به گزارش سرویس بسیج جامعه زنان کشور خبرگزاری بسیج، يکي از روش هاي تربيتي در اسلام که مورد تاکيد زيادي قرار گرفته است و روانشناسان و جامعه شناسان به آن هم توجه زيادي نشان داده اند،لزوم داشتن الگويي عملي و نظري در انجام کارهاست که از آن به نام الگوبرداري يا الگوگيري ياد مي شود. امري واضح است که انسان براي موفقيت در هر کاري نياز به الگو دارد تا بر اساس خط مشي که الگو برايش تعيين مي کند، در مسير درست حرکت کرده، بتواند بيشترين کارايي و نتيجه را از کار خود به دست بياورد.
**توجه به الگوهای عملی ائمه اطهار در بهره برداری از ماه مبارک رمضان
در ماه مبارک رمضان، ما براي اينکه بتوانيم به آثار معنوي و حقيقي روزه برسيم و بهترين بهره برداري را از فيوضات اين ماه داشته باشيم، بايد از سيره عملي و نظري ائمه اطهار (عليهم السلام) الگو بگيريم تا با استفاده از روش آنها بتوانيم رمضاني مبارک داشته باشيم. خداوند در آيه ۲۱ سوره احزاب مي فرمايد: «بي گمان براي شما در زندگي رسول خدا سرمشق نيکويي بود»، پس می توان گفت که رسول خدا را از جانب خدا بهترين الگو براي مسلمانان است.
ماه مبارک رمضان عيدي معنوي براي مسلمانان است؛ بسياري از بزرگان، اين ماه را آغاز سال خود، در رسيدگي به خمس و زکات و... قرار داده اند که اين نشان از اهميت رمضان در نزد مسلمانان دارد. آنچه از آیات و روایات بر می آید در توصيف حالات و تشريح اعمال ائمه اطهار عليهم السلام در برخورد با ماه مبارک رمضان، اشتياق ائمه (ع) به فرا رسيدن اين ماه، آمادگي در ورود به رمضان، استفاده بهينه از فرصت هاي بي بديل اين ماه مبارک در عبادت و بندگي، توجه بيشتر به تلاوت قرآن، نيايش و تضرع به درگاه خدا و قرائت دعا را از روش هاي ائمه اطهار (ع) در ماه مبارک رمضان بوده است.
** شب زنده داری رکن اصلی لیالی قدر
اهتمام به شب زنده داري در ليالي ماه مبارک رمضان و توجه ويژه به ليالي شب قدر و دستگيري از فقرا و محرومين و وداع جانسوز آنها با رمضان از ديگر کارهاي پسنديده امامان ما در اين ماه مبارک بوده است.
ائمه (ع) مشتاق فرا رسيدن ماه مبارک رمضان بودند و روز شماري مي کردند تا از برکات ماه رمضان استفاده کنند. خلف بن عيوب عامري مي گويد: «هر گاه ماه رمضان فرا مي رسيد، رنگ رخسار پيامبر (ص)تغيير مي کرد، بيشتر به نماز مي ايستاد و در دعا بيشتر تضرع و زاري مي کرد.» (اقبال سيد بن طاووس صفحه ۲۰) نمونه ی ميزان علاقه مندي ائمه اطهار (ع) به اين ماه پر برکت، درجه علاقه مندي امام سجاد (ع) به ماه رمضان را از دريچه وداع جانسوز آن حضرت است. امام عليه السلام در پايان ماه مبارک رمضان، چون عزيزي محترم با ماه رمضان، خدا حافظي مي کند؛ «اين ماه پس از آنکه تمام شد از ما مفارقت کرد و ما را تنها گذاشت و ما با آن وداع مي کنيم در حالي که وداعش براي ما گران و سخت است.»
**رمضان فرصت طلایی ابزار بندگی و اطاعت از خدا
رمضان فرصت طلايي در ابراز بندگي و اطاعت از خداوند متعال است. موفقيت هر جامعه اي در شناخت فرصت هاست. بسياري از مواقع فرصت هاي طلايي به سراغ ما مي آيد، اما چون آنها را خوب نمي شناسيم به راحتي از آن عبور مي کنيم. در حالي که انسان هاي مومن و زيرک، فرصت ها را مي شناسند و خوب از آن استفاده مي کنند. در روايات داريم که « فرصت ها را غنيمت شماريد که فرصت ها مثل ابر بهاري مي آيند و مي روند.»
**درک نکردن رمضان و شب های قدر فرصتی که تبدیل به تهدید می شود
نکته اي که بايد متذکر شد اين است که انسان براي رسيدن به موفقيت و سعادت، بايد تهديدات را نيز بشناسد و آنها را در طول زندگي به فرصت تبديل کند. لذا ماه مبارک رمضان براي کسي که فرصت شناس است؛ فرصتي طلايي است. فرصتي که در آن لحظه لحظه زندگي انسان می تواند در مسير عبادت باشد. امام سجاد (ع) در اين خصوص مي فرمايند: «سودي که در اين ماه برديم، برترين سودهاي جهانيان است.»
از دست دادن فرصت هاي عبادت و بندگي در ماه رمضان تهديدي جدي براي انسان است کسي که برکات و فيوضات اين ماه را به عمد از دست بدهد، بعد از ماه مبارک رمضان، بدترين ضررها بر او وارد خواهد شد. براي مثال؛ با تمام شدن ماه مبارک رمضان، کساني که در گرفتن روزه کوتاهي کرده و اين ماه را درک نکرده اند در زمان جبران آن بايد علاوه بر روزه هاي قضا شده، به ازاي هر يک روز ۶۰ روز روزه بگيرند. يعني در طول سال ۱۸۰۰ روز، روزه بدهکار خواهند بود.
** لزوم کسب آمادگی لازم برای حضور در ضیافت الهی
ماه رمضان ماه ميهماني است و ما در ضيافت الهي به سر مي بريم. وقتي قرار است به ميهماني برويم بايد خود را به اندازه شايستگي مجلس و صاحب آن آماده کنيم. در اين ماه بايد بندگان خود را براي حضور در ميهماني خداوند به بهترين صورت آماده کنند. پيامبر اکرم (ص) وقتي هلال ماه رمضان را رويت مي کردند رو به قبله مي ايستادند و مي فرمودند: «پروردگارا! اين ماه مبارک رمضان را براي ما، ماه امن و ايمان و ماه سلامت و اسلام و ماه عافيت و ماه رزق و روزي و دفع بلاها و قرائت قرآن و کمک بر خواندن نماز و گرفتن روزه قرار بده. خدايا! ماه رمضان را سالم نگه دار و ما را سالم نگه دار تا ماه رمضان عبور کند و تو هم به برکت اين ماه رمضان ما را ببخشي.»
** حضور شایسته در محضر خدا مهم ترین سیره پیامبر (ص)
آمادگي براي درک ماه رمضان و حضور شايسته و خالصانه بنده در محضر خدا يکي از مهم ترين سيره هاي پيامبر (ص) و ائمه (ع) در شروع اين ماه است. به طوري که اين آمادگي را تا آخرين لحظات حضور اين ماه شريف با قرائت قرآن، ادعيه و راز و نيازهاي شبانه حفظ مي کردند. علي بن مغيره مي گويد: «خدمت امام موسي بن جعفر (ع)رسيدم، عرض کردم يابن رسول الله! پدرم از جدت در باره ختم قرآن در هر شب سئوال نمود؛ آن حضرت جواب داد: در ماه رمضان به هر اندازه که مي تواني انجام بده، از آن پس پدرم در ماه رمضان ۴۰ مرتبه ختم قرآن نمود. پدرم چنين مي کرد و من هم البته گاهي انجام مي دهم. هر وقت عيد فطر مي شود، يک ختم براي رسول خدا (ص)، يک ختم براي فاطمه زهرا (س) و براي هر کدام از ائمه (ع)يک ختم قرآن و براي شما هم يک ختم قرآن مي کنم. يابن رسول الله! پاداش من چيست؟ امام موسي بن جعفر (ع) فرمودند: «در روز قيامت با ائمه معصومين محشور خواهي شد.» گفتم: يعني من در بهشت همنشين ائمه (ع) مي شوم؟ حضرت سه بار فرمودند: «بله. حتماً همنشين ائمه مي شوي.» (بحار الانوار جلد ۹۵ صفحه ۵)
در باره امام سجاد (ع) نقل شده است که هر زمان ماه رمضان فرا مي رسيد، ايشان در هر روز درهمي صدقه کنار مي گذاشتند و مي فرموند: «اميدوارم که شب قدر را دريابم و از آن بهره بگيرم.» در واقع ايشان مقدمه درک شب قدر را صدقه دادن مي دانست تا خداوند کمکش کند اين ليالي محترم را درک کند. از اين رو مي توان گفت همدردي با فقرا جلوه اي ديگر از سيره ائمه (ع) در ماه مبارک رمضان است.
** درک فقرا ؛ فلسفه وجوب روزه
به طور کلي يکي از فلسفه هاي وجوب روزه، درک حال و روز فقراست، چرا که در اين ماه شرايطي مهيا مي شود که همه افراد در هر طبقه اقتصادي، گرسنگي و تشنگي را بچشند، درد فقرا را درک و با آنها همدردي کنند. ابن عباس مي گويد: «بخشنده ترين افراد، پيامبر بودند و در ماه رمضان بيشترين بخشش را داشتند.
نيايش و تضرع در درگاه خداوند از مهم ترين عبادات ائمه اطهار (ع) در ساعات ماه مبارک رمضان بود. تا جايي که براي هر شب و روز ماه مبارک رمضان دعاهاي مخصوص وارد شده است؛ دعاي رويت هلال ماه، دعاي وداع، دعاي سحر، دعاي افطار و دعاي پر رمز و راز سحر از امام باقر (ع) و دعاي عارفانه ابوحمزه ثمالي از امام سجاد (ع) و... حضرت علي (ع)در اين باره مي فرمايند: «بر شما باد در رمضان زياد استغفار کنيد و دعا کنيد و اثر دعا اين است که بلاها را از شما دور و اثر استغفار، گناهان شما را محو مي کند.»
**شب های قدر؛ باشکوه ترین شب های ماه رمضان
شب زنده داري در ماه مبارک رمضان در تمامي احوالات پيامبر و امامان معصوم عليهم السلام ديده مي شود. نقل است که پيامبر اکرم (ص) دهه آخر ماه رمضان را اعتکاف داشتند و شبانه روز مشغول عبادت و راز و نياز بودند. در واقع شب قدر، شبي است که انسان راه هزار ماهه را مي تواند در يک شب بپيمايد. استفاده از فرصت هاي شب قدر به عنوان باشکوه ترين شب هاي ماه مبارک رمضان و احيا از بارزترين نمونه هاي شب زنده داري و عبادت خالصانه، سيره رسول خدا (ص)و ائمه معصومين (ع) است. چنانچه رسول خدا (ص)در تفضيل شب هاي قدر مي فرمايند: «خداوند از ميان روزها، روز جمعه را، از ميان ماه ها،ماه رمضان را، از ميان همه شب ها، شب قدر را برگزيده است.»
طنین یاس - روژان زندیه
