این در حالی که سخنگوی پنتاگون در ماه فوریه سال جاری میلادی از عدم حضور داعش در افغانستان گفته بود اما پس از مدتی در ماه اکتبر «جان کمپبل» فرمانده نیروهای آمریکایی در افغانستان اظهار داشت که وضعیت این گروه تروریستی به «ظهور عملیاتی» در این کشور رسیده است.
کمپبل میگوید: داعش در ولایت هلمند در جنوب، فراه در جنوب غرب و ولایت ننگرهار در شرق افغانستان و در امتداد خط مرزی پاکستان حضور دارد.
داعش در افغانستان بیگانه است
در یکی از نشستهایی طالبان و دیگر افغانها در ماه می 2015 در شهر «دوحه» قطر، شرکتکنندگان بر این مسئله توافق داشتند که گروه تروریستی داعش با تمام سنتها و خواستههای مردم افغانستان بیگانه است، با این حال تعدادی چنین ارزیابی کردهاند که ممکن است بخشی از طالبان، به دلیل نارضایتی نسبت به رهبری کنونی این گروه یا دستیابی به منابع، به داعش بپیوندند.
تفاوت طالبان و داعش در افغانستان
طالبان افغانستان و داعش، اغلب بهعنوان سازمانهای جهادی در یک گروه قرار داده میشوند، اما ایدئولوژیهای آنان متمایز و متضاد با یکدیگر است.
داعش برداشتی ستیزه جویانه از جهاد دارد و با انگیزه برقراری خلافت اسلامی به دنبال مخالفت با ایدئولوژی اسلام است.
گروه تروریستی داعش به دنبال برپایی دولتی با صلاحیت و اقتدار بر تمام مسلمانان است و نسخهای خشن از قوانین اسلامی براساس تفسیر خودسرانه از قرآن و احادیث و شیوه زندگی پیامبر بزرگ اسلام را میخواهد ارائه کند.
اما طالبان افغانستان متعلق به مدرسه اهل تسنن حنفی و برخی دیوبندی هستند. آنها افغانستان را بهعنوان یک کشور دارای دولت و ملت پذیرفتهاند و در واقع تاریخ آن را با غرور بیان میکنند.
طالبان بارها بر این نکته تأکید داشتهاند که جهاد آنها محدود به کشور خودشان یعنی افغانستان است.
در حال حاضر «جنبش اسلامی ازبکستان» که ارتش پاکستان آنها را از مناطق قبیلهای این کشور بیرون رانده و به سمت افغانستان فرستاده اخیرا با گروه تروریستی داعش اعلام وفاداری کرده است.
با این حال تفاوتهای ایدئولوژیک و مذهبی، توانایی داعش برای جذب نیرو را حتی از میان اعضای ناراضی طالبان افغانستان نیز محدود میکند.
تمایل اندک گروه انشعابی طالبان برای پیوستن به داعش در افغانستان
پس از آنکه در تاریخ 29 جولای سال جاری اعلام شد که ملاعمر رهبر سابق طالبان در آوریل 2013 مرده است، اختلافات بر سر جانشینی او باعث تنشهایی میان طالبان شد، اما هنوزهم کسانی از رهبران طالبان که انتخاب ملا منصور را بهعنوان جانشین ملا عمر نپذیرفتهاند نیز بغدادی سرکرده داعش را به عنوان جایگزین در نظر نگرفتهاند.
این در شرایطی است که رهبران طالبان توصیههای نامه سرگشاده منصور در ماه ژوئن سال جاری به بغدادی را دنبال کرده و گروهی موازی در افغانستان ایجاد نکردند.
در نامه مذکور ملا منصور سرکرده گروه تروریستی داعش بغدادی را متهم به اختلاف افکنی میان مسلمانان و تضعیف جهاد در افغانستان برای رسیدن به قدرت شخصی کرده بود.
تقریبا تمام رهبران باقیمانده داعش در افغانستان، از اعضای سابق طالبان پاکستانی هستند و تنها پایگاههای داعش در افغانستان را تحت کنترل دارند که شامل هفت شهرستان در ولایت ننگرهار در مجاورت مرز پاکستان میباشد.
سرکرده داعش، رهبران این منطقه را بهعنوان مقامات خلافت خود به رسمیت میشناسد. «حافظ سعید»، عضو سابق طالبان پاکستان از منطقه «اورکزی» که داعش در شهر «رقه» سوریه او را بهعنوان امیر خوراسان منصوب کرد، بالاترین مقام داعش در افغانستان است.
در این بین چند نماینده عرب داعشی نیز با در اختیار داشتن پول نقد وی را همراهی میکنند و این در حالی است که افغانهای محلی در ولایت ننگرهار گزارش میدهند که داعش نسبت به طالبان، پول بیشتری در اختیار دارد.
برخی براین باورند که دلیل استقرار داعش در این منطقه برای کنترل تجارت مواد مخدر و تأمین نیازهای مالی این گروه ترویستی است.
گروه تروریستی داعش خشونت خاص خود را در شرق افغانستان به ارمغان آورده و در یک مورد، حافظ سعید 10 نفر از بزرگان قوم «اچین» را که متهم به حمایت از طالبان بودند، توسط مواد منفجره اعدام کرد که پس از آن مولوی «عبدالرحیم مسلمن دوست» یکی از زندانیان سابق گوانتانامو گفته میشود ارتباط خود را با وی قطع کرده است.
مسلمن دوست که افغان و از اعضای سابق گروه طالبان بود قصد داشت تا با پاکستان مبارزه کند در حالی که حافظ سعید، یکی از اعضای سابق طالبان پاکستان و نماینده منصوب داعش در ننگرهار بر حملات نظامی برای تصرف ولایتهای لوگر و ننگرهار در افغانستان تاکید داشت.
اگرچه جنگ داخلی در افغانستان ادامه دارد اما اغلب قلمرو آن توسط نیروهای ارتش این کشور و یا طالبان کنترل میشود و گروه تروریستی داعش نمیتواند در افغانستان همچون عراق، سوریه و لیبی خودنمایی کند.