مرگ و میر مادران باردار استان در خط پایان

یکی از مهمترین شاخص‌های ارزیابی نظام سلامت در هر کشوری مرگ و میر زنان باردار است.
داستان پرغصه و دردناک سالیان نه چندان دور کهگیلویه و بویراحمدی‌ها که خانواده‌های زیادی به علت آن داغدار شده و نوزادانی که هیچگاه مادر خود را ندیدند و قد کشیدند.
"خوشحالی خانگلی در هنگام مرگ"
خبر فوت "خانگلی" در محله ما موجب بهت و حیرت همه اهل محل شده بود، او تقریبا مامای همه بچه‌های محل بود وهمه ماداران باردار خاطرات زیادی از او دارند.
خانگلی با استفاده از روش‌های ابتدائی و کمی تبحر در طب سنتی توانسته بود به وضع حمل زنان باردار محل و طایفه کمک کند.
اما به گفته مریم زن همسایه که مامایی را از "خانگلی" فراگرفته بود و حالا جایگزین وی شده بود، خیلی از زنان باردار به علت نبود امکانات و ناآگاهی پزشکی به ساده‌ترین شکل جان خود را از دست داده بودند و همیشه این موضوع خانگلی را آزار میداد که چرا امکانات لازم برای نجات این زن‌ها وجود نداشت.
مریم گفته بود که خانگلی در این سال‌های آخر زندگی، اما خوشحال بود که دیگر زنان باردار به علت کمبود امکانات پزشکی و نبود پزشک متخصص جان خود را از دست نمی‌دهند و کانون زندگی مردمانشان گرم است.
استان کهگیلویه و بویراحمد یکی از مناطق روستائی و عشایری کشور است که وجود انواع طایفه‌های گوناگون موجب همبستگی و وحدت افراد هر طایفه شده است و زنان نقش مؤثری در بنیان خانواده دارند و سلامتی آن‌ها تضمین کننده حرکت چرخ زندگی است.
استان کهگیلویه و بویراحمد یکی از استان‌های محروم وکم برخورار کشور است که در دوران رژیم طاغوت فشار‌های بسیاری را تحمل کرد و از کمترین امکانات پزشکی بی بهره بود و ناچارا مردم غیور این مرز وبوم شاهد مصیبت‌های فراوانی بودند.
"توسعه نیافتگی عاملی مهم در مرگ و میر زنان باردار"
پیش از سال ۱۳۷۷ هر ساله نیم میلیون زن باردار در جهان بر اثر عوارض ناشی از بارداری و زایمان جان خود را از دست می‌دادند، ۹۹% از این مرگ‌ها در کشور‌های در حال توسعه اتفاق می‌افتاد.
در کشور ما ایران نیز در آن زمان سالانه چهل مادر از صد هزار مادر باردار به علت حاملگی و عوارض آن فوت می‌کردند.
سطح سواد پایین مادر، سکونت در روستا و عدم دریافت مراقبت‌های ویژه از جمله عوامل مرتبط با مرگ و میر مرگ و میر مادران باردار استان در خط پایان مادران گزارش شده است.
یکی از مهمترین دلایل مرگ و میر مادران در کشور‌های جهان سوم، تعداد زیاد بارداری‌های آنان و عدم مراجعه جهت دریافت مراقبت‌های بهداشتی، عدم دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی مناسب، کافی و سکونت در روستا است.
مطالعات دیگر نیز نشان داده که شاخص مرگ و میر مادران باردار، تابعی از وضعیت سواد آنان، شبکه راه‌های روستایی، دسترسی به فوریت‌های مامایی و زایمان است.
این امر به علت بافت فرهنگی خاص این مناطق، سطح سواد پایین، عدم بضاعت مالی مردم منطقه، دوری و شرایط بد جاده‌ای، کامل نبودن طرح شبکه‌های بهداشتی درمانی و پرسنل آموزش دیده در این بخش‌ها بود.
سرپرست دانشگاه علوم پزشکی استان گفت:میانگین مرگ و میر کودکان و نوزادان در چهل سال پیش بین ۲۹ تا ۱۱۰ در هزار بوده است.
دکتر یزدانپناه افزود: بیشترین عامل مرگ و میر زنان باردار خونریزی، پرفشاری خون، عفونت و زایمان سخت بود.
وی گفت:به عنوان مثال خانم رادک در منطقه پهنوک بهمئی یکی از زنان باردار روستایی است که تاکنون سه بار اورژاس هوایی برای اعزام، انجام سنوگرافی و سایر معاینات پزشکی به محل سکونت وی رفت، ولی حاضر به همکاری نشد که نشان دهنده نا آگاهی زنان روستائی از خطرات احتمالی است.

"توسعه خدمات درمانی گام به گام پس از انقلاب"
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان گفت:۷۰ مرکز بهداشتی و درمانی در استان فعال است و در این مراکز بیش از ۱۰۵ ماما به زنان باردار مناطق مختلف خدمت رسانی می‌کنند.
نعیمی با اشاره به تلاش‌های این مجموعه برای کاهش مرگ و میر زنان باردار استان افزود: تهیه لیست مادران باردار پرخطر در مناطق صعب العبور برای کمک به آن‌ها در هنگام زایمان، تقویت مراقبت پیش از بارداری، هماهنگی با بیمارستان‌ها برای ارائه مشاوره تلفنی به زنان باردار روستائی تشکیل تیم اعزام مادران باردار، هماهنگی اورژانش هوایی و هلال احمر، برگزاری دوره‌های آموزشی در زمینه آمادگی برای زایمان، فراهم کردن امکانات لازم در بیمارستان‌ها برای زایمان بدون درد و استفاده از نیرو‌های مجرب در زایشگاه‌ها از جمله برنامه‌های اجرا شده در زمینه کاهش مرگ و میر زنان باردار است.
مدیر امور بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی استان هم گفت: ۵ زایشگاه فعال در بیمارستان‌های یاسوج، مرگ و میر مادران باردار استان در خط پایان دهدشت و دوگنبدان با ۱۸۹ ماما برای کمک به مادران باردار فعالیت دارند.
دکتر طالب نظری افزود:۶۸ تخت زایشگاهی در این بیمارستان‌ها وجود دارد و ۲۲ پزشک متخصص زنان و زایمان به زنان باردار خدمت رسانی می‌کنند که از این تعداد ۵ پزشک امسال اضافه شدند.
وی گفت:برای نخستین بار بیمارستان تخصصی مادر و کودک در شهرستان گچساران با ۸۸ هزار و ۵۰۰ متر مربع راه اندازی شد.
دکتر نظری ادامه داد:این بیمارستان ۹۶ تختخواب دارد و ۴۳۰ میلیارد ریال برای ساخت و خرید تجهیزات آن هزینه شده است.

"بسیج همه امکانات برای نجات زنان باردار"
در همین روز‌های اخیر بود که خبر نجات خانم ۱۹ ساله لودابی با تلاش تکنسین‌های اورژانش ۱۱۵ امید را در درون همه زنان باردار روستایی دوچندان کرد.
مریم که با خودروی شخصی به سمت اورژانس در حال انتقال بود، در وسط راه دچار درد زایمان شد و مراحل زایمان در خودرو اتفاق افتاد.
خطر مادر و نوزداد را تهدید می‌کرد وبند ناف دور گردن نوزاد پیچ خورده بود و مادر نیازمند مراقبت‌های ویژه بود مرگ و میر مادران باردار استان در خط پایان که آمبولانس ۱۱۵ از راه رسید وبا هوشیاری و حرفه‌ای بودن دو تکنسین اورژانس پایگاه جاده‌ای ۱۱۵ لوداب مراقبت‌های ویژه برای مادر انجام شد و مادر و نوزاد پس از اقدامات اولیه پزشکی به بیمارستان امام سجاد یاسوج منتقل شدند.
مدیر مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی استان گفت:اورژانس ۱۱۵ این مرکز سالانه بیش از ۷۰ مورد به زنان باردار به ویژه در مناطق دورافتاده خدمت رسانی می‌کند.
پورانفرد افزود:از این تعداد بیش از ۲۰ مورد از مادران باردار در داخل آمبولانس وضع حمل میکنند که پس از اقدامات اولیه پزشکی به بیمارستان منتقل می‌شوند.
وی گفت:پارسال یک زن باردار در انتقال به بیمارستان با اورژانس هوایی، در بالگرد وضع حمل میکند و اسم نوزداد را به نام کاپتان بالگرد"حسین" نامگذاری کردند. اما پارسال مرگ هیچ مادر بارداری در کهگیلویه و بویراحمد ثبت نشده است.
" افقی روشن برای زنان باردار استان"
مشاور رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان با اشاره به کاهش ۹۲ درصدی مرگ مادران باردار در کشور نسبت به قبل از انقلاب گفت: ایران از موفقترین کشور‌های دنیا در زمینه کاهش چشم گیر مرگ مادران باردار است.
کریم رضایی افزود:کهگیلویه و بویراحمد در برخی شاخص‌های سلامت از جمله کاهش تعداد مرگ و میر مادران باردار و نوزادان از میانگین کشوری بالاتر است به گونه‌ای که نزدیک به صفر است.
کامروز امینی مدیر کل پزشکی قانونی کهگیلویه وبویراحمد هم گفت:در دو سال گذشته هیچ موردی از مرگ مادر براثر عوارض بارداری و زایمان در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی استان ثبت و گزارش نشده است.
تقوی مدیر کل ثبت احوال استان نیز گفت: در مجموع در مدت ۱۰ سال گذشته تولد حدود ۱۷۰ هزار نوزاد در استان ثبت و به جمعیت استان اضافه شده است.
اما رئیس مرکز بهداشت استان از تلاش برای صفر ماندن مرگ و میر زنان باردار خبر داد و گفت:ترمیم منابع انسانی، تامین تجهیزات، ارائه بسته خدمت بهداشتی و تسهیل در اعزام و مراجعه زنان باردار از جمله فعالیت‌های دانشگاه علوم پزشکی استان برای ایمن سازی بارداری در استان است.
نعیمی افزود:مرکز بهداشت استان با شناسایی نقاط ضعف و با ارائه راهکارهایی، چون آموزش نیروها، برقراری جلسات با معتمدان منطقه، ساخت مراکز بهداشتی و ارائه خدمات لازم به زنان باردار برخی از مشکلات را برطرف و به هدف کلی ایمن ساختن بارداری و کاهش مرگ و میر مادران تا حدودی دست یافت.
عواملی نظیر رعایت تنظیم خانواده و عدم بارداری در سنین خیلی زیاد، آموزش به مادران درباره خطرات سزارین و مزیت زایمان طبیعی و افزایش سواد بهداشتی آنان، در کاهش مرگ و میر مادران باردار نقش بسزایی دارد.
حالا زنان باردار استان با چشمانی امیدوار به آینده می‌نگرند ودیگر هیچ خانواده‌ای در استان کهگیلویه وبویراحمد نگران از دست دادن ستون محکم زندگی خود نیست.