‌کل هواشناسی مازندران در سال زراعی امسال با کاهش 15 درصدی بارش‌ها در استان روبه‌رو بودیم که این مسئله موجب شد تا ذخایر آبهای زیرزمینی و آب سدهای مازندران کاهش چشمگیری داشته باشد.
مدیرکل هواشناسی مازندران درباره کاهش بارش‌ها در سال اخیر گفت: امسال شاهد بودیم در فصل سرد سال دمای هوا به 35 درجه رسید و بسیاری از رکوردها در استان جابه‌جا شده است.
سیدمحمدرضا رضوی با بیان اینکه در سال زراعی امسال با کاهش 15 درصدی بارش‌ها در مازندران مواجه بودیم، اظهار کرد: وضعیت بارش‌ها و ذخیره آبی در استان نگران‌کننده است.
وی با اشاره به اینکه از لحاظ منابع آبی در استان وضعیت خوبی نداریم، افزود: با توجه به کاهش بارش‌ها کشاورزان نسبت به بیمه محصولات خود اقدام کنند.
یکی از مهم‌ترین اتفاقات هفته اخیر در مازندران که شوک جدی به کشاورزان مازندرانی و به‌ویژه شالیکاران میاندورودی وارد کرد، نامه شرکت آب منطقه‌ای مازندران به سازمان جهاد کشاورزی استان درباره وجود معضل کم‌آبی در مازندران و تأمین نکردن آب اراضی کشاورزی پایین‌دست شهر سورک یعنی زمین‌های شالیزاری بخش گهرباران این شهرستان بوده است.
در نامه شرکت آب منطقه‌ای مازندران به سازمان جهاد کشاورزی استان به کاهش 30 درصدی ذخایر آبی در استان و کاهش 70 درصدی ذخیره آبی سد شهید رجایی ساری اشاره شده است که با این وجود در فاصله حدود 10 روز مانده به آغاز فصل شالیکاری، زنگ خطر خشکسالی و فقدان آب زراعی برای اراضی کشاورزی شهرستان ساری و قسمت‌هایی از شهرستان میاندورود به صدا در آمده است.
همچنین در نامه شرکت آب منطقه‌ای مازندران به سازمان جهاد کشاورزی استان بر جلوگیری از استفاده کشاورزان از آبهای زیرزمینی و چاه‌های غیرمجاز و همچنین انتخاب کشت‌های جایگزین تاکید شد که این مسئله موجب نگرانی کشاورزان مازندرانی و شالیکاران بخش گهرباران شهرستان میاندورود شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران نیز در این باره با اشاره به کاهش بارش‌ها، ذخیره برفی، جریان رودخانه‌ها و کاهش ذخیره آب در مخازن سدها، آب‌بندان‌ها و کاهش ذخیره سفره‌های آب زیرزمینی گفت: 30 درصد منابع آب در استان و 70 درصد ذخیره آب سد شهید رجایی طی سال جاری کاهش داشته است که برای سال زراعی آینده با مشکل جدی کمبود آب برای بخش زیادی از اراضی شالیزاری مواجه خواهیم بود.
ابراهیم یخکشی با بیان اینکه برای کشت برنج در مناطق زیرپوشش سد شهید رجایی اراضی که حداکثر تا سورک قرار دارند امکان تأمین آب وجود دارد، اظهار کرد: باید برای اراضی پایین دست روستای سورک تمهیدات لازم از جمله کشت‌های جایگزین صورت گیرد.
وی درباره کشت برنج در غرب استان افزود: به دلیل کمبود ذخایر برفی و یخچالی دارای تنش است که کشت زودهنگام، مدیریت کم آبیاری همراه با بیمه محصولات کشاورزی قابل انجام است.
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران با بیان اینکه بارورسازی ابرها در استان در برنامه کاری این مجموعه قرار دارد، تصریح کرد: برنامه بارورسازی ابرها بهار سال آینده در مازندران انجام می‌شود و در این راستا مکاتباتی با فرماندهی هوا فضا سپاه انجام شده است.
با توجه به اینکه بیشتر کشاورزان میاندورودی فقط از راه شالیکاری هزینه مخارج یک سال آینده زندگی خود را تأمین می‌کنند، شرایط به‌وجود آمده و بحران آبی بسیاری از خانواده‌های کشاورز را نگران کرده است.
دی‌ماه 1396 - سد شهید رجایی ساری
در این زمینه یکی از کشاورزان بخش گهرباران میاندورود در گفت‌وگویی با بیان اینکه از هفته گذشته دهیار و شورای محل اعلام کردند که در سال زراعی جاری با مشکل کم‌آبی روبه‌رو هستیم، گفت: جهاد کشاورزی شهرستان میاندورود به کشاورزان اعلام کرد از کشت برنج ارقام پرمحصول و نشاء دوباره برنج خودداری کنند.
لطیف معافی با بیان اینکه از طرفی دیگر اعلام شد آب منطقه‌ای آب مورد نیاز اراضی پایین دست سورک و بخش گهرباران را تأمین نمی‌کند، اظهار کرد: کشاورزان میاندورودی دارای امتیاز آب‌بها از شرکت آب منطقه‌ای برای دریافت آب مورد نیاز اراضی شالیکاری هستند که سالانه آب این اراضی برای کشت برنج باید تأمین شود.
وی با اشاره به اینکه شرکت آب منطقه‌ای باید زودتر از اینها تکلیف کشاورزان را مشخص می‌کرد، افزود: از روزهای نخست سال جدید اقدام به آب‌تخت کردن اراضی شالیزاری می‌کنیم که زمان آن هم نزدیک شده اما به یکباره اعلام کردند آب مورد نیاز زمین‌های شالیزاری بخش میاندورود ارسال نمی‌شود که این مسئله بی‌تدبیری مسؤولان مربوطه را می‌رساند.
دیگر کشاورز میاندورودی با بیان اینکه تنها شغل ما در طول سال کشت برنج است و با آن هزینه زندگی یک سال آینده خود را تأمین می‌کنیم، گفت: اگر نتوانیم برنج کشت کنیم پس باید در زمین‌های خود چه چیزی کشت و از آن درآمد کسب کنیم؟
ابوالقاسم رنجبر با بیان اینکه هنوز در بلاتکلیفی قرار داریم و نمی‌دانیم باید چه کاری انجام دهیم، اظهار کرد: جهاد کشاورزی و آب منطقه‌ای مازندران هرچه زودتر تکلیف کشاورزان میاندورودی را مشخص کند.
وی خاطرنشان کرد: اگر قرار بر این باشد کشت جایگزین انتخاب شود چه نوع محصولاتی باید در اراضی شالیزاری میاندورود کشت شود و جهاد کشاورزی برای این مسئله چه تدبیری اندیشیده است.
دهیار روستای عزت‌الدین بخش گهرباران شهرستان میاندورود نیز در گفت‌وگویی با اشاره به اینکه آب منطقه‌ای و جهاد کشاورزی از چند روز گذشته اعلام کردند در سال آینده به‌صورت جدی با مشکل کم‌آبی در میاندورود روبه‌رو هستیم، اظهار کرد: شرایط آب و هوایی و کاهش بارش‌ها پیش از این نشان می‌داد با مشکل کم‌آبی روبه‌رو خواهیم بود اما آب منطقه‌ای باید زودتر از اینها اقدام و جهاد کشاورزی کشت جایگزین را به کشاورزان معرفی می‌کرد.
اصغر شیخی با بیان اینکه کاهش بارش‌ها باعث شده است تا ذخیره آب آببندان روستای عزت‌الدین به پایین‌ترین میزان در سال‌های اخیر برسد، افزود: در سال اخیر موفق شدیم کمتر از 40 درصد آب را در آببندان روستای عزت‌الدین ذخیره‌سازی و این مسئله موجب شد تا از اجاره آن برای پرورش ماهی صرف‌نظر کنیم.
وی با بیان اینکه آب ذخیره‌سازی شده در آببندان روستای عزت‌الدین شاید بخشی از زمین‌های نسق این روستا را تأمین کند، تصریح کرد: در سال آینده قطعاً با مشکل جدی کم‌آبی روبه‌رو هستیم که مسؤولان باید برای این معضل چاره بیاندیشند.
در این باره به سراغ مدیر جهاد کشاورزی شهرستان میاندورود رفتیم که سید شبر موسوی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه معضل کم‌آبی در این شهرستان در سال زراعی آینده تا چه اندازه جدی است، گفت: شرکت آب منطقه‌ای مازندران اعلام کرده با توجه به کاهش ذخایر سد شهید رجایی می‌تواند آب مورد نیاز اراضی کشاورزی سورک را تأمین کند که باید کشت جایگزین برای اراضی پایین دست سورک و بخش گهرباران انتخاب شود.
وی در پاسخ به این سؤال که جهاد کشاورزی چه تدبیری برای مقابله با کم‌آبی و متضرر نشدن کشاورزان میاندورودی کرده است، گفت: جهاد کشاورزی کشت جایگزین برنج را در نظر گرفته است و در حال بررسی‌های لازم هستیم تا کشت مناسب به کشاورزان معرفی شود.
موسوی بیان کرد: کشت بهاره می‌تواند کشت مناسبی برای مقابله با کم‌آبی و متضرر نشدن کشاورزان و همچنین جایگزین مقطعی برای کشت برنج باشد.
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه تا آغاز خزانه‌گیری برنج و شروع فصل شالیکاری حدود 10 روز باقی مانده و باید کشاورزان تکلیف خود را بدانند تا چه کشتی را جایگزین برنج کنند، تصریح کرد: سویا، پنبه و آفتابگردان می‌تواند جایگزین کشت برنج در اراضی کشاورزی میاندورود باشند و تمهیدات لازم برای اینکه این بذرها در اختیار کشاورزان قرار گیرد دیده شده است.
مدیر جهاد کشاورزی میاندورود در پاسخ به این سؤال مبنی بر اینکه مناطقی از اراضی کشاورزی این شهرستان کمی شور هستند و چه کشت مناسبی می‌تواند جایگزین برنج باشد، گفت: با مرکز تحقیقات در حال بررسی هستیم و نمونه خاک برخی مناطق شور میاندورود مانند «شورصحرا» گرفته شد تا ببینیم چه نوع کشت‌هایی برای این اراضی مناسب است.
رئیس شورای بخش میاندورود نیز در گفت‌وگویی با اشاره به معضل بزرگ کم‌آبی در استان، گفت: بحران آب؛ واژه‌ای که دست‌کم در مازندران قابل درک نیست و در تصورات نیز وجود ندارد که استان پُر آب مازندران با این‌همه بارش‌ها و رودخانه‌های همیشه خروشان روزی دچار بحران آب شود.
رسول خلیلی با بیان اینکه در چند روز اخیر ادارات مرتبط به کشاورزی به ویژه امور آب و جهاد کشاورزی به علت فقدان آب اعلام کردند که کشاورزان برنج‌کار به فکر کشت جایگزین در سال جاری باشند، اظهار کرد: مسؤولان در واقع با این اقدام مرگ برنج را اعلام کرده‌اند.
وی با اشاره به اینکه این سؤال از کارشناسان جهاد کشاورزی ایجاد می‌شود که در مدت زمان محدود آن هم کمتر از یک ماه چه کشت جایگزین در زمین‌هایی که نسبتاً شور هستند به محصول می‌رسد، افزود: آیا نمی‌دانید که تغییر کشت آن‌هم در زمین‌های مرغوب بیش از پنج سال به وضعیت مطلوب می‌رسد؟
رئیس شورای بخش میاندورود با بیان اینکه مازندران پایتخت کشاورزی ایران، پایتخت برنج و پایتخت مرکبات ایران به‌شمار می‌رود که بحران آب صدمات جدی به آن وارد می‌کند، تصریح کرد: مازندران از سویی دیگر رکورددار هدر رفت آبهای سطحی و آسمانی را دارد که در فصول بارش‌ها مسؤولان فقط از زیبایی باران لذت می‌برند و به فکر ذخیره‌سازی آن نیستند.
خلیلی با بیان اینکه این نامهربانی و سوءمدیریت مدیریت برخی مسؤولان در رأس آن جهاد کشاورزی و امور آب منطقه‌ای را نمی‌پذیرم و درخواست تشکیل ستاد بحران را دارم، تأکید کرد: با توجه به اینکه تأمین آب چندین هکتار از اراضی کشاورزی میاندورود با مشکل روبه‌رو شده، وضعیت آب این منطقه به شرایط بحرانی رسیده است.
وی با اشاره به اینکه مردم و کشاورزان با هزاران مشکل اقتصادی روبه‌رو هستند و اگر برای این معضل فکری اساسی صورت نگیرد دچار مشکلات بسیاری خواهیم شد، خاطرنشان کرد: استاندار مازندران در بدو ورود خود به استان اعلام کرد که شهروندان مازندرانی از فکر تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی خارج شوند و مازندران قطب کشاورزی کشور است و حال جناب آقای استاندار چه پاسخی برای تسکین کشاورزانی که رزق و روزی خود و خانواده را در همین زمین‌ها می‌جویند، چیست؟
نماینده مردم میاندورود در شورای استان بیان کرد: کم‌آبی و تأمین نشدن آب مورد نیاز اراضی کشاورزی پایین دست سورک و بخش گهرباران یعنی مسؤولان رسماً اعلام کردند کشت برنج ممنوع است.
خلیلی با بیان اینکه امروز نظاره‌گر کارهای بدون برنامه و عدم مدیریت در ذخیره‌سازی آب توسط برخی مدیران هستیم که همیشه نگران صندلی خود هستند، گفت: علاوه بر بحران کم‌آبی همیشه در حق کشاورزان جفا شده است و در چند سال گذشته در حال دریافت سوخت کشاورزی با مسؤولیت شورای اسلامی و دهیاران هستیم که در مسیر سخت و گذر از هفت‌خان و آن هم از قیمت نرخ بازار آزاد بیشتر است.
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه چه راهکارهایی می‌تواند جلوی بحران آب در منطقه را بگیرد، گفت: ایجاد آببندان در مناطقی که فضا و فرصت برای اجرای آن وجود داشت و دارد در چنین روزهای بحرانی کمک حال خوبی برای کشاورزان می‌شد که آن هم تحقق پیدا نکرده است.
رئیس شورای بخش میاندورود خاطرنشان کرد: لایروبی انهار و رودخانه‌های فرعی و ایجاد سدهای موقتی در مسیر رودخانه‌ها راهکاری دیگر برای ذخیره‌سازی آبهای سطحی و آسمانی است که کارشناسان مرتبط انگار بیگانه به اینچنین پیشنهادات هستند.
خلیلی تصریح کرد: بعضی از انهار و رودخانه‌های این بخش بیش از ۲۰ سال است که لایروبی نشده است و در چنین روزهایی با مشکل روبه‌رو می‌شویم.
وی در بخش دیگری به انتقال آب خزر به فلات مرکزی اشاره کرد و گفت: در سال‌های اخیر طراحان و کارشناسان طرح انتقال آب خزر به فلات مرکزی را عملی می‌دانند و آن را تایید می‌کنند اما چطور انتقال آب خزر به فلات مرکزی امری شدنی است اما انتقال و پمپاژ آب رودخانه‌های فرعی پایین دست سد شهید رجایی به پشت سد در فکر و ذهن کارشناسان نمی‌رسد؟
نماینده مردم میاندورود در شورای استان خاطرنشان کرد: مسوؤلان جهاد کشاورزی و امور آب منطقه‌ای برای تسویه حساب مالی که حق قانونی برای هزینه‌های جانبی است اما حال در چنین مواقع که اعلام بحران آب و عدم کشت برنج رسماً کلید خورد آیا مکاتبات برای تسویه حساب آن هم مشروط به عدم تسویه با قطع سهمیه سوخت کشاورزی سازگاری دارد؟
خلیلی در پایان گفت: مسؤولان و مدیران استانی با تدبیر و راهکار بجز صرفاً مکاتبه همچون طرح انتقال آب خزر به فلات مرکزی برای برون‌رفت از این بحران طرحی عملی و اقدامی اثرگذار کنند.
تأمین نشدن آب بسیاری از اراضی کشاورزی بخش گهرباران شهرستان میاندورود می‌تواند خسارت سنگینی به اقتصاد کشاورزان این منطقه وارد کند و گلایه قشر مظلوم کشاورز را به‌همراه داشته باشد.
ضروری است، محمد اسلامی استاندار مازندران که خود را حامی و مدافع کشاورزان می‌داند و توسعه کشاورزی و شالیکاری را یکی از برنامه‌های اصلی خود دانسته به موضوع بحران آب اراضی کشاورزی شهرستان میاندورود ورود پیدا کند.
با توجه به اینکه کارشناسان یکی از علت‌های درگیری‌ها و جنگ‌های آینده بین کشورها و استان‌های مختلف را جنگ بر سر آب دانستند، این روزها معضل کم‌آبی در مازندران زنگ خطر تحقق این موضوع را به‌صدا درآورده است.
