ضربه جهل کاری‌تر از ضربه شمشیر

به گزارش خبرگزاری بسیج از قم،  حجت‌الاسلام والمسلمین حسین بنیادی: سخن از فضائل امیرالمؤمنین امام علی (ع) فراتر از کلام و بیان است. شخصیت دارای ابعاد جامع انسانی و کامل معنوی امام علی (ع) بار‌ها در بیان نبی اکرم (ص) مشخص و معرفی شده، در همین زمینه می‌توان به آیات قرآن که در شأن آن حضرت وارد شده اشاره کرد، سخنان معصومین (ع) و اصحاب و یاران امام علی (ع) در وصف آن حضرت از دیگر نشانه‌های معرفی امام المتقین است.

معروف‌ترین نظریه از ابن عباس است که از شاگردان برتر امام علی (ع) است که تفسیر قرآن را از ایشان فراگرفته و فضل و دانش ایشان نزد شیعه و سنی از جایگاه برجسته‌ای برخوردار است.

ابن عباس معتقد بود که ۳۰۰ آیه در مورد امام علی (ع) نازل شده است که این رأی را خطیب بغدادی در کتاب تاریخ بغداد جلد ۶ صفحه ۲۲۱ از ابن عباس روایت کرده است.
آیاتی مانند:

الَّذِینَ یُنفِقُونَ أَمْوَالَهُم بِاللَّیْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلاَنِیَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَلاَ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلاَ هُمْ یَحْزَنُونَ

کسانی که اموال خود را در شب و روز، پنهان و آشکارا انفاق می‌کنند، پاداششان نزد پرودگار است و هیچ ترس و اندوهی ندارند. (بقره/۲۷۴)

در تفاسیر صافی، مجمع البیان، قرطبی و کبیر فخررازی آمده است که این آیه در شأن حضرت علی (ع) نازل شده است. هنگامی که حضرت فقط چهار درهم ذخیره داشت یک درهم را در روز، یک درهم را در شب، سومی را مخفیانه و چهارمین درهم را آشکارا در راه خدا انفاق کرد.


وَمِنَ النَّاسِ مَن یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاء مَرْضَاتِ اللّهِ وَاللّهُ رَؤُوفٌ بِالْعِبَادِ

در میان مردم کسی است که برای خشنودی خدا، جان خود را می‌فروشد و خداوند نسبت به بندگان مهربان است. (بقره/۲۰۷)

ابن ابی الحدید از علمای قرن هفتم اهل سنت گوید: تمام مفسران گفته‌اند این آیه درباره حضرت علی (ع) نازل شد که در شب هجرت در بستر پیامبر (ص) خوابید. در آن شب افرادی از قبایل مختلف جمع شدند تا پیامبر (ص) را به قتل رسانند. علی (ع) در بستر آن حضرت خوابید تا ایشان به سلامت از شهر مکه خارج شوند؛ و آیات دیگری مانند آیه تطهیر، تبلیغ، ولایت، مودت، مباهله و؛ که نشاندهنده مقام بی‌مانند امام علی (ع) پس از پیامبر خاتم (ص) است.

در بیان پیامبر اسلام (ص) نیز شخصیت آن حضرت به خوبی تبیین شده و پیامبر اعظم (ص) خطاب به علی (ع) فرمودند:

یا علی ما عرف اللّه حق معرفته غیری و غیرک و ما عرفک حق معرفتک غیر اللّه و غیری (مناقب ابن شهرآشوب، ج. ۳، ص. ۲۶۸)‌ای علی! خداوند متعال را نشناخت به حقیقت شناختش جز من و تو، و تو را نشناخت آن گونه که حق شناخت توست، جز خدا و من؛ و احادیث و روایات وارده از معصومین (ع) در حق امیرالمؤمنین (ع) که اهل تحقیق و مؤمنین و حتی منصفین از اهل سنت بر آن واقف و اعتراف دارند.

در این مجال کوتاه اشاره می‌کنم به دو موضوع؛ اول شناخت امیرالمؤمنین (ع) در عصر خویش است که به جز تعداد اندکی از افراد و خواص شناخت کاملی از حضرتش نداشتند و دوم مظلومیت حضرت پس از رحلت نبی اکرم (ص) است البته مظلومیت حضرت را باید به معنای خودش در خصوص امام علی (ع) معنا و تفسیر کرد، یعنی ظلمی که در حق آن حضرت شد مربوط به حق الهی امیرالمؤمنین (ع) است.
این دو موضوع ریشه در نداشتن بصیرت و جهالت مردم در تشخیص افراد و رهبری و امامت جامعه دارد و این مسئله زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که درست در بزنگاه تاریخ که رحلت نبی اکرم (ص) است تمام سفارشات قرآن و وصایای پیامبر (ص) نادیده گرفته شد.

انحراف صورت گرفته در طول تاریخ اسلام و تأثیر آن بر سعادت بشر، به خوبی نمایان است و بعد‌ها اعتراف‌ها در اشتباهات و اعتراض‌ها نسبت به سقیفه و اهل سقیفه بالا گرفت، به هر صورت پس از گذشت سالیان مردم متوجه این امر شدند و پناهگاه خویش را در وجود امام معصوم (ع) و منصوب از جانب خداوند دیدند، که منجر به بیعت با آن حضرت شد.

سؤال اصلی این است که امام (ع) خلافت به حسب ظاهر را چه زمانی قبول کردند؟ پاسخ مشخص است، زمانی که اسلام القایی از جانب خلفا با اسلام واقعی مبتنی بر وحی فاصله‌ای بزرگ گرفت، جریان‌ها و رفتار‌ها نشاندهنده آن است که بقایایی از اسلام ناب باقی نمانده به همین دلیل است که وقتی حضرت می‌خواهند معارف، آموزه‌ها و احکام اسلام را بازگو و پیاده کنند دیگر برای مردم جذاب یا قابل پذیرش نیست بنابراین دشمنی‌ها در قالب جنگ، شبهه در وجود شخص امیرالمؤمنین (ع) و شبهه در اعتقادات امام علی (ع) آغاز می‌شود و زمینه‌ها برای شهادت آن حضرت در فکر دشمنان به میدان ترور کشیده می‌شود و امام علی (ع) بر اساس جهل فکری و عملی به سیف اشقی الاشقیا و به دست جُهال زمان، به شهادت می‌رسند.

عبرت و پند گرفتن از تاریخ از تطبیق و تکرار تاریخ مهمتر است، محوریت امام و، ولی زمان را ندیده گرفتن عین بی‌بصیرتی و جهالت محسوب می‌شود و ضربه جهل از ضربه شمشیر کاری‌تر است.