برگی از تاریخ:

به گزارش خبرگزاری بسیج از قزوین،کودتای 28 مرداد سال 1332، نقطه عطفی در تاریخ معاصر ایران است. چرا که این کودتا، سبب سقوط حکومت ملی ایران و استمرار رژیم استبداد سلطنتی شده است  با این حال، هنوز بیشتر مردم  نمی دادنند که این کودتا با دخالت دو دولت خارجی امریکا و انگلستان صورت گرفته است.

پیدایش فاصله میان مصدق و آیت اللّه کاشانی

دکتر مصدق و آیت الله کاشانی، دو عنصر غیروابسته به بیگانه با طرز تفکرهای متفاوت بودند و کاشانی معتقد به مبارزه بر اساس اندیشه اسلامی بود و مصدق بدون توجه به معیارهای اسلامی، برخوردی سیاسی داشت به طوری که با حمایت و همراهی آیت الله کاشانی توانست به نخست وزیری ایران دست یابد.

 در ادامه این روند ،مصدق پس از این قیام خونین که با رهبری حکیمانه آیت الله کاشانی و فداکاری های ملت ایران دوباره به زمامداری رسید، و با آنکه دولت وی می توانست با تشکیل دادگاه، عوامل جنایت کشتار مردم را به کیفر برساند،چنین کاری را انجام نداد وحتی ، سرلشکر وثوق، یکی از سران این توطئه را به سمت معاونت خود  انتخاب کرد  بر همین مبنا،همین انتخاب ،  سبب اختلاف های اساسی میان مصدق و آیت الله کاشانی شد.

 مصدق همچنین با طرح شعار جدایی دین از سیاست، به صراحت از مداخله علما در امور سیاسی اظهار نارضایتی کرد و این موضوع تا جایی پیش رفت که  در دولت وی، مطبوعاتی ها به او توهین کردند.

نقش سیا در کودتای 28 مرداد

کودتای 28 مرداد 1332، با طراحی گسترده و نظارت سازمان جاسوسی آمریکا (سیا) و بهره گیری از کمک شبکه های جاسوسی انگلیس  توانست عملی شود به طوری که، کرمیت روزولت، از سرشناسان سیا و طراحان این کودتا  نوشت: «سیا پس از تبادل نظر با انگلیسی ها، تصمیم به سرنگون کردن دولت مصدق گرفت؛ زیرا مصدق با ملی کردن یک میلیارد دلار دارایی شرکت نفت ایران و انگلیس، خشم و غضب قدرت های غرب را برانگیخته بود.»

در این امر، سازمان سیا  تلاش کرد تا موقعیت مصدق را تضعیف کند و با تبلیغ برکناری مصدق و انتخاب ژنرال زاهدی از سوی شاه، گروه های آشوب گر را برای ایجاد فضای هرج و مرج آمیز در تهران سازمان دهی کند تا شهر تهران از هر نظر آماده اجرای نقشه کودتای 28 مرداد باشد.

مصدق و کودتا

در فاصله روزهای 25 تا 28 مرداد، همه می دانستند که کودتای خونینی در راه است. مصدق هم کاملاً از این مسئله آگاه بود و با آن که می توانست با به راه انداختن تظاهرات مردمی، قدرت خود را به مخالفان نشان دهد ،هرگونه تظاهرات را ممنوع اعلام کرد.

همچنین از مستقر ساختن نیروهای امنیتی برای متوقف ساختن آشوبگران که به ایجاد هرج و مرج در تهران دست زده بودند، خودداری کرد.

هشدار آیت اللّه کاشانی

آیت الله کاشانی در روز 27 مرداد، نامه ای به دکتر محمد مصدق نوشت و در آن، با لحن تلخ و شکوه آمیز، حتمی بودن وقوع کودتا را به دست ژنرال زاهدی مطرح ساخت و با پیشنهاد مذاکره برای مبارزه مشترک، دو تن از یارانش را نزد مصدق فرستاد.

دکتر مصدق پیشنهاد آیت الله کاشانی را رد کرد و در پاسخ چنین نوشت: «اینجانب مستظهر به پشتیبانی ملت ایران هستم.» مصدق می توانست با صدور اعلامیه ای مشترک، همان روز، مردم را به مبارزه با کودتا فراخواند به این منظور ،پخش پیام مشترک رادیویی از سوی دو رهبر مذهبی و سیاسی، حتی در صبح روز کودتا کافی بود تا آن نقشه شوم اجرایی نشود.

1002/پ30/ب