به گزارش خبرگزاری بسیج از اردبیل، استان اردبیل از قطب‌های سفر ارزان کشور محسوب می‌شود و راه‌اندازی اقامتگاه‌های بوم‌گردی تاثیر مطلوبی در رونق اقتصادی اهالی روستاهای محل اجرای طرح‌های بوم‌گردی، ارتقای سطح زندگی و معیشت روستاییان و اشتغال‌زایی در مناطق روستایی و محروم داشته است.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل در نشستی با سرمایه‌گذاران بخش خصوصی متقاضی اجرای طرح‌های بوم‌گردی روستای هدف گردشگری کزج بخش خورش رستم گفت: بوم‌گردی با هدف رونق تولید و توسعه پایدار گردشگری به‌ویژه در روستاها مورد تاکید است.
«صغری فرشی» با اشاره به این‌که اولین اقامتگاه بوم‌گردی استان اردبیل در روستای کزج واقع در بخش خورش رستم شهرستان خلخال راه‌اندازی شده بیان کرد: در تلاش برای معرفی این روستا به عنوان برند بوم‌گردی و با اجرای طرح جامع گردشگری این روستا هستیم.
وی با تاکید بر این‌که راه‌اندازی اقامتگاه‌های بوم‌گردی از سال ۹۶ به صورت منسجم در این روستا آغاز شده، اظهار کرد: در راه‌اندازی اقامتگاه‌ها تعامل بین سرمایه‌گذاران و جوامع محلی مورد تاکید است. این مسئول با اشاره به وجود برخی مشکلات در توسعه گردشگری روستای کزج اظهار کرد: با توجه به پیگیری فرمانداری این شهرستان و اقدامات صورت گرفته در این زمینه، طرح جامع گردشگری روستای کزج تدوین می‌شود.
فرشی در زمینه درخواست اهالی برای ثبت بافت سنتی این روستا از پیگیری این مطالبه خبر داد و گفت: با توجه به تولید دست‌بافته‌ها و رونق صنایع دستی در روستای کزج در سال رونق تولید به شرط تامین کارگاه از سوی دهیاری، آموزش‌ها به صورت جدی عملیاتی خواهد شد.
وی با بیان این‌که آموزش عملیاتی جوامع محلی از برنامه‌های در دست اقدام و اجرای اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری استان اردبیل است گفت: آموزش چگونگی رفتار با گردشگران، آداب و رسوم، رویدادهای خرد روستایی و لباس بومی محلی در سرفصل آموزش‌ها قرار دارد.
معرفی روستای کزج؛ ماسوله استان اردبیل
روستای گردشگری کزج (ماسوله استان اردبیل) ، باشکوه، پنهان در دل کوه در دامنه کوه‌های سر به فلک کشیده منطقه خورش رستم در دامنه تند کوهی به نام “بلدداشی” و در ساحل شرقی رودخانه قزل اوزن روستایی به نام ” کزج ” واقع شده است.
نام روستای زیبا و گردشگری ” کزج » برگرفته از کلمه ” کزه» یعنی چوبدستی (دگنگ یا ال‌آغاجی) با هدف گردشگری در 15 کیلومتری شمال‌غربی هشجین واقع است.
بافت سنتی،معماری خاص اماکن مسکونی، قرار گرفتن در کوهپایه، بهره مندی از طبیعت بکر و زیبا، جاری شدن رودخانه قزل اوزن درست از بین باغات روستا، قدمت و پیشینه تاریخی و صنایع دستی موجب گردیده که مسئولین محترم برای توسعه گردشگری و معرفی آن اقدامات مفیدی را انجام دهند تا با محقق شدن این امر روستای کزج به یکی از جاذبه های توریستی استان تبدیل گردد.
انگور، گردو، سیب و گلابی، گیلاس، آلبالو و توت (مخصوصا توت خشک) از محصولات درختی کزج هست. جاجیم بافی، پلاس بافی، جوراب، کلاه و دستکش، طناب و سبدبافی از صنایع دستی این روستا بوده و از قدیم الایام رواج دارد.
این روستا به عنوان سکونتگاه روستایی منفرد در دهستان خورش رستم شمالی و در ارتفاع هزار و 250 متری از سطح دریا با موقعیت کوهستانی دامنه‌ای و به فاصله 17/5 کیلومتر از مرکز دهستان خورش رستم (هشجین) واقع شده و تا شهرستان خلخال 57/5 کیلومتر فاصله دارد
روستای کزج بخش خورش رستم با بافت متمرکز ساخت و ساز پیرامون هسته اولیه آن بنا شده و به همین علت زمین‌های زراعی و باغات بیشتر در حاشیه و پیرامون بافت مسکونی گسترش یافته است.
رودخانه قزل اوزن از یک کیلومتری غربی این روستا می‌گذرد و ارتفاعات عرب بیله دشت، ورگان چوله و داغ یولی در سمت شرق روستا واقع شده و آن را احاطه کرده و بافتی شبیه روستای گردشگری ماسوله را در این روستا پدید آورده‌است.
آنچه این روستا را حایز اهمیت ساخته علاوه بر معماری منحصر به فرد علاقه اهالی به حفظ این نوع معماری و تاکید بر حفاظت و حراست از سنن ، آداب ، رسوم و فرهنگ گذشته این خطه است.
به علت نزدیکی این روستا به ماسوله و براساس نظریه کارشناسی متخصصان آثار معماری تاریخی و بر اساس شواهد مستدل و مشابهت ساخت و ساز و نیز معماری خانه‌ها، طریقه آرایش و سلیقه به کار رفته در ساخت و ساز ابینه، اهالی روستای گردشگری ماسوله از سکنه این روستا هستند که در گذشته‌های دور به علت کوچرو بودن مردم این روستا و استفاده از منطقه ماسوله به عنوان ییلاق، بخشی از جمعیت روستای کزج در آن منطقه ساکن شده و روستای ماسوله را به وجود آورده‌اند.
روستای کزج به علت بافت معماری از جمله نوع مصالح به کار رفته در ساخت و ساز، رنگ آمیزی دیوارها، حیاط خانه‌ها، درها و پنجره‌ها و نیز سلیقه منحصر به فرد در ساخت بنا، هدایت فاضلاب منازل و بکر بودن فرهنگ زندگی اجتماعی و حتی همزیستی مسالمت‌آمیز شیعیان و اهل تسنن ساکن در روستا از سوی سازمان میراث فرهنگی کشور جزو 12 روستای هدف گردشگری استان اردبیل تعیین شده است.
نمای ظاهری این روستا از دید گردشگران جلوه‌ای جذاب و دیدنی به آن بخشیده به طوری که در نگاه اول صدها واحد مسکونی به صورت مکعب‌هایی در کنار هم و همشکل دیده می‌شود که با رنگ آمیزی تزیینی ایوانها، تیرهای چوبی ایوانها، پله‌ها، درها و پنجره‌ها منظره بدیعی را به وجود آورده است.
پشت بام اکثر خانه‌های این روستا کاهگلی بوده و به علت شیب تند محل ساخت و استقرار روستا پشت بام هر خانه‌ای حیاط خانه بالاتر است.
سقف و پشت بام خانه‌ها بیشتر با افزودن لایه‌های کاهگلی متعدد حدود نیم سانتی متری در هر سال به روش ماله کشی‌های سالانه ضخیم شده به طوری که بارش‌های باران و برف موجب چکه کردن سقف‌ها نمی‌شود.
این لایه‌های کاهگلی از ترکیب گل خاک رس منطقه و کاه گندم تهیه می‌شود و در سالیان اخیر نمک نیز برای جلوگیری از نفوذ آب به لایه‌های زیرین و پیشگیری از چکه کردن سقف بام‌ها به ترکیبات کاهگل افزوده می‌شود.
این شیوه معماری حتی با همه گیر شدن استفاده از مصالح ساختمانی جدید از قبیل قیر، ایزوگام، ایرانیت و سیمان هنوز هم در روستای کزج مرسوم بوده و زیبایی و طراوت خاصی به این روستا بخشیده است.
گزارش از : سید ساجد یعقوبی
