وی افزود: اینکه تحیل کنیم و بگوییم معاویه کشته شد و یزید جای او نشست و برخی فسادها را رقم زد و بگوییم اگر کسی مقابلش نمی‌ایستاد، کل اسلام از بین رفته بود، این تحلیل‌ها صحیح است، ولی این تحلیل، عاشورا را در همان سال 60 و 61 هجری محصور و محدود می‌کند و دیگر قرار نیست عاشورا تا ظهور امام زمان (عج) تداوم داشته باشد.
صاحب کتاب «تاریخ تمدن و ملک مهدوی» ادامه داد: پس وقتی می‌خواهیم ماجرای عاشورا را تحلیل کنیم، باید تمدنی تحلیل کنیم. یعنی ماجرای عاشورا درست است که ریشه و خواستگاهی در جریانات گذشته دارد، ولی چشم‌انداز بسیار بزرگی در برابر ما قرار داده تا این جریان تا آخرالزمان ادامه پیدا کند و از آخرالزمان ما را به دوران رجعت برساند و بعد ما را وارد عرصه قیامت و بعد وارد بهشت‌های پس از قیامت کند.
همایون درباره نظریاتی که مبنی بر حکمت ایجاد شهر کربلاست اظهار داشت: یکی از تحلیل‌هایی که درباره وجه تسمیه شهر بابِل است، باب‌الله است. شهری که توسط انبیاء و رسل (ع) به نحوی ساخته شدند که قرار بود انسان را به خدا برسانند، یا باب ورود حریم خدایی باشند. این شهر محاذی شهر کربلا و شرق آن است. از سوی دیگر برخی محققین وجه تسمیه کربلا را قرب‌الله معرفی کرده‌اند. یعنی گمان می‌رود که انبیاء می‌دانستند این مکان باید نزدیک کربلا باشد. در واقع این بزرگواران مقدمات ورود ما به سرزمین کربلا را از قبل تدارک دیده بودند.
وی ادامه داد: در دوران بعثت پیامبر (صلی الله علیه و آله) شاهد هستیم تدارک و آماده‌سازی جریان عاشورا تشدید می‌شود و مقدماتی فراهم می‌شود. اینکه رسول‌الله (ص) خاک کربلا را به ام سلمه می‌دهند و می‌فرمایند هنگامی که سرخ شد بدان حسین کشته شده و یا امیرالمؤمنین (ع) بارها نسبت به ماجرای کربلا توجه دارند، جهت آمادگی برای این اتفاق عظیم است. از سوی دیگر ازدواج ایشان با ام‌البنین (س) و تولد حضرت ابواالفضل (ع) نشان‌دهنده این است که مقدمات ماجرای کربلا را از سال‌ها قبل تدارک دیده بودند.
همایون خاطرنشان کرد: حال ماجرای راهپیمایی اربعین که در امتداد جریان عاشورا قرار دارد، واقعه‌ای نیست که بگوییم بصورت اتفاقی در تاریخ رخ داده و اینطور نیست که بگوییم تاریخ بی‌نظم جلو می‌رفت و جریاناتی پیش آمد که خداوند و خوبان الهی ناچار شدند در چنین جریانی قرار بگیرند، بلکه حکمتی در آن نهفته است که از جانب خداوند دارد اداره می‌شود و این را به وضوح می‌توانیم در پیاده‌روی اربعین ببینیم.
وی تصریح داشت: در کلام رهبر انقلاب نیز ماجرای اربعین یک جریان الهی است و به این موضوع تصریح داشتند که «شروع جاذبه مغناطیسی حسینی در روز اربعین است، جابربن عبدالله را از مدینه بلند می‌کند و به کربلا می‌کشند، این همان مغناطیسی است که امروز هم با گذشت قرن‌های متمادی در دل من و شما هست.»
همایون افزود: بنابراین ماجرای عاشورا و اربعین حسینی جریان جدیِ برنامه‌ریزی شده از سوی خدا بود که از مدت‌ها قبل از واقعه کربلا بوده و تا دوران ظهور و بعد از آن نیز ادامه خواهد داشت و قرار نیست به این زودی‌ها زوال یابد. جریان عاشورا برنامه‌ای است که برگزیدگان الهی یا انبیاء (ع) فرصت پیدا کردند که هم خودشان را در معرض این جریان قرار دهند و بهره‌ای داشته باشند و هم مقدماتی برایش فراهم کنند. در روایات شاهد هستیم که آدم (ع) به واسطه اشک بر امام حسین (ع) توبه‌اش پذیرفته می‌شود و نیز شاهد مواجهه انبیاء (ع) با سرزمین کربلا و ماجرای امام حسین (ع) هستیم.
مدیر گروه ارتباطات و دین، مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق (ع) تأکید داشت: پس باید با نگاهی عمیق و الهی و همچنین راهبردی به این دو جریان (عاشورا، اربعین) نگریسته شود. همچنان که ماجرای غیبت و ظهور یک اتفاق نیست و یک سنت است و اینطور نیست که بگوییم جریاناتی باعث شدند شیعه وارد فرآیندی به نام غیبت شوند، بلکه غیبت در امت‌های گذشته نیز واقع شده و زمینه و شرایطی ایجاد که تا وارد برنامه اصلی شویم، پس ماجرای اربعین را باید فعلی خدایی بدانیم نه ناشی از حرکت خودجوش مردم یا مسائل دیگر.
صاحب کتاب «تاریخ تمدن و ملک مهدوی» با اشاره به اینکه جریان عاشورا، یک جریان تمدن‌ساز است، تصریح کرد: این جریان تمدن‌ساز در عمل نیز در طول تاریخ در حال بروز است. اما به واقع ما با الگوها و فرمول‌های تمدن‌ساز نوین‌مان نمی‌توانیم تمدن اسلامی که با جریان عاشورا در حال انجام است را تحلیل کنیم. اگر تمدن ما بر اساس رابطه امام و امت باشد، این تمدن ماندگار خواهد بود؛ و این عرصه‌ای که در طول هزار و اندی سال از عاشورا جلو آمدیم، همگی تلاش برای این بود که جلوه امام (ع) و ابعاد ایشان آشکار شود.
دکتر همایون افزود: در راهپیمایی اربعین اینکه شاهد هستیم مردم بذلِ جان و مال می‌کنند و در مسیر راهپیمایی در این حجم وسیع، همدیگر را از لحاظ مادی و معنوی کمک می‌کنند، نمونه‌ای است که تا به حال با آن روبرو نشده بودیم و با فرمول‌های تمدن‌ساز ما متفاوت اما در عین حال منطقی است.
وی ادامه داد: از سوی دیگر جریان راهپیمایی اربعین الگویی را به مسئولین ما ـ که در پی سازماندهی جمهوری اسلامی و امت اسلامی در عرصه‌های بزرگ‌تر هستند ـ معرفی می‌کند. حال شاهد هستیم که خداوند توسط این جریان الگوهای دیگری را در آینده برای امت اسلامی کشف خواهد کرد که با ساز و کارهای تمدنی ما متفاوت خواهد بود.
همایون اظهار داشت: آن چیز که باعث تداوم جریان عاشورا می‌شود، کار روی ابعاد معرفتی جریان عاشورا است؛ این جریان عظیم معرفتی هیچ گاه نباید کم‌رنگ شود؛ بنابراین راهپیمایی اربعین بهترین فرصت برای کار روی ابعاد معرفتی عاشورای حسینی و القای آن به مردم جهان خواهد بود؛ با این تعریف، اربعین امسال باید از لحاظ معرفتی حتماً پربارتر از اربعین سال‌های گذشته باشد و روز به روز باید آن را ارتقاء داد.
