به گزارش خبرگزاری بسیج، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان در گفتگو با خبرنگار ارشد بین‌المللی شبکه بی بی سی در نیویورک به پرسش‌های او درباره موضوعات مختلف پاسخ داد.
بر اساس گزارش خبرگزاری صدا و سیما، گفتگو ظریف با خبرنگار بی بی سی به شرح زیر است:
BBC. چه اندازه نگران هستید که توافق هسته‌ای ایران فروبپاشد؟
ظریف: خب این احتمال وجود دارد، اما این نه تنها گام رو به عقب برای ایران، بلکه شکست برای جامعه بین‌المللی، قوانین بین‌المللی و سازمان ملل خواهد بود. آنچه اکنون با آن روبرو هستیم قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل است و یکی از اعضای دائم این شورا نه تنها قطعنامه‌ای را که خودش به آن رأی داده و درواقع، به شورای امنیت ارائه و بر سر آن مذاکره کرده است، نقض می‌کند، بلکه کشور‌هایی را که قصد دارند این قطعنامه را اجرا کنند، مجازات می‌کند. این، نخستین بار است که چنین اتفاقی رخ می‌دهد. بنابراین، سقوط برجام نه تنها یک پسرفت، بلکه رویه (بد) بسیار جدی در نظام بین‌المللی خواهد بود.
BBCاکنون که توافق به تار مویی بسته است، اروپا سازوکار ویژه‌ای فراهم کرده است تا به شرکت‌های خصوصی و شرکت‌های نفتی اجازه دهد از طریق دور زدن دلار آمریکا، استفاده از سایر ارز‌ها و پرهیز از تحریم‌های آمریکا، با ایران تجارت داشته باشند. عملی کردن این سازوکار نیز دشوار خواهد بود.
ظریف: بله، این کار دشوار خواهد بود، زیرا دلار آمریکا نقش فراگیر در نظام مالی بین‌الملل دارد. این کار دشوار خواهد بود، اما تصمیم بسیار روشن است: آیا جامعه بین المللی به آمریکا اجازه سلطه خواهد داد یا نه. البته آمریکا در گذشته سلطه داشت، اما بر اساس مجموعه‌ای از قوانین و نه بر اساس موارد دیکته شده که هر چند روز یک بار تغییر می‌کنند.
BBCهفته گذشته در سازمان ملل، از شما حمایت‌های زیادی شد. بسیاری از اعضای شورای امنیت سازمان ملل از شما حمایت سیاسی کردند، اما همان طور که می‌دانید شرکت‌ها و غول‌های تجاری بزرگ نظیر «ایرباس» و «توتال» فرانسه هم اکنون نیز سرمایه گذاری‌های چند میلیارد دلاری خود در ایران را به علت نگرانی از تحریم‌های آمریکا، لغو کرده اند.
ظریف: بدون شک، همان طور که گفتم آمریکا در نظام مالی بین‌المللی، نقش گسترده‌ای دارد و به چالش کشیدن آن مستلزم (زمان و تلاش) زیاد خواهد بود؛ اما ایران لزوما نیاز ندارد با کسانی که در معرض (تحریم های) آمریکا قرار دارند، تعامل داشته باشد. شمار زیادی از شرکت‌ها در عرصه فناوری‌های پیشرفته و مطرح، هیچ گونه در معرض (تحریم هایی) آمریکا نیستند. اگر اروپا بتواند جایگزین‌هایی بیابد، آنگاه ما (تعامل) با این شرکت‌ها را آغاز خواهیم کرد و اطمینان دارم به محض اینکه غول‌های تجاری ببینند که حضور در ایران، منطقی است و خطری ندارد، آن‌ها نیز همین کار را خواهند کرد، زیرا ایران امن‌ترین، ایمن‌ترین و باثبات‌ترین اوضاع را در منطقه (غرب آسیا) دارد و همه به حضور در آن علاقه دارند.
BBC دونالد ترامپ هشدار بسیار جدی داد که هر کس ایران را منزوی نکند، با پیامد‌های شدید روبرو خواهد شد. اکنون تکلیف کشوری مانند انگلیس که بیش از هر چیز دیگر، به دنبال حفظ روابط تجاری و سیاسی خود با ایران است، چیست؟ آن‌ها (مقامات انگلیس) در این زمینه چه به شما گفتند؟
ظریف: ترزا می‌نخست وزیر انگلیس، امانوئل مکرون و دیگران، تعهدشان را اعلام کردند و گفتند ما به بهره مندی ایران از مزایای اقتصادی توافق متعهدیم. تعهداتی که اروپایی‌ها دادند، احتمالاً بهتر از آن چیزی بود که کسی تصورش را می‌کرد. مرحله بعد، تبدیل این تعهدات سیاسی به سازوکار بود و به اعتقاد من، این سازوکار‌ها قرار است اجرایی شود. محک بعدی که مهم‌ترین و دشوارترین آزمون خواهد بود، این است که ببینیم آیا سازوکار‌ها مؤثر است یا خیر. به عقیده ما، دلیلی وجود ندارد که این سازوکار‌ها عمل نکند. ما قصد داریم اندکی بیشتر شکیبایی کنیم، اما این بدین معنا نیست که کاسه صبر ما هرگز لبریز نخواهد شد، اما اندکی بیشتر صبر می‌کنیم تا ببینیم چه می‌شود.
BBCدرخصوص بهبود روابط آمریکا و ایران از ظریف سئوال کرد: راه برون رفت وجود دارد: شما می‌توانید پیشنهاد ترامپ را برای دیدار (دو جانبه) با حسن روحانی بپذیرید. آیا این کار، غیرممکن است؟
ظریف: هیچ چیزی غیرممکن نیست. اما نتیجه دیدار (احتمالی) ترامپ با روحانی، فرصتی برای عکس گرفتن مقابل خبرنگاران و سندی دو صفحه‌ای خواهد بود. ما هم اکنون سندی ۱۵۰ صفحه‌ای در اختیار داریم که متن توافق است که نه تنها ایران و آمریکا، بلکه شش قدرت دیگر، بر سر تک تک واژه‌های آن مذاکره کردند. به عنوان فردی که بر سر این توافق مذاکره و برای مدتی طولانی درگیر این فرآیند بوده است، می‌توانم به ترامپ اطمینان دهم که آمریکا به توافق بهتری نخواهد رسید.
BBCخبرنگار با اشاره به ادعا‌های مقامات دولت آمریکا درباره پیامد‌های توافق با کره شمالی از ظریف سئوال کرد: کیم جونگ اون رهبر کره شمالی به نتیجه متفاوتی رسید و از دشمن درجه یک عمومی در آمریکا به رهبری تبدیل شد که ترامپ می‌گوید به خاطر نامه‌های زیبایش، عاشق و شیفته او شده است.
ظریف: روابط بین المللی به عاشق شدن ارتباطی ندارد. روابط بین الملل، (مبتنی) بر احترام به تعهدات است. آمریکا بر سر توافق مذاکره کرد. می‌دانید که با روی کار آمدن دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا، فقط دولت این کشور تغییر کرد و اینگونه نبود که انقلاب رخ دهد. توافق هسته‌ای نیز یک توافق شخصی بین من و «جان کری» یا بین رئیس جمهور اوباما و حسن روحانی نیست، بلکه توافقی بین المللی میان هفت کشور و اتحادیه اروپا است که در قطعنامه شورای امنیت نیز درج شده است.
BBCآیا شما کاملا در‌ها را به روی گفتگو با ترامپ بسته اید؟ آیا در‌ها هنوز باز است؟
ظریف: نه، ما در‌ها را نبسته‌ایم. در‌ها نیز باز است، مشروط بر اینکه، چنین دیداری قابل اطمینان باشد. ما باید اطمینان یابیم که به محض اینکه به توافق رسیدیم، توافق اجرایی شود.
BBC در دولت سابق آمریکا، رابطه‌ای بین شما و «جان کری» شکل گرفت. پس چرا اکنون با مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا گفتگو نمی‌کنید؟ شما که هم اکنون نیز تابو گفتگو با وزرای امور خارجه آمریکا را شکسته‌اید. گفتگو را در این سطح (وزرای امور خارجه) آغاز کنید، آیا می‌توانید چنین کاری کنید؟
ظریف: به نظرم آنچه برای گفتگو ضروری است، اعتماد دو جانبه نیست.
BBCبله، حتی اوباما رئیس جمهور سابق آمریکا نیز گفت: اعتمادی وجود ندارد.
ظریف:بله و این، پیش شرط مذاکره نیست، اما احترام دوجانبه پیش شرط گفتگو است و من در مایک پمپئو هر چیزی دیدم به جز احترام دوجانبه.
BBCترامپ گفت که روحانی، مردی دوست داشتنی است؛ مگر این احترام نیست؟
ظریف: نه، این احترام نیست. احترام بدین معناست که برای خودتان و قول‌هایتان احترام قائل باشید.
BBCبه نظرم آن‌ها گفته اند که به قول هایشان عمل خواهند کرد.
ظریف: نه، زمانی که شما باور دارید که می‌توانید با گروه هفت به توافق برسید و سپس سوار هواپیما شوید و این توافق را پاره کنید؛ فقط به این علت که شخصی سخنانی بر زبان آورده که برای شما ناخوشایند بوده است، این به من نشان نمی‌دهد که شما مذاکره کننده‌ای قابل اطمینان هستید.
BBCشما به گونه‌ای وانمود می‌کنید که گویی گذر زمان به نفع شما خواهد بود، اما در ایران موج بی سابقه‌ای از اعتراض‌ها شکل گرفته است: افزایش نارضایتی، اعتراض‌ها به گرانی، سیاست‌های اقتصادی دولت شما، انتقاد از حکومت ایران. این‌ها رو به افزایش است و تحریم‌های بیشتر در ماه نوامبر، در راه است.
ظریف: به نظرم تحریم‌ها تاکنون نیز اثر خود را گذاشته‌اند، زیرا آثار تحریم‌ها بیش از اینکه جنبه واقعی داشته باشد، جنبه روانی دارد.
BBCاما ریال، حدود ۸۰ درصد از ارزش خود را از دست داده است.
ظریف: همان طور که گفتم، این اثر روانی (تحریم ها) است و در دو روز اخیر، ریال دوباره توانست حدود ۳۰ درصد از این ۸۰ درصد را دوباره به دست آورد. این، یک جنگ روانی است. جنگ اقتصادی که آمریکا و برخی وابستگان آن در منطقه علیه ایران راه انداخته اند، بیش از آنکه واقعا جنگ اقتصادی باشد، جنگ روانی است.
BBC حسن روحانی برای نخستین بار در پنج سال اخیر در پارلمان ایران با انتقادات شدید در خصوص سیاست‌های ناکارآمد اقتصادی روبرو شد. بنابراین، موضوع فقط تحریم‌ها نیست.
ظریف: نه، این به تلفیقی از مسائل مربوط می‌شود که در ایران رخ داده است.
