اجرای موفقیت ‌آمیز خشکه کاری برنج در گلستان / پایانی بر ممنوعیت کشت شالی

به گزارش سرویس خبری بسیج علمی از استان گلستان ؛ نمی شود در شمال کشور زندگی کرد و یک وعده غذایی تان در طول روز برنج نباشد ، اگر چه مصرف زیاد برنج ممکن است به چاقی یا دیابت منجر شود اما نمی توان این غذای لذیذ را به همین راحتی از سفره ها حذف کرد به همین دلیل آنهایی که در شمال کشور خاصه استان گلستان زمین و آب در اختیار دارند به کشت این محصول مبادرت می ورزند .

اما در سالهای اخیر استان گلستان با چالش جدی آب مواجه بوده و علیرغم داشتن جنگل ، دریا و سرسبزی ظاهری یکی از استانهای کم آب کشور به شمار می رود، روند نزولات جوی هم نشان دهنده وضعیت بد آینده این استان است که نیمی از مردم آن رزق شان با فعالیت کشاورزی وابسته است .

استفاده بی رویه از چاههای زیرزمینی زنگ خطر را برای مردم گلستان به صدا در آورده است تا جایی که آیت الله نورمفیدی نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه گرگان نسبت به این امر اعتراض کرد ، وی در دیدار با مدیرعامل و معاونین شرکت آب منطقه ای استان نسبت به استفاده بیش از حد آب های زیر زمینی برای کشت شالی و نیز وجود افزون بر 15 هزار حلقه چاه غیرمجاز انتقاد کرده بود.

در سال 94 بود که عبدالکریم رجبی نماینده سابق شرق گلستان در مجلس شورای اسلامی از بخشنامه ای سخن گفت که کشت شالی را در استان گلستان ممنوع اعلام می کرد ، همه این مسائل باعث شده بود تا مبارزه برای پلمپ چاه های غیر مجاز آب و ممنوع کردن کشت شالی با قوت انجام شود اما این راهکار خوبی نبود و باعث ناراحتی مردم می شد لذا متخصصان سازمان جهاد کشاورزی استان تصمیم گرفتند راه حل جایگزینی برای روش شالی کاری غرق آبی که باعث هدررفت آب می شد ، بیابند که نتیجه آن روش "خشکه کاری" شد .

خشکه کاری برنج امسال برای اولین بار در استان گلستان به صورت پایلوت در کشور انجام شد ،  در این روش کشت هزینه های تولید و نیز مصرف آب حداقل تا 70درصد کاهش داشته است، همچنین  با توجه به اصلاح ارقام برنج ایرانی برای خشکه کاری، میزان عملکرد و نیز دوره زمانی کشت برنج به روش خشکه کاری با روش سنتی و غرق آبی حداقل 15 روز اختلاف در دوره رشد تا برداشت داشته باشد.

حمایت های فنی، مهندسی و تسهیلاتی از روش خشکه کاری شالی

دکتر مختار مهاجر رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان در گفت و گو با سرویس خبری بسیج علمی در توضیح روش خشکه کاری و فواید آن گفت : برنامه توسعه ای ما برای حفظ خاک و منابع آبی ما در حال انجام است و یکی از مهمترین موارد آن خشکه کاری برنج است .

مهاجر با اشاره به اینکه خشکه کاری برنج در استان گلستان با استقبال کشاورزان مواجه شده افزود : تا سال آینده حداقل در ۲ تا ۳ هزار هکتار از اراضی استان گلستان  این روش اجرایی می شود و  براساس دستورالعمل وزارت جهادکشاورزی؛ کشت شالی به سبب نیاز زیاد به آب، در زمین های غیرنسق گلستان ممنوع است و حتی از کشت آن در زمین های نسق استان هم هیچگونه حمایتی نمی شود.

وی با بیان اینکه امسال برای کشت 80 هزار هکتاری شالی در این استان حدود یک میلیارد و 200 میلیون مترمکعب آب مصرف شد، از حمایت های فنی، مهندسی و تسهیلاتی از روش خشکه کاری شالی در گلستان خبر داد.

فواید طرح خشکه کاری

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گلستان نیز این روش را موثر می داند و در تشریح مزایای این روش تصریح کرد :  کاهش آلودگي خاک و آب که نتايج بدست آمده از تحقيقات آبياري نشان داد که 50 الي 80 درصد نفوذ وتراوش آب از شاليزارهاي برنج را مي توان با استفاده از روش خشکه کاري کاهش داد و دومین نکته بهبود تهويه خاک است که بر اساس نتايج مشاهده شده با استفاده از روش خشکه کاري مي توان به ميزان 0/3 تا0/8 متر سطح ايستايي آب را در دوره اي که زمين مستغرق نيست پايين آورد.

سهراب سهرابی اضافه کرد : بهبود شرايط خرد اقليم مزرعه سومین اثر مثبت این روش است که شرايط خرد اقليم کشاورزي در مزارع برنج روش خشکه کاري نه تنها براي رشد برنج مطلوب است بلکه براي کاهش بيماريها،آفات و حشرات و خوابيدگي(ورس) برنج بسيار موثر مي باشد و کاهش امراض و آفات برنج و بهبود بيلان آبي و پيشرفت اقتصاد منطقه نیز از فواید این روش است .

وی به برخی دیگر از خصوصیات و قابلیت های مثبت این روش اشاره کرد و گفت : سازگاري و انعطاف پذيري طرح و امکان کشت با انواع کارنده ها ، اجراي آسان مديريت مزرعه، اجراي آسان عمليات داشت بويژه وجين علفهاي هرز ، کاهش ميزان بذر در واحد سطح حدود 50 درصد ، کاهش هزينه هاي توليد تا 40 درصد ،  امکان استفاده کمباين برداشت بدليل يکنواختي در رسيدن دانه ها و نهایتا اینکه کشت مستقيم در سطح وسيع و به سرعت قابل اجرا است.

خشکه کاری پایانی بر ممنوعیت کشت شالی در استان گلستان

بنظر می رسد خشکه کاری می تواند پایانی بر ممنوعیت کشت شالی در استان گلستان باشد هر چند که مدیران کشاورزی استانهای گیلان و مازندران معتقدند این روش به دلیل جنس و بافت خاک این دو استان نمی تواند در مقطع فعلی در این دو استان اجرا شود اما مدیران جهاد کشاورزی استان از این روش استقبال کرده اند و مختار مهاجر رئیس جهاد کشاورزی استان گفته که امسال 4 هکتار به صورت پایلوت با این روش ، برنج کشت شد .

همین امر باعث شد تا معاون وزارت جهاد کشاورزی اعلام کند امسال استان گلستان پایلوت طرح خشکه کاری برنج می باشد ، کاظم خاوازی افزود : این طرح در گلستان اجرا شده و ثمره این کار نیز تا روزهای آینده مشخص می شود .

خاوازی گفت : مهمترین تهدیدی که در این طرح شناسایی شد بحث علف های هرز بود که بعد از شناسایی ، متخصصین گیاه پزشکی در حال تهیه سمی هستند تا آن را از بین ببرد .

همچنین به گفته رییس موسسه تحقیقات برنج کشور هم سه رقم ' طاهر ' ، ' قدسی ' و ' شکوفه ' به عنوان لاین های کشت مستقیم و خشکه کاری در مرحله معرفی و توصیه کشت به کشاورزان قرار دارد .

رضایت وزیر کشاورزی از خشکه کاری در گلستان

وزیر جهاد کشاورزی نیز که هفته دولت امسال به استان گلستان سفر کرده بود ، دیداری از خشکه کاری برنج و روند انجام این طرح در استان گلستان داشت ، محمود حجتی با ابراز رضایت از کشت شالی به روش خشکه کاری گفت: در این روش ،کاهش مصرف آب، کاهش هزینه های کشاورزی، کاهش سوخت و نهاده ها،‌ جلوگیری از آلودگی محیط زیست، محصول سالم تر، تاریخ کاشت مناسب و .‌‌‌.. دیده شده و از مزایای خوب آن است و با توجه به مزایای کشت خشکه کاری این روش می تواند جایگزین خوبی برای محصولات با مصرف بالای آب در استان گلستان و کشور شود.