مشکلات خبرنگاری از معیشت تا شأنیت

به گزارش سرویس بسیج جامعه  زنان کشور خبرگزاری بسیج، خبرنگار در جامعه و در بین آحاد مردم با توجه به فعالیت هایش در مواردی بیشتر شناخته می شود و مهمترین سئوالی که برای مردم پیش می آید این است که : خبرنگار چه کاری انجام می دهد؟
خبرنگار فردی است خوش ذوق و با استعداد شخصی که با توجه علاقه خود به تهیه خبر و مسئولیت اجتماعی که احساس می کند نسبت به بدست‌ آوردن، آماده ‌کردن، گردآوری و سامان ‌دادن اخبار و انتقال آن ها با وسایل ارتباط جمعی (مطبوعات، رادیو، تلویزیون و خبرگزاری وپایگاه خبری) به مخاطبان تلاش می کند. خبرنگار باید مخاطب خود را بشناسد و بداند که مخاطب (بیننده و شنونده خبر) تا چه اندازه برای شنیدن و دیدن گزارش خبری او حساس و هوشیار است.
هر چه شناخت خبرنگار از خبر و از نیازها و حساسیت‌های مخاطب بیشتر باشد در تهیه، تولید، نگارش و بیان خبر دقیق تر عمل خواهد کرد.
یکی دیگر از مهمترین وظایف خبرنگاران و اصحاب قلم؛ جهت دادن به جامعه است. می گویند: خبرنگاران چشم بصیرت جامعه و چشم بینای مسئولان و همچنین صدای رسای مردم هستند.
اما دراین راستا و با توجه به این تعریف آیا همه مسئولین با این نگاه به خبرنگاران می نگرند یا اینکه آیا می دانند مطلبی که خبرنگار می گوید صدای او نیست بلکه برگرفته از مسائل و مشکلات پیش روی مردم است!؟
درد دل وحرف های ناگفته تعدادی ازخبرنگاران درمواجهه با مسئولان
شهنازحسنی ،ایرنای تهران می گوید: ولله همه مشکل دارنددر مواجهه با مسئولین! و خورشید سلیمی از شمال تایم نیز می گوید: هر شهرستان مشکل خودش را دارد. فاطمه هنرمند خبرنگار ایرنای البرز معتقد است: نبود انتقال اطلاعات درست و همکاری نکردن روابط عمومی ها
رقیه غلامی،خبرگزاری بسیج با اشاره به نداشتن انسجام که باید از طریق مسئولان صورت گیرد تا بر اساس آن خدمات دهی و ... ارائه شود و همچنین نداشتن متاسفانه تعهد کاری و به نوعی آشفتگی در جمع خودمان که در برخی امور، شأن خبرنگاران را زیر سوال می برد، افزود: در حالی که باید این شأن و جایگاه طوری از طرف خودمان ارزش گذاری شود که نه کسی راحت ادعای خبرنگاری کند یا خبرنگاری را زیر سوال ببردو نه مسئولی به خاطر این موضوع جایگاه رسانه ای افراد را لوس کند.
زهرا عبداللهی خبرنگار ایسنای قزوین بی ادبی و برخورد بد برخی از مسئولان با خبرنگار، و قطع کردن تلفن برای پاسخگویی را از مشکلات خبرنگاران در مواجهه با مسئولان دانست.
اما مشکلات این قشر زحمتکش نیز چیزی فراتر یا پایین تر از سایر مشاغل نیست اما در رسیدگی به این مشکلات سهوا یا عمدا سهل انگاری بیشتری می شود از جمله : پایین بودن درآمد، عدم بیمه خبرنگاری، نداشتن اشل حقوقی مناسب، نداشتن امنیت شغلی، نداشتن یک اصول و رویه و قوانین کاری برای کار خبرنگاری مثلا یک خبرنگار هم زمان برای پول درآوردن بیشتر با چند رسانه همکاری میکند ومهم تر از همه گلایه و انتقاد فراوان از بی توجهی برخی از مسئولان و در واقع تبعیض درانتخاب خبرنگار برای انعکاس خبرهایشان از مسئولان به ویژه مدیران حوزه فرهنگی واجتماعی (همسو) است.
نوشین خدائی از پایگاه خبری وفای قلم در این زمینه می گوید: سوء استفاده ابزاری خود خبرنگاران از خبرنگاری در تهران واقعا زیاد است! برای مثال عده ای خبرنگاران هستند که برای گرفتن کارت هدیه به نشست های خبری میروند و واقعا هم باندهای سه الی ۶ نفره رو تشکیل می دهند یا سوء استفاده دیگر اینکه نزدیک شدن به مسئولان صرفا برای گرفتن پست یا مقام و عناوین دیگر است
طالبی از رسانه مهد تمدن معتقد است که نوعی بی توجهی به جایگاه رسانه و خبرنگار وجود دارد و یعقوب سلمانی با اشاره به اینکه برخی ازمسئولان روابط عمومی ادارات به بهانه اینکه سالن نشست، کوچک است اقدام به برگزاری نشست خبری با تعداد محدودی از خبرنگاران می کنند، گفت: این درحالی که پشت پرده ماجرا این است که به این بهانه فقط خبرنگاران و رسانه های همسوی خود را برای نشست ها دعوت می کنند و اینگونه است که به راحتی خبرنگارانی که مسائل و مشکلات مردم را پیگیری می کنند دور زده و دعوت نمی شوند. به عبارتی بهتر می توان گفت :این قبیل نشست ها ی خبری، تشریفاتی برای رکن چهارم دموکراسی است.
· نگار احمدپور، عکاس و خبرنگارفارس می گوید: متاسفانه تو شهر ما اصلا ماهارو نمی بینند!!
خبرنگاران روشنگری و آگهی بخشی جامعه را بر عهده دارند و از گردنه های سخت و پیچ در پیچ می توانند یک جامعه را عبور دهند.
و اما ...! در بیشترموارد، خبرنگاران درمواجهه با مسئولان و مدیران با مشکلاتی مواجه می شوند که گفتن همه موارد مکن نیست از این رو به سراغ کارشناس رسانه رفته و نظرشان را در اینباره جویا شدم.
قلم لرزان ؟!
رسول مهدی نژاد (کارشناس رسانه و مدرس دانشگاه) می گوید: پایین بودن آستانه تحمل مسئولان به نقدهای سازنده، کمر و قدرت قلم را در دست خبرنگار، می شکند و با قلم لرزان هم نمی شود حرف حقّ را صریح و بلند زد؛ و اگر قلمی به طرح مسائل و مشکلات نپردازد به چیزی خواهد پرداخت جز بله قربان گویی و شهرت محوری؟! و اینجاست که قلم و رسانه، بی خاصیت و غیرسازنده می شود؛ در حالی که رسانه ها، باید و باید، محور توسعه و تعالی جامعه باشند که، متأسفانه کم داریم چنین رسانه ها و قلم هایی را!
مهارت های یک خبرنگارخوب وحاذق :
گوش دادن فعالانه : توجه کامل به آنچه که مردم می گویند، وقت گذاشتن برای درک نکات مطرح شده، پرسیدن سوالات مناسب، قطع نکردن سخن دیگران در زمان نامناسب.
سخن ورزی : سخن گفتن با دیگران برای انتقال کارآمد اطلاعات. نویسندگی : انتقال کارآمد در نوشتن به صورت مناسب برای رفع نیازهای مخاطب. فهم مکتوبات : درک جملات و پاراگراف های نوشته شده در گزارش های مرتبط با کار. تفکر انتقادی : استفاده از منطق و استدلال برای شناخت نقاط ضعف و قوت راهکارهای جایگزین یا رویکردهای مطرح شده در مواجهه با مسائل .مدیریت زمان : مدیریت زمان خود و دیگران.
هرخبرنگاردرحیطه شغلی اش که تجربه اندوخته ودارای توانمندی ها ی بالقوه نیز است ،ازجمله :
درک شفاهی : توانایی شنیدن و فهم اطلاعات و نظرات گوینده از خلال واژه ها و جملات . بیان شفاهی : توانایی انتقال اطلاعات و نظرات در گفتگوها به گونه ای که دیگران بتوانند آنها را درک کنند. درک نوشتاری : توانایی خواندن و درک اطلاعات و نظرات مکتوب. بیان نوشتاری : توانایی انتقال اطلاعات و ایده ها در نوشته ها به گونه ای که دیگران بتوانند آن را بفهمند. بیان واضح : توانایی واضح صحبت کردن به گونه ای که دیگران بتوانند آن را بفهمند. تشخیص گفتار : توانایی تشخیص و درک گفتار دیگران.
حال یک خبرنگارخوب و دارای ذوق ، استعداد، تخصص و همچنین تعهد وعمل در فعالیت های حرفه ای اش مطالباتی از سوی مردم از مسئولان و مدیران درسطوح مختلف ادارات ،نهادها و ارگان ها و سازمان های گوناگون دارد که باید با توجه به مسئولیت پذیری اش در جامعه درانعکاس مطالب،جوانب را باتوجه به سیاست رسانه و بنگاه خبری خود و بدون سانسور و کم و کاستی به سمع و نظر مردم برساند . زیرا، خبرنگاری حرفه خطیری است و یک خبرنگار باید به اهمیت رسالتی که به دوش می کشد واقف باشد و بدان به درستی و با صداقت عمل کند.
فضای مجازی وخبرنگاری
با توجه به اینکه ، بحث اطلاع رسانی و آگاهی بخشی ،امروز به سرعت در حال گسترش است و دنیا به سمتی می رود که نقش رسانه ها حایز اهمیت است و در این میان محور اصلی رسانه ها هم خبرنگاران هستند و دراین راستا در سطح جامعه نیز خبرنگار به عنوان رکن مهم و زیر بنایی برای توسعه وپیشرفت کشور محسوب می شود لازم است بدانیم خبرنگاران چگونه از فضای مجازی استفاده می‌کنند؟
کارشناس حوزه رسانه، با استناد به گزارش موسسه سیژن، گفت: مطابق نتایج پژوهشی ، تنها ۱۱ درصد خبرنگارانی که از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند نگاهی خلاقانه به آن دارند.
سردبیر سایت انگلیسی ریاست جمهوری ، درباره چالش‌های ترجمه و نگارش اخبار انگلیسی در رسانه‌های ایران گفت: مشکل اول در این زمینه درک ناقص ما از متن اصلی است. به عبارت ساده تر اینکه بعضی از مواقع مترجمان خبر ما دقیقا متوجه معنا و محتوای آنچه در متن اصلی نوشته یا گفته شده است، نیستند.
سعید نوربار ،افزود: مساله دیگر این است که ما مترجمان خبر بیش از حد به ساختار متن اصلی می‌چسبیم و همین انتقال معنا را از متن مبدا به مقصد با مشکل رو به رو می‌کند. این در حالی است که ما نیاز داریم و بلکه لازم است که اخبار خارجی را به نوعی بازیابی و بازتولید کنیم.
· علل اصلی کاهش رغبت مردم به رسانه‌های مکتوب
در عصری که عنوان ارتباطات را یدک می‌کشد نقش اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی بیش از گذشته مورد توجه قرار دارد و با ظهور پدیده‌ای بنام فضای مجازی سرعت انتشار اخبار بطور چشمگیری افزایش یافته اگرچه هر کدام از این رسانه‌ها جایگاه خود را دارند و دارای ویژگی‌های منحصری هستند اما آنچه مسلم است رسانه‌های مکتوب به جهت سندیت و ماندگاری علاقه‌مندان خود را از دست نداده و همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند، البته نباید منکر شویم که مخاطبان رسانه‌های مکتوب نسبت به سال‌های گذشته به صورت چشمگیری کاهش یافته اما باز هم از اهمیت خاصی برخوردارند و شاید در آینده‌ای نه چندان دور شاهد اقبال مجدد مردم به رسانه‌های مکتوب باشیم.
اما اگر بخواهیم دلیل اصلی کاهش رغبت مردم به رسانه‌های مکتوب را واکاوی کنیم در وهله نخست خستگی مردم از شعار و وعده‌های بدون عمل مسئولان است.
سیاست‌زدگی برخی مطبوعات مخاطبانش را ناخودآگاه به سمت فضای مجازی سوق داده که حتی خود قادر هستند بنویسند و اظهارنظر کنند. اما آنچه مسلم است نگاه نادرست دولت‌ها و کانون‌های قدرت به رسانه‌ها نیز می‌تواند دلیلی دیگر بر این اتفاق باشد.
بی‌تردید دولت برای خروج از زیر بار فشارها و انتقادات و بیان عملکردها و ارتباط با مردم نیازمند رسانه است و در این میان بعضاً رسانه‌های دولتی را کافی ندانسته و سعی می‌کند از ظرفیت همه رسانه‌ها بهره‌مند شود. برخی رسانه‌ها به علت انتقادات از لطف دولت و حتی حقوق قانونی خود محروم و برخی نیز ضمن بی توجهی به قانون و اخلاق حرفه‌ای خود را نمک‌گیر این لطف کرده و حتی حاضرند از بیان واقعیات پرهیز کرده و اطلاعات غلطی را به جامعه تزریق کنند و همین موجبات بی‌اعتمادی مردم به رسانه‌ها را فراهم می‌کند.
اهمیت خبرواطلاع رسانی ازمنظرمقام معظم رهبری
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای: «اگر زحمات شما [خبرنگارها] نباشد، این لحظه‌ها هرگز ماندگار نمی‌شود... شما آن را حفظ می‌کنید و در اختیار افکار مردم قرار می‌دهید. بدون این دوربین‌ها، قلم‌ها و دلسوزی‌های شما برای تهیه و تنظیم اخبار و مطالب، این کارهای ما مثل یک چیزهای تثبیت نشده است.»
«منشور اخلاق رسانه‌ای» از نگاه رهبر معظم انقلاب
رهبر معظم انقلاب در جمع اعضای مجلس خبرگان در سال ۸۸ سلاح تبلیغات را موثرترین سلاح علیه دشمنان نامیده و می‌فرمایند «مؤثرترین سلاح بین‏المللی علیه دشمنان و مخالفان سلاح تبلیغات است. سلاح ارتباطات رسانه‏ای است. امروز این قوی‏ترین سلاح است و از بمب اتم هم بدتر و خطرناک‏تر است.(پس باید مراقب بود).»از این رو است که ایشان مطبوعات را پدیده‌ای ضروری و لازم برای جامعه می‌دانند ولی برای این پدیده ضروری و لازم الزاماتی را نیز قائل می‌شوند .
حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در جلسه پرسش و پاسخ دانشگاه صنعتی امیرکبیر در مورخه نهم اسفند ۱۳۷۹ برای مطبوعات هم سه وظیفه‏ عمده برشمرده و تاکید می‌کنند: [این سه وظیفه عبارت است از ] وظیفه‏ نقد و نظارت، وظیفه‏ اطّلاع‏رسانی صادقانه و شفّاف، وظیفه‏ طرح و تبادل آراء و افکار در جامعه. ایشان ادامه می‌دهند‌: معتقدم که آزادی قلم و بیان، حقِّ مسلّم مردم و مطبوعات است. در این هم هیچ تردیدی ندارم و این جزو اصول مصرّحه‏ قانون اساسی است. معتقدم اگر جامعه‏ای مطبوعات آزاد و دارای رشد و قلم های آزاد و فهمیده را از دست بدهد، خیلی چیزهای دیگر را هم از دست خواهد داد. وجود مطبوعات آزاد، یکی از نشانه‏های رشد یک ملت و حقیقتاً خودش هم مایه‏ رشد است؛ یعنی از یک طرف رشد و آزادگی ملت، آن را به وجود می‏آورد؛ از طرف دیگر، آن هم به نوبه‏ خود می‏تواند رشد ملت را افزایش دهد.
این روزبزرگ را برهمه کسانی که درتجربه کاری شان ،ازخبرنگاری ،خاطرات و خطرات را همراه با کوله باری از خوبی ها وبدی ها ،پستی ها وبلندی ها ،سختی ها و راحتی ها ،جواب دهی ها وبی جوابی ها ،هدایا و حتی فحش ها و.... را در پرونده شغلی و بانک اطلاعاتی شان چه مکتوب وچه شفاهی به یادگار دارند تبریک و شادباش می گویم و شاکرم که درتقویم کشورمان یک روز کامل را خبرنگاران خبرند! از تیتر و لید و سوتیتر و میان تیتر و زیرتیتر و منبع خبر و سابقه خبر و متن خبر.. ما خبرنگاران از میان مردم هستیم و برای مردم و ما همین بس! خدا کند این یک روز را مسئولان، تحمل کنند؟!

پایگاه خبری تحلیلی طنین یاس - محرم محمدیان