به گزارش خبرگزاری بسیج، خراسان جنوبی استانی است که به فرهنگ و ادب شناخته می‌شود، اما آمارهای روبه افزایش پدیده طلاق در این استان فرهنگی مانند سایر استان‌های کشور، نگران‌کننده به نظر می‌رسد و گویا این معضل در حال همه‌گیر شدن است.
پدیده طلاق در گذشته قباحت بالایی داشت و در صورت بروز چنین اتفاقی در کانون خانواده‌ای، تمامی بزرگترها و ریش‌سفیدان آن خانواده برای برقراری صلح و سازش بین زوجین تلاش می‌کردند، اما امروزه کمتر کسی وجود دارد که در اقوام و خویشان خود با این معضل مواجه نشده باشد و یا شاید به محض بروز طلاق، بزرگتران نیز زوجین را تا رسیدن به خط پایان این معضل همراهی و همیاری کنند.
در راستای بررسی معضل طلاق در بین خانواده‌های خراسان جنوبی و ریشه‌یابی این پدیده در این استان فرهنگی گفت‌وگویی با معاون فرهنگی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان جنوبی و رئیس دادگاه خانواده دادگستری بیرجند انجام شد که به شرح ذیل است:
با توجه به افزایش طلاق در جامعه، آمار این معضل در خراسان جنوبی چگونه است؟
حجت‌الاسلام والمسلمین یدالله وحدانی‌نیا در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در بیرجند، اظهار کرد: طلاق یکی از پدیده‌هایی است که قبح آن در کشور شکسته شده، این پدیده گرچه حلال است، اما حلال مغبوض خداست، چراکه کانون گرم خانواده از هم پاشیده می‌شود و آثار و پیامدهای منفی برای خانواده و جامعه دارد.
شما به عنوان فردی که هر روز با پرونده‌های مختلف اختلافات خانوادگی و طلاق در ارتباط هستید، به نظر شما مهم‌ترین علت طلاق در استان ما چیست؟
در هر استان با توجه به شرایط و موقعیت جغرافیایی و فرهنگی خاص آن منطقه، یک علت و ریشه خاص به موضوع طلاق دامن می‌زند، اما نوع عوامل موثر در طلاق در سراسر کشور و معمولا در استان‌های مختلف یکسان است؛ در خراسان جنوبی با توجه به موقعیت خاص جغرافیایی و هم‌مرزی با افغانستان و ترانزیت مواد مخدر یکی از موضوعات موثر در طلاق، قاچاق و اعتیاد به مواد مخدر است.
همچنین خراسان جنوبی یک استان نوپاست و با توجه به رو به رشد بودن این استان عده‌ای از استان‌های دیگر برای ایجاد شغل و یا تحصیل به خراسان جنوبی مهاجرت کردند و در نتیجه آشنایی با مردم این استان، بدون در نظر گرفتن ملاک‌ها، معیارها و داشتن تفاهم در زندگی، با مردم خراسان جنوبی وصلت کرده و این ازدواج‌های ناآگاهانه منتهی به پدیده طلاق شده و آمار این پدیده را بالا برده است.
علل دیگر طلاق در جامعه امروزی چیست؟
معاون فرهنگی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان جنوبی یکی دیگر از عوامل طلاق با توجه به پرونده‌های متعدد در دادگاه خانواده را فقر دانست و گفت: فقر در دو شاخه اقتصادی و فرهنگی است؛ فقر اقتصادی زمانی مطرح می‌شود که مرد خانواده شغل مناسبی ندارد و البته تورم بالایی که در جامعه وجود دارد، دامن‌گیر موضوع طلاق می‌شود.
خانم‌های امروزی نیز مانند گذشته صبر و حوصله بر نداری و نبود امکانات را ندارند و تشدید چشم و هم‌چشمی‌ها نیز بر این موضوع دامن می‌زند؛ بنابراین در این راستا هرچه زمینه اشتغال بیشتر برای مردان جامعه فراهم شود، خانواده بهتر و مستحکم‌تر حفظ می‌شود.
یکی از عوامل طلاق را فقر فرهنگی عنوان کردید، در این مورد نیز توضیح بفرمایید؟
فقر فرهنگی نیز شاخه‌های مختلفی دارد، اعتیاد ناشی از فقر فرهنگی است که در این راستا مضرات اعتیاد باید اطلاع‌رسانی شود؛ گرچه اعتیاد یک بیماری است اما تا زمانی که فرد اقدامی به ترک اعتیاد نمی‌کند، جرم محسوب شده و از طریق مراجع قضایی با وی برخورد می‌شود، اما قبل از این برخورد بهتر است که فرهنگ‌سازی شود تا افراد در ابتدا به این معضل روی نیاورند و در مرحله بعد ترک داده شوند و بعد از ترک نیز زمینه برگشتن به کار مهیا شود.
وحدانی‌نیا اظهار کرد: نداشتن شناخت از یکدیگر یکی دیگر از عوامل فقر فرهنگی است، به گونه‌ای که زن و شوهر تنها بر اساس یک سری معیارها و ملاک‌های ظاهری با یکدیگر ازدواج کنند که در این صورت بعد از مدتی از هوس افتاده و از همدیگر احساس خستگی و دلزدگی دارند.
نقش ماهواره و شبکه‌های اجتماعی را در افزایش طلاق چگونه ارزیابی می‌کنید؟
رئیس دادگاه خانواده دادگستری بیرجند تصریح کرد: امروزه موبایل به یک آفت در زندگی‌های زناشویی تبدیل شده چراکه چگونگی استفاده صحیح از آن فرهنگ سازی نشده است.
با توجه به افزایش روزافزون گروه‌ها و شبکه‌های اجتماعی مجازی حتی صرفنظر از اینکه برخی از این گروه‌ها مسئله‌دار هستند اگر افراد در گروه‌های مثبت نیز عضو باشند، بازهم دردسرساز است، چراکه به طور مکرر گلایه داشته‌ایم که شریک زندگی وقتی وارد خانه می‌شود به جای توجه به طرف مقابل، تمام حواس خود را معطوف موبایل و این گروه‌ها می‌کند.
امروزه زن و شوهر زمانی که در کنار یکدیگر هستند بهم توجه ندارند که این موضع شدیدا سبب نارضایتی می‌شود و زمینه طلاق را مهیا می‌کند.
ماهواره نیز یکی دیگر از دلایل طلاق در جامعه امروزی است؛ با توجه به برنامه‌های هدفمند دشمن برای خانواده‌ها بخش قابل توجهی از نارضایتی‌ها را در زندگی زناشویی به همراه آورده و بسترساز معضل طلاق شده است.
آیا در خراسان جنوبی نیز مواردی از طلاق بر اساس عضویت زوجین در گروه‌های مجازی و یا پیروی از برنامه‌های ماهواره داشته‌ایم؟
وحدانی‌نیا گفت: به طور مکرر مواردی بوده که از طریق شبکه‌های مجازی دوست‌یابی‌هایی انجام و منتهی به روابط بعدی شده و کانون زندگی خانوادگی را متلاشی کرده است؛ در رابطه با ماهواره نیز مواردی بوده که حتی در قشر تحصیلکرده بر اثر پیامدهای منفی برنامه‌های ماهواره‌ای، منجر به اختلافات خانوادگی و زناشویی شده است.
نقش دخالت‌ها در طلاق را چگونه می‌بینید؟
بخشی از آمار طلاق به دخالت‌های بیرونی و درونی برمی‌گردد؛ دخالت خانواده‌ها نوعی از دخالت بیرونی است، به طوری که پدر و مادرهای امروزی مانند گذشته در زندگی فرزندان خود راهنما نیستند، بلکه بیشتر امر و نهی می‌کنند و تعیین تکلیف از سوی دیگران در زندگی زناشویی تاثیر مخرب دارد.
برخی از دخالت‌های از بیرون مربوط به دخالت‌های شغلی است به طوری که زن یا مرد خانواده خود را فدای شغل می‌کند.
در برخی از زندگی‌ها دخالت‌های فرزندان سبب فروپاشی می‌شود به ویژه در زن و شوهرهایی که سن بالاتری دارند گاهی اوقات زندگی‌شان بر اثر دخالت‌های فرزندان نابود می‌شود.
چرا پدیده طلاق رو به رشد و توسعه است؟
تمام عوامل و دلایل مختلف طلاق دست به دست هم داده‌اند تا قبح طلاق شکسته شود؛ رسانه‌ها باید در راستای قبح‌زایی و افزایش قباحت طلاق در جامعه فرهنگ‌سازی کنند تا حرکت طلاق کندتر شود.
طلاق در بین زوجین خراسان جنوبی بیشتر در چه سنینی دیده می‌شود؟
معاون فرهنگی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان جنوبی بیان کرد: طلاق در خراسان جنوبی بیشتر در سنین 18 تا 27 سال رشد قابل توجه و چشمگیری دارد، اما بعد از این رنج سنی، حتی در سنین 50 یا 70 سال نیز گزینه‌هایی از طلاق وجود دارد.
برخی از ازدواج‌هایی که با تفاوت سنی بالا بوده و زندگی روی ملاک و معیار بنا نشده نیز پس از آغاز زندگی مشترک منجر به اختلاف و در نهایت طلاق زوجین شده است، همچنین برخی از ازدواج‌های فامیلی که خود زوجین رضایتی نداشتند و زوج‌هایی که خانم سن بالاتری نسبت به آقا دارد.
طلاق بیشتر در چه اقشاری از جامعه استان دیده می‌شود؟
وی افزود: طلاق در تمام اقشار جامعه ریشه دوانیده است و مربوط به یک قشر خاصی نیست و این نشان‌دهنده این است که دشمن برنامه‌های ضدفرهنگی خود را که از چندین سال پیش آغاز کرده و مقام معظم رهبری نیز بحث شبیخون فرهنگی را مطرح کردند، امروز تبعات آن نمایان شده است.
نظر شما در مورد نقش وکلا و بررسی پرونده‌های طلاق توسط این قشر از جامعه چیست؟
حضور وکلا تشدیدکننده اختلافات خانوادگی به طور کلی نیست، اما پرونده‌های خانوادگی با دعاوی دیگر تفاوت دارد؛ در بررسی این پرونده‌ها باید در جلسات دادگاه، زن و شوهر هر دو حضور داشته باشند و حرف یکدیگر را بشنوند و گاهی باهم سازش می‌کنند.
وکلایی که در پرونده‌های خانوادگی ورود پیدا می‌کنند، لازم است در گام نخست به محض مراجعه یکی از زوجین به دفتر وکیل، این‌ها دست به طرح یک دعاوی دیگر نزنند، بلکه پیشنهاد شود که شریک زندگی فرد نیز حضور پیدا کند و تلاشی در راستای سازش این دو صورت بگیرد.
معاون فرهنگی دادگستری خراسان جنوبی تأکید کرد: حضور وکیل در موضوعات خانوادگی هرچه کمرنگ‌تر باشد، بهتر است.
در حال حاضر آیا نظارتی بر وکلا در به جریان انداختن پرونده‌های طلاق وجود دارد؟
نظارت بر وکلا از سوی قوه قضاییه و مرکز نظارت بر وکلا وجود دارد، وکلا تعرفه‌ای دارند و باید به طور قانونی آن را رعایت کنند، اما برخی قراردادی با موکل خود منعقد می‌کنند و برگه‌ای که به دادگاه می‌دهند همان نرخ واقعی نیست که اگر در این مورد مدرکی به دست دادگستری برسد، به طور حتم اعلام تخلف می‌شود و با وکیل متخلف برخورد می‌شود، اما متاسفانه مدارک تخلف به دست نمی‌آید و فقط از زبان ارباب رجوع شنیده می‌شود که مبلغ هنگفتی از وی گرفته شده است.
به نظر شما مهریه چه تاثیری در زندگی‌های زناشویی دارد؟ آیا در خراسان جنوبی نیز مهریه‌های بالا به چشم می‌خورد؟
وحدانی‌نیا اظهار کرد: مهریه‌های بالا در خراسان جنوبی بسیار کم است و تعدادی که وجود دارد نیز یکی از زوجین بومی استان نیست، مهریه بالا و یا کم زندگی را حفظ نمی‌کند، مواردی بوده که با هزار سکه از دم بخشیده شده و یا با یک سکه مهریه نیز از یکدیگر جدا شده‌اند.
یک مثل غیرمنصفانه در جامعه رواج دارد که می‌گویند «مهریه را کی داده کی گرفته»؛ مردی که مهریه‌ای را می‌پذیرد باید توان پرداخت آن را داشته باشد.
تنها پشتوانه مالی خانم‌ها همین مهریه است و گاهاً با اندک اختلاف به اجرا گذاشته می‌شود؛ گرچه خانم حق دارد همان روز اول مهریه را از مرد بخواهد و این خلاف قانون نیست، اما توصیه می‌شود زن و شوهر با هم به سازش برسند.
چه پیشنهاد و راهکاری را برای پیشگیری از رشد پدیده طلاق موثر می‌دانید؟
در این زمینه باید کار فرهنگی شود که مردم باور کنند طلاق حلال مغبوض خداست؛ در حال حاضر قبح طلاق در جامعه شکسته شده و در شهرهای بزرگ متاسفانه جشن طلاق می‌گیرند.
مسائل مربوط به فقر اقتصادی زمانی برطرف می شود که به هر میزان در جامعه اشتغال فراهم شود و این گره به دست یک نهاد خاص باز نمی‌شود، بلکه باید تمامی دستگاه‌ها در این راستا تلاش کنند.
در مورد ماهواره نیز رسانه ملی باید در تهیه برنامه‌های متنوع داخلی تلاش کند تا خانواده‌ها به برنامه‌های مخرب ماهواره روی نیاورند.
دستگاه‌های مختلف فرهنگی باید با هماهنگی و همدلی در راستای استحکام خانواده‌ها برنامه‌های ویژه داشته باشند و مردم را از مخاطرات طلاق آگاه کنند.
والدین نیز باید دامنه صبر و حوصله دختران و تعصب پسران نسبت به زندگی مشترک را بالا ببرند تا در آینده گرفتار مشکلات این چنینی نشوند.
