متأسفانه در کشور ما به دلیل عدم اهتمام بایسته متولیان امر در نهادینه‌سازی شبکه‌های مجازی داخلی و یا عدم ساماندهی مناسب شبکه ملی اینترنت، بستر فضای مجازی تبدیل به عرصه‌ای برای تاخت و تاز دشمنان این مرز و بوم جهت استحاله فرهنگی جامعه شده است تا حدی که ممکن است فرد یا افرادی با راه‌اندازی یک صفحه یا کانال شخصی در شبکه‌های مجازی، تهدیدی جدی برای فرهنگ و دین جامعه محسوب شوند؛ همچنان که دشمن طی این سالیان اخیر در فضای مجازی با سوءاستفاده از مفاهیمی مثل تساوی جنسیتی و حق آزادی زنان، دست به اقدامات هنجارشکنانه‌ای مثل تشویق و تهییج زنان جهت به چالش کشیدن امر حجاب زده است. این اقدام آن زمان تهدید خود را جدی‌تر نمایاند که طرفداران و افرادی همسو با سیاست‌های خود در داخل کشورمان را برای خود یافت به ویژه آنکه برخی از این افراد از مسئولان مملکتی محسوب می‌شدند. از این جهت موضوع حجاب حداقل از دو سال گذشته تبدیل به گفتمانی رایج در مجامع علمی و رسانه‌های کشور شد.
محمد صادق بی‌طرفان کارشناس فقه و حقوق و فعال عرصه اجتماعی از جمله افرادی است که سالهاست در عرصه فعالیت‌های دینی و جهادی حضوری فعال داشته است. انتشار فیلمی از وی در صفحات مجازی که طی آن، قصد جلوگیری از اقدام هنجارشکنانه تعدادی دختر فریب‌خورده در زمینه کشف حجاب آن هم در یکی از متروهای شهری را داشتند، بی‌طرفان را مدتی به سرخط خبرهای داغ شبکه‌های مجازی رساند. پس از این قضیه، این فعال اجتماعی با پیگیری‌های قضایی داخلی و بین‌المللی عوامل رسانه‌های معاند را با چالشی جدی مواجه کرد نشان به اینکه دادگاه انقلاب اعلام کرد بر اساس ماده 508 قانون مجازات اسلامی، هرگونه همکاری با رسانه‌های معاند محکومیتی بین یک تا 10 سال حبس را به همراه خواهد داشت.
بیشتر بخوانید
* تصویری که از شما در فضای مجازی منتشر شد، حاکی از برخورد شما با تعدادی از بانوانی بود که علیه عفاف و حجاب اقدام هنجارشکنانه انجام دادند.
اگر در فیلم با دقت مشاهده کنید، قصد فیلمبرداری نداشتم. در چنین شرایطی تصور کردم اگر تهدید به فیلمبرداری شوند شاید برای آن بانوان فریب‌خورده حالت بازدارندگی ایجا کند، اما متأسفانه از موضع خود کوتاه نیامدند. نشان به اینکه پس از آن تصویری منتشر نکردم.
انتشار بدون اجازه تصاویر در برخی کشورها جرم شناخته می‌شود
* یک نوع غیرت آنی بود؟
خیر؛ البته که غیرت دینی در همه وجود دارد و آمران معروف تا پای جان در این مسیر گام برمی‌دارند، مگر امثال شهید خلیلی کم داریم؟ آمران معروف در قضیه عفاف و حجاب تا پای جان ایستاده‌اند، اما اقدام آن روز من به عنوان کسی که سعی دارم مقید به قانون باشم و از هر نوع هنجارشکنی و قبح‌شکنی بیزار هستم تعریف می‌شد. تا حد توان خواستم آنها را از این عمل هنجارشکنانه و خلاف دین منصرف کنم، نباید اجازه داد تا افراد با هنجارشکنی سازمان‌یافته عفت جامعه را خدشه‌دار کنند. البته بعد از انتشار این فیلم بارها و بارها مورد تهدید قرار گرفتم، اما این دلیل نمی‌شود تا از اعتقاداتم و پیگیری در این مسیر خسته شوم ان‌شاءلله تا پایان این مسیر هستم. شاید دراخبار مشاهده کرده باشید که به دنبال شکایت از خانم علینژاد هستم، ایشان بدون اجازه بنده تصاویرم را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرده است که برابر قانون بسیاری از کشورهای دنیا برای آن مجازات تعریف شده و افرادی مثل ایشان در کشورهای دیگر هم مجرم شناخته می‌شوند.
اولین گام برای شکایت از این شخص ارسال موضوع و طرح شکایت من توسط یک مؤسسه حقوقی در اروپاست. بعد از وصول طرح شکایتم توسط وی مراحل دادرسی شروع می‌شود که البته با تلاش هایی که کردیم هنوز هیچ آدرس رسمی از طرف این خانم برای بنده ارسال نشده و به دست من نرسیده است. شاید وی از مطرح شدن این موضوع در محافل بین‌المللی و دادگاه‌های بین‌المللی که امکان پیگیری در آن وجود دارد، می‌ترسند.
* در این موارد آیا باید انتظار کشید نیروهای انتظامی وارد عمل شوند و یا خود شخص ورود کند؟
بحث غیرت یک چیز است و وظیفه اجتماعی و پایبندی به حقوق شهروندی چیز دیگر. وظیفه اجتماعی هر کسی حکم می‌کند، اگر کاری خلاف شرع و قانون اسلامی دید، متذکر شود. امر به معروف و نهی از منکر با رعایت مراتب آن، هیچ نیازی به قوه قهریه و نیروهای انتظامی ندارد، امر به معروف و نهی از منکر یک واجب کفایی است و بر دمه هر مسلمانی است؛ البته عمل این افراد سوای از اینکه یک عمل منافی عفت بود، یک عمل مجرمانه تلقی می‌شد و افراد مذکور با هنجار شکنی، سعی بر قبح‌زدایی از بی عفتی و بی حیایی با نیت بر هم زدن نظم عمومی جامعه را داشتند؛ حضور مأمور سر چهار راه یا مأمور امنیتی، خوف‌آور نیست، بلکه یک عامل بازدارنده است. در حدیثی از پیامبر اسلام(ص) می‌خوانیم : «کلکمْ راعٍ وَ کلکمْ مَسْؤُولٌ عَنْ رَعِیتِهِ» این یعنی همه ی ما نسبت به مسائل دینی و مسائل اجتماعی مسئولیم، این حضور با احساس مسئولیت و عکس‌العمل صحیح ما نسبت به مسائل ناشایست مفید و موثر است.
بحث بی‌حجابی مقوله فراگیر در جامعه ما نیست و عمومیت ندارد. کسانی که با وقاحت این کار را انجام می‌دهند، به نظرم یا مزدورند یا تطمیع شدند و یا دارای مشکلات اخلاقی‌اند، منتها چون رسانه در اختیار این دست افراد قرار داده می‌شود، بازخورد وسیعی می‌یابد. مشاهده می‌کنیم دولت آمریکا توسط یک وطن‌فروش و یک فرد خودفروخته ایرانی به بانوان ایرانی پول می‌دهند تا در جامعه قبح‌شکنی کنند و دست به رفتارهای هنجارشکن بزنند.
تا قبل از این، اگر تذکری به یک بدحجاب می‌دادیم، استقبال می‌کرد، اما در چند سال اخیر به واسطه مباحثی مثل آزادی‌های یواشکی و ... که توسط رسانه‌های معاند در جامعه مفهوم‌سازی شد، با سناریوهایی از پیش‌تعریف شده مواجه هستیم که طی آن بانوانی حجاب از سر بر می‌دارند و تصاویر خود را به این رسانه‌ها ارسال می‌کنند. اگر هر شهروندی خود را مسئول بداند و در مواقع لازم انتقاد و اعتراض خود را مطرح کند، جامعه به مرور اصلاح خواهد شد. اکنون مشاهده کردیم پس از قرار دادن فیلمی از بنده در صفحه اینستاگرام یکی از عوامل دشمن، مسئولان دادگستری را بر آن داشت تا بندهایی از یک قانون را مجدد بازگو کنند.
یکی از نکات مثبتی که در غرب وجود دارد، آزادی اطلاعات است. خانم علینژاد به عنوان همکار وزارت خارجه آمریکا نقش‌آفرینی می‌کند. یعنی با وزارت خارجه قرارداد بسته و آنها نیز تأمین مالی و رسانه‌ای او را بر عهده گرفتند. کسی که با یک دولت متخاصم قرارداد همکاری می‌بندد، در حکم همان دولت است. درست است که ملیت ایرانی دارد، اما تابعیت آمریکا و ... دارد. ایشان از آنجایی که با یک دولت متخاصم همکاری می‌کند، خود نیز متخاصم محسوب می‌شود لذا هرگونه همکاری با این شخص جرم محسوب می‌شود. قانون 508 مجازات اسلامی از یک تا 10 سال حبس برای چنین افرادی در نظر گرفته است.
* برخی معتقدند دستگاه‌های امنیتی و انتظامی در قبال هجمه‌های فرهنگی دشمن دچار انفعال شده‌اند؛ تا چه حد این مسئله را قبول دارید؟
موضوع فراتر از اینهاست، نباید یک مسئله را برای تمام کشور تعمیم داد. دستگاه‌های امنیتی و انتظامی بحث امنیت اجتماعی را پشتیبانی می‌کنند و در این سالیان اخیر تا حد مطلوبی امنیت را به جامعه به ارمغان آوردند. ما اکنون موضوع‌مان درباره پوشش و حجاب است. در این مسئله هم یکی دو تا متصدی نداریم بلکه بیش از 20 نهاد دولتی و نیمه‌دولتی با آن درگیر هستند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت بازرگانی، سازمان صدا و سیما، سازمان ملی جوانان، سازمان تبلیغات اسلامی، وزارت آموزش و پرورش، وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت علوم، وزارت ارتباطات، سازمان تربیت بدنی، شهرداری، وزارت بهداشت و ... از جمله این نهادها هستند. اگر تمام این نهادها وظایف خود را به درستی انجام دهند کار به نهادهای انتظامی نمی‌کشد.
بیشتر بخوانید
برخی از این نهادها به حالت انفعال رسیدند نشان به اینکه خروجی خاصی از آنها ندیدیم، منتها در مرحله اقدام که می‌رسیم، سلبی برخورد می‌کنیم و در این بین نیروی انتظامی را پیشرو می‌کنیم و تمام تقصیرات هم متوجه او می‌کنیم. نیرویی که پشتوانه معنوی خاصی ندارد، پشتیبانی و حمایت رسانه‌ای مطلوبی ندارد بلکه گاهی شاهدیم برخی رسانه‌ها علیه آنها مطلب منتشر می‌کنند. نیروی انتظامی که با تلاش شبانه‌روز خود امنیت اجتماعی را تا حدود زیادی برقرار کرده است، به واسطه امری مثل پوشش بانوان تمام زحماتش به حاشیه می‌رود. چرا که ما در جامعه با موضوعات مختلفی در بحث امنیت و سالم‌سازی جامعه درگیریم، موضوع حجاب یکی از صدها مقوله اجتماعی است. خب طبیعتاً در هر اقدامی، خطاهایی هم دیده می‌شود. اگر یک مأمور واکنشی نشان می‌دهد، بنا نیست بگوییم تمام مأموران نیروی انتظامی واکنش مطلوبی ندارند. این دور از انصاف است که کم‌کاری خود در بحث عفاف و حجاب طی این چند ده‌ساله انقلاب را بر دوش نیروی انتظامی بیندازیم. گاهی در کلیپ‌هایی که از فضای مجازی پخش می‌شود، شاهدیم به بدترین شکل ممکن با نیروی انتظامی برخورد می‌شود، اما قانونی مبنی بر حمایت آنها از سوی نهادهای قضایی وجود ندارد تا اقتدار و صلابت نیروی انتظامی حفظ بماند. دست نیروی انتظامی را بستیم و وارد میدانی کردیم که همه از آنها توقع ایجاد امنیت دارند.
شما به دنبال هر پیوستی از حجاب در جامعه بروید و تحقیق کنید، مشاهده خواهید کرد همه نسبت به آن کم‌لطفی شده است. وقتی یکی از مؤلفه‌های حجاب که همان چادر است مورد بی‌مهری مسئولان قرار می‌گیرد، چه توقعی از معاندین داریم؟ ما از درون دچار استحاله شدیم و شاید خبر نداریم. هجمه دشمن در وهله بعد قرار دارد. چرا نباید برای چادر ارز دولتی اختصاص یابد؟ این امر سبب افزایش قیمت چادر شده است.
* در این بین متولیان فضای مجازی در امور فرهنگی به ویژه عفاف و حجاب چه نقشی می‌توانند ایفا کنند؟
فضای مجازی کشور داستان پر غم و غصه‌ای دارد. فضایی که متصدیان مختلفی برایشان در نظر گرفتند. هر کدام از آنها مشکلات را به دیگری ارجاع می‌دهند و از وظایف اصلی خود باز می‌مانند. وظیفه اصلی متصدیان فضای مجازی بسترسازی مناسب همراه با نظارت است. فضای مجازی را نباید در یکسری نرم‌افزارها خلاصه کرد بلکه مهم‌ترین نکته، سیاستگذاری‌ها و ریل‌گذاری‌هایی است که باید در این فضا شکل بگیرد. الان اینستاگرام را که مشاهده می‌کنید، در می‌یابید یک سیاست و فکری در ورای آن نهفته است؛ مثلاً اگر ضد اسرائیل مطلب قرار دهید، نرم‌افزار سریعاً واکنش نشان می‌دهد و صفحه شما را می‌بندد. حال ما چرا نباید یک سیاست و آیین‌نامه مشخصی برای فضای مجازی خودمان تعریف کنیم؟ بحث نظارت در تمام دنیا اتفاق می‌افتد، اما در کشور ما که دارای شرایط خاصی در منطقه و جهان است، نظارت بر فضای مجازی به هیچ وجه مطلوب نیست.
* متأسفانه رسانه‌های ما به ویژه رسانه ملی که نقش کلیدی در فرهنگ‌سازی عمومی بر عهده دارند، در قضیه‌ای مثل حجاب منفعلانه رفتار می‌کنند و گویی برنامه مدوّنی در تبیین و ترویج چنین امری ندارند. بدتر اینکه گاهی برنامه‌هایی ساخته می‌شود که عفت عمومی را نشانه می‌رود. تبیین شما چیست؟
بیشتر بخوانید
رسانه، ابرنهادی در تولید و ترویج فرهنگ است. به طور مشخص صدا و سیمای جمهوری اسلامی تأثیرگذاری فرهنگی زیادی در بدنه اجتماعی ما دارد. انتقادی که از رسانه ملی داریم، این است که اکنون خرده‌فرهنگ‌هایی به نام سلبریتی‌ها از همین فضا سر بر آوردندند و به شهرت رسیدند. آنها با بودجه بیت‌المال تقویت و مشهور می‌شوند، اما دیگر نظارتی روی آنها نیست و آنها نیز تعهدی نسبت به کشورشان ندارند. یک سریال می‌سازیم تا توسط آن فرهنگ خانواده را تقویت کنیم، بازیگرانی که در آن فیلم استفاده می‌شوند، ابتدا به ظاهر افراد مقیدی هستند. اما پس از شهرت یافتن، شاهد آن هستیم که رفتارهای هنجارشکن از خود بروز می‌دهند.
این دختر یا پسری که ما خودمان الگوی جامعه کردیم، تبدیل به الگوهای منفی و غیر قابل کنترل می‌شوند. به صورت طبیعی افکار جامعه با تعارض مواجه می‌شود. کسی که به او اعتبار دادیم، اکنون اعتبار معنوی جامعه را با نابودی مواجه می‌کند. رسانه یا نباید بها دهد و یا باید ابزارهای نظارتی خود را تقویت کند.
