به گزارش سرویس بسیج جامعه زنان کشور خبرگزاری بسیج،یکی از زیباترین تصاویر خلق شده توسط کودکان؛ لحظه ای است که با عروسک های شان در قالب شخصیتی فرو می روند که آن را عاشقانه دوست دارند. مثلا عروسک بازی کردن دختربچه ها که همراه با شیردادن به عروسک، عوض کردن لباسش، تربیت کردن او با تشویق و تنبیه است در پرورش کودکان خردسال نقش مهمی ایفا می کند.
هنگام عروسک بازی، کودک در نقش مادر، به راستی مادری را تمرین می کند به واقع اسباب بازی او حکم دنیای کوچک شده بیرونش را دارد. از نظر روانشناسان دختربچه هایی که علاقه دارند برای عروسک شان، نقش مادر را بازی کنند و همواره از او مراقبت می کنند در آینده مادران موفق تری هستند و در "زندگی زناشویی" خود و در برخورد با همسر و فرزندانشان بهتر عمل می کنند.
پسربچه ها هم دنیای خاص خود را دارند، علاقه آنها به انواع ماشین ها، هواپیماها، ساخت وساز توسط خانه سازی ها و عروسک هایی که نقش قهرمانان قصه ها را دارند در پرورش روانی و تقویت روحیه اجتماعی، حس خودباوری، اعتماد به نفس و تجربه نقش هایی که در آینده دوست دارند تجربه کنند، نقش مهمی ایفا می کند.
ایران با قدمت تمدن و فرهنگ کهن از نظر عروسک یکی از غنی ترین کشورهای جهان است. در کشور ما ۸۰۰ نوع عروسک باستانی وجود دارد که در دل هر کدام قصه ای زیبا نهفته است. قصه هایی که سبک زندگی قومیت های ایرانی را در قالب بازی های آموزشی به کودکان یاد می دهند و این ظرفیت را دارند که در طی قرآن ها سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر انتقال پیدا کنند.
عروسک هایی که متأسفانه امروزه از آنها فقط نامی باقی مانده است؛ مثل پهلوان پنبه، گلین، جی جی بیجی، خاله نخودی، لیلی و شاماران ..عروسک های باستانی ایران که هر کدام مربوط به یکی از مناطق و قومیت های کشورمان هستند در زادگاه خود فراموش شده اند در حالی که تا قریب یک صد سال پیش این عروسک های دست ساز مادران دخترها سر جهاز یا سیسمونی دختران بودند و از زیباترین و کاربردی ترین عناصر فرهنگی محسوب می شدند. مانند عروسک لیلی که مربوط به عشایر بختیاری و قشقایی های فارس بوده و با نخ قسمت های مختلف آن به هم متصل شده است. " لیلی " یکی از معدود عروسک های متحرک ایرانی است که سابقه طولانی دارد و با اضافه پارچه لباس خانم ها درست می شود و موهای آن معمولا از موی مادر کودک است. این عروسک که به لیلی بازبازک هم معروف است، عروسکی رقصنده است که با کشیدن نخ آن، رقص دستمال انجام می دهد.
اما عروسک شامارانکه نقشی بین المللی برای کردهای سراسر جهان را دارد، عروسکی کاملا ایرانی است. بر اساس یک افسانه کردی مربوط به موجودی است که سر یک زن و تن یک مار دارد و برای کردها هر کجای جهان که باشند سمبل خرد و آگاهی و سلامت جسم است و باور دارند که وجود نقش شاماران در خانه، از افراد خانواده در مقابل بدی ها حمایت می کند.
اهمیت عروسک ها به قدری زیاد است که امروزه می توان از آن به عنوان یک کالای استراتژیک فرهنگی نام برد. کالایی این قابلیت را دارد که در جایگاهی مجازی هر مساله‌ای را عنوان و بازگو کنند و از این راه، بر ذهنیت کودک تأثیر گذار باشند به همین دلیل اگر روی اسباب بازی ها که دنیای کودکان را می سازند به صورت جدی کار نشده و مدل های منطبق با فرهنگ ایرانی – اسلامی ارائه نشود مشکلات عدیده ای برای فرهنگ به وجود می آید و ارزش ها به ضدارزش ها تبدیل می شوند.
به نظر می رسد که کشورهای صادر کننده فرهنگ که در اکثر موارد کشورهایی مهاجم هستند و به قصد کم رنگ کردن و از بین بردن فرهنگ کشور هدف از راه نفوذ فرهنگی قصد سلطه گری در ابعاد مختلف فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی دارند در برنامه ای بلند مدت " جنگ عروسک " را به راه انداخته اند. صدالبته که از این تهاجم و تغییر روش زندگی که بیشتر به سمت خشونت طلبی، مادی گرایی و نوعی بی هویتی فرهنگی و ملی است، بی نصیب نمانده اند و هر آنچه که سعی در انتقالش به سایر کشورها داشتند ، ابتدا در کشور خود نمود و بروز داشته است. 
با این نگاه برای عروسک می توان یک ظرفیت بزرگ به عنوان " مبلغ فرهنگی" در نظر گرفت که با توجه به نوع ارزش یا ضدارزشی که تبلیغ می کنند به مبلغان "فرهنگی" یا "ضدفرهنگی" تبدیل می شوند. از این گروه عروسک ها می توان به باربی و سوفیا اشاره کرد که بیشترین مخاطب آن دختران هستند و به جای مادری کردن به کودکان آرایشگر خوب بودن و را یاد می دهد و برای پسران به پرنده عصبانی یا شرک یا مرد عنکبوتی را نام برد که بی بندوباری و خشونت را یاد می دهد. در واقع چیزی که عروسک های وارداتی با خود به همراه دارند در تضاد کامل با فرهنگ وفضای تربیتی خانواده های ایرانی است.
نکته ای که نباید از آن غفلت کرد این است که در بازار عروسک؛ عروسک هایی که بر اساس شخصیت انیمیشن ها ساخته شده اند، مانند پرنده های عصبانی، مرد عنکبوتی، سیندرلا، شرک، باب اسفنجی، بتمن، لگوبتمن و.. از رونق بیشتری برخوردار هستند و متأسفانه بازار عروسک و حتی تصاویر حک شده روی لباس ها و لوازم التحریر را در تصرف خود در آورده اند؛ قطعا شخصیت های انیمیشن های ایرانی که چند سالی است توانسته اند در دل کودکان این مرز و بوم جا باز کنند اگر با حامیت تولید کنندگان و استقبال خانواده ها رو به رو شود برای به دست گرفتن بازار چیزی از عروسک های خارجی کم نخواهند داشت. 
این روزها صحبت از آمدن عروسکی به بازار با عنوان "نازلی" است، یک عروسک ایرانی که علاوه بر زیبایی، پوشش زیبا و عفیفانه دختران ایرانی در تمام تاریخ این سرزمین را به کودکان امروز یادآوری کند و یاد دهد. این عروسک برخلاف بابری که چهره اروپایی دارد و نوعی زیبایی غیرطبیعی دارد؛ یک دختر با صورت گرد و ابروهای پیوسته است. تصویری از دختر ایرانی که حتی در کتاب‌های خارجی با موضوع فرهنگ و تمدن ایران هم به همین شمایل معرفی شده است. و این ویژگی، نازلی را از همه دخترهای دنیا خاص کرده؛ از دخترهای عرب و دخترهای شرقی و غربی.
نازلی علاوه بر اینکه نشانه های کامل دختر ایرانی را دارد در دل خود نیز دارای قصه و داستانی زیباست و برخلاف عروسک های وارداتی که نه قصه ای دارند و غصه ای و ضدارزش هایی مانند خشونت و منیت را تبلیغ می کنند بر فرهنگ همدلی و حمایت از زنان سرپرست خانوار تأکید دارد که این خود مسئله بسیار مهمی است.
نازلی که اکنون چند ماهی است از آمدنش در بازارها می گذرد زمانی می تواند به سرنوشت دارا و سارا دچار نشود که علاوه بر تبلیغ خوب، مورد استقبال خانواده ها قرار گرفته و به هر مناسبتی آن را به عنوان هدیه ای زیبا و فرهنگی به فرزندان خود تقدیم کنند.
نویسنده: منیره غلامی توکلی
