به گزارش سرویس بسیج مهندسین صنعت خبرگزاری بسیج، ایرانیها عادت دارند که مشکلات خانه اعم از فنی و ساختمانی را به دست خود یا یکی از اقوام و آشنایان خود حل کنند و تا وقتی که ضرورت غیرقابلاجتنابی در کار نباشد، به فرد دیگری خارج از محیط خانواده و دوستان مراجعه نمیکنند. این استقلال، به عرصههای اجتماعی نیز کشیده شد و انقلاب اسلامی را بر مبنای نفی سلطه بیگانگان بر مقدرات کشور رقم زد.
آرام کردن نبض بازار ارز، مبارزه با قاچاق، حمایت غیرتمندانه و سرسختانه از تولید ملی و چابک سازی دولت، باز کردن پای شرکتهای دانشبنیان به اقتصاد و قطع امید کامل از اروپا و آمریکا اجزای پازلی هستند که به چینش صحیح و بیعیب و نقص آنها نیاز داریم
بر همین اساس، اگر نگوییم تمام نیازهای کشور، بهطور حتم، طیف گستردهای از مایحتاج مردم در داخل، قابل استحصال و تولید است و بهانهتراشی در این مورد، محملی جز منافع فردی و جناحی ندارد. بهبیاندیگر، در پتانسیلها و تواناییهای درونی کشور هیچگونه شبهه و تردیدی نیست و این واقعیتی است که بارها و به کرات به اثبات سیده و در صورت برنامهریزی مدون و اصولی و عزم ملی بهعنوان اصلیترین عقبه قدرت و اقتدار حاکمیت و همگرایی فزاینده بین مردم و مسئولین، شاهد دستاوردها و بهرهوری اقتصادی بسیاری در این زمینه خواهیم بود.
باید توجه داشت که منظور نگارنده این سطور از بازگشت به اقتصاد درونزا، قطع ارتباط با خارج نیست، همچنان که در سیاستهای اقتصاد مقاومتی، بر «مولد، درونزا، پیشرو و برونگرا» بودن آن بهصورت توامان تاکید شده است. بنابراین، شرایط بهگونهای است که چارهای جز استقرار اقتصاد مستقل نداریم و در این راستا باید نگاه به بیرون هم داشته باشیم اما روشن است که استراتژیهای توسعه باید درونزا و متکی به سرمایه، ظرفیت، دانش برتر و فناوریهای داخلی باشد.از گره زدن روابط سیاسی به اقتصاد که مثل سم عمل میکند، اجتناب کرد. در دورهای که برجام اصطلاحاً روی بورس بود، دائماً وعده داده میشد و صاحبان کسب و کار و تولیدکنندگان هم معطل ماندند و دست به سیاهوسفید نزدند تا ببینند که درخت برجام کی محصول میدهد! این اتفاق، موجبات رکود را فراهم آورد
یکی دیگر از مواردی که ضرورت چرخش رویکرد اقتصاد به داخل را نمایانتر میکند این است که محدودیتها و تحریمهای کشورمان به گفته رئیسجمهور آمریکا، سختترین و شدیدترین تحریمهایی است که «بشر علیه بشر» اعمال کرده و قابلمقایسه با موارد مشابه در کشورهای دیگر نیست.
جمهوری اسلامی چون میخواهد در حوزههای سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و ... مستقل از نظامات حاکم بر دنیا عمل کند و نمیخواهد تابع آنان باشد، همیشه در معرض تحریم و فشار خارجی قرار دارد؛ لذا چنانچه موفق نشویم در حوزههای اقتصادی مستقل عمل کنیم و معیشت مردم را به تراز دیگر مولفههای انقلاب اسلامی برسانیم، بستر بسیار فراخی برای تکثیر ویروس جنگ روانی علیه نظام فراهم میشود و حتی دیگر دستاوردهای کشور آنچنانکه باید، به چشم نمیآیند.
نمیتوان از اقتصاد غافل شد و از استقلال در فرهنگ، سیاست و ... دم زد، چراکه این حوزهها برای تامین نیازهای خود به اقتصاد سیال و پویا وابسته هستند و ازاینرو لازم است که قوی و توانمند ظاهر شویم؛ بهعبارتدیگر، اگر میخواهیم الگویی را در دنیا بهعنوان نمادی از یک کشور مستقل از نظام سلطه ارائه کنیم، این الگو نمیتواند و نباید در حوزههای اقتصادی لنگ بزند.
اقتصاد مبنا و تراز جمهوری آن است که در بالاترین حد از درآمد سرانه، ارزآوری و صادرات محصولات، تامین نیازهای داخلی، رقابتپذیری در بازارهای بینالمللی با استفاده از توانمندیها و ظرفیتهای داخلی و ارتباط و تعامل با کشورهای همسایه قرار بگیرد و از این رهگذر، انتظارات و توقعات انقلاب و نظام در راستای اهداف چشمانداز ۲۰ ساله را محقق کند. رسیدن به این چشمانداز بسیار با شکوه، البته پیششرطهایی هم دارد که به امهات آنها اشاره میشود.
اول اینکه باید از اقتصاد نفتی جدا، از خام فروشی فاصله بگیریم و به سمت تولید فرآوردههای میان دستی و پاییندستی نفت، گاز و پتروشیمی گام برداریم. برخورداری کشور از ذخایر نفت و گاز، یک مزیت و نعمت به شمار میآید که این مزیت و نعمت نباید به بلا و نقمت مبدل شود بلکه باید از آن به نحو شایسته بهرهبرداری کنیم.
مادامیکه امکان تبدیل و فرآوری نفت و گاز را بهطور کامل نداریم و ناچاریم که در مواقفی، صادرات نفت را بهصورت خام در دستور کار قرار دهیم، باید از درآمدهای نفتی در جهت توسعه زیرساختها و فناوریها بهره ببریم و بهمحض دستیابی به تکنولوژی فرآوری، نباید حتی یک قطره نفت و یک مترمکعب گاز خام صادر شود. یک راهکار این است که انرژیهای سبز مثل انرژی خورشیدی را بکار گیریم و از نفت و گاز، صرفاً برای تولید محصولات پتروشیمی با ارزشافزوده بالا استفاده کنیم.
دومین گام، اصلاح سیاستهای مالی، پولی، ارزی، تجاری و درآمدی است تا خروجی آن، اقتصادی با نشاط و عادلانه باشد و کشور را به شاخصهای مطرحشده در اسلام بهعنوان یک نظام اقتصادی برتر برساند.
سوم، باید بدون فوت وقت، زیرساختهای ارتباطات تجاری با کشورهای همسایه ایجاد و تقویت شوند تا از طریق تجارت با آنان، اقلام و ملزوماتی که در کشور تولید نمیشوند و یا تولید آن مقرونبهصرفه نیست را خریداری کرده و به همان نسبت، ارتباط تجاری و مالی با کشورهای اروپایی را محدود کنیم.
استوار ساختن تجارت بر مبنای مناسبات اقتصادی با کشورهای همسایه، اتفاق مبارکی است که ریسک ارتباطات تجاری را به شکل چشمگیری کاهش میدهد. ظرفیتهایی که در عراق، افغانستان، پاکستان، آذربایجان، ارمنستان و ... فراهم است، نمونههای موفقی است که با تکمیل خطوط دریایی، هوایی و زمینی، نقش بسزایی در ایجاد کانال مالی مستقل از اروپا ایفا میکند.
نکته چهارم اینکه باید بهطورکلی از گره زدن روابط سیاسی به اقتصاد که مثل سم عمل میکند، اجتناب کرد. در دورهای که برجام اصطلاحاً روی بورس بود، دائماً وعده داده میشد که درهای دنیا به روی ما باز میشود، کسب و کار رونق پیدا میکند، خارجیها میآیند و سرمایه میآورند و دهها مورد ازایندست. صاحبان کسب و کار و تولیدکنندگان هم معطل ماندند و دست به سیاهوسفید نزدند تا ببینند که درخت برجام کی محصول میدهد! این اتفاق، موجبات رکود را فراهم آورد و مضرات هنگفتی را برای کشور به دنبال داشت که سایه آن هنوز بر سر اقتصاد سنگینی میکند. لذا نباید از یک سوراخ دو بار گزیده شویم و ارتباط با اروپا را در بوق و کرنا کنیم.
اگر برجام و عقبه آن، یعنی «اینستکس» به حال کشور مفید بود که باید نتایج آن را میدیدیم! این واقعیت را نمیتوان انکار کرد که ممزوج کردن برجام با اقتصاد، چنان اثر روانی سنگینی داشت که برخی حسرت دوران ماقبل آن را میخورند. اینستکس هم مثل توافق هستهای، دردی از کشور دوا نخواهد کرد و باید مراقب بود که مناسبات سیاسی، اقتصاد را شرطی نکند.
و بالاخره اینکه آرام کردن نبض بازار ارز، مبارزه با قاچاق، حمایت غیرتمندانه و سرسختانه از تولید ملی و چابک سازی دولت، باز کردن پای شرکتهای دانشبنیان به اقتصاد و قطع امید کامل از اروپا و آمریکا که همواره در صف اول خصومت با کشورمان ایستادهاند، اجزای پازلی هستند که این روزها بیش از هر زمان دیگری به چینش صحیح و بیعیب و نقص آنها نیاز داریم تا قدرت خود را به رخ بدخواهان بکشیم و با شتابی مضاعف، دور جدیدی از موفقیتها را در دهه پنجم انقلاب اسلامی رقم بزنیم.
منبع: الف