از اوایل پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار ناخشنودی مردم از ستم وابستگان حکومت رو به افزایش بود. تأسیس دارالفنون و آشنایی تدریجی ایرانیان با تغییرات و تحولات جهانی، اندیشه تغییر و لزوم حکومت قانون و پایان حکومت استبدادی را نیرو بخشید.
نوشته‌های روشنفکرانی چون زین‌العابدین مراغه‌ای و سیدجمال‌الدین اسدآبادی و دیگران زمینه‌های مشروطه‌خواهی را فراهم آورد. سخنرانی‌های سید جمال واعظ و ملک المتکلمین توده مردم مذهبی را با اندیشه آزادی و مشروطه آشنا می‌کرد و نشریانی چون حبل المتین و حکمت و کمی بعد ملانصرالدین که همگی در خارج منتشر می‌شدند نیز در گسترش آزادی‌خواهی و مخالفت با استبداد نقش مهمی داشتند. هرچند قیام مشروطه نتوانست به نتیجه برسد، اما تأثیرات بسیاری در سطوح مختلف جامعه داشت. تاکنون آثار متعددی در این رابطه منتشر شده که به وجوه مختلف این قیام می‌پردازد.
«مکتوبات خیالی» از جمله این آثار است که اخیراً از سوی انتشارات روشنگران روانه بازار کتاب شده است. این اثر مشتمل بر اسنادی از گفتمان سیاسی عصر مشروطه است. کتاب شامل متن مندرج از پنج مکتوب انتقادی با نام‌های ندای طفل مشروطه، ناله وطن، جواب میرزا ترسوی کاشانی از ملای بی‌پروای خراسانی، مکالمه میرزا سعید سمنانی با ابومفید کرمانی و حمام جنیان چاپ شده در روزنامه‌های استبداد، پروانه، خورشید، چهره‌نما و تمدن در فاصله سال‌های 1285 تا 1290 شمسی است که پس از سال‌ها برای اولین‌بار منتشر شده است.
این مکتوبات از مجموع بررسی 15055 برگ مطبوعاتی مستخرج شده‌اند. موضوع آنها نقد جامعه و سیاست در ایران اواخر دوره قاجار است و اشخاص گفت‌وگوکننده در این مکالمات نیز افرادی خیالی هستند. مکالمات مندرج در این مکتوبات را وجه انتقادی نو در گفتمان مطبوعاتی دروه مشروطه می‌توان دانست.
«مکتوبات خیالی؛ اسنادی از گفتمان سیاسی عصر مشروطه» به کوشش انتشارات روشنگران در قطع رقعی و در 236 صفحه به قیمت 30 هزار تومان روانه بازار کتاب شده است.
