تاریخچه دبیرستان ماندگار البرز از آغاز تاکنون

به گزارش خبرنگار استان تهران خبرگزاری بسیج؛ اکبر کائینی (کاهن) دبیر با سابقه و بازنشست البرز، مدت 50 سال سابقه فرهنگی داشته و 40 سال از سنوات خدمتی خود را در مدرسه ماندگار البرز به عنوان معلم، عضو هیات امنا، نماینده معلمان، عضو هیات مدیره جامعه فارغ التحصیلان داخل و خارج البرز ماندگار و ... فعالیت کرده است.

وی با اشاره به تاریخچه این دبیرستان، خاطر نشان کرد: سال 1250 یک هیات مبلغ مسیحیت به ایران آمد و در ساختمان اتابک در خیابان لاله زار مستقر شدند،  هیات مذکور، دو سال بعد یعنی سال 1252 در نزدیکی دروازه قزوین یک دبستان تاسیس کرد که پایه مدرسه البرز شد.

در بیست و چهارمین سال حکومت ناصرالدین شاه قاجار یعنی سال 1250 شمسی یک هیات مذهبی آمریکایی وابسته به کلیسای انجیلی به ریاست شخصی به نام باست از آمریکا به ایران آمد  و در ساختمان اتابک در خیابان لاله زار مستقر شد و شروع به کار کرد.

دو سال بعد این هیات دست به کار تاسیس دبستانی در نزدیکی دروازه قزوین شد.« اگر این دبستان را پایه سازمان یابی و تاسیس دبیرستان البرز که بعد ها بوجود آمد به شمار آوریم  اکنون از آن تاریخ 135 سال می گذرد.»

مشاور مدیر مدرسه البرز ادامه داد: این هیات هیات مذهبی آمریکایی در سال 1264 پس از خریداری محلی در خیابان قوام السلطنه (سی تیر فعلی) به کار ساختمانی برای تاسیس دبیرستان پرداخت و اولین کلنگ این بنا در آن، همان سال به دست ناصرالدین شاه قاجار به زمین خورد و دو سال بعد یعنی در سال 1266 ساختمان آن پایان یافت.

این مدرسه دارای شش کلاس و 50 نفر دانش آموز بود و به ریاست شخصی به نام وارد اداره می شد. این مدرسه هم اکنون در خیایان سی تیر کوچه نوبهار موجود است و به نام مهر امام نامیده می شود.

عضو هیات امنای دبیرستان البرز افزود: پس از بازگشت ورد به آمریکا در سال 1277 شمسی شخصی به نام دکتر جردن ریاست مدرسه را بر عهده گرفت. در طی این 15 سال، به تدریج به کلاس های دبیرستان اضافه شد و در نهایت در سال 1292 دوره دوازده ساله دبستان و دبیرستان تکمیل شد؛ در همان سال 1292 هیات آمریکایی اراضی بیرون دروازه یوسف آباد به مساحت 150 ذرع مربع که به دست خواهر میرزا حسن خان مستوفی و شوهرش جلال الدوله در بانک شاهی به گرو گذاشته شده بود را خریداری کردند.

  سال 1303 هجری شمسی شخصی به نام رولستون آمریکایی هزینه ساخت دبیرستان را پرداخت و مارکوف معمار مشهور لهستانی الاصل روس، کارساختمان آن را با الهام از بناهای ایرانی و اسلامی همراه با معماران مسلمان در عرض یک سال به پایان رساند.

 کلاس های متوسطه از محل سابق خود به این ساختمان منتقل و در سال 1308 شمسی به کالج تبدیل شد و دوره پانزده سال a.b در آن تاسیس شد که شامل 900 دانش آموز بود و به نام کالج آمریکایی های تهران خوانده شد که نام «چهار راه کالج» برگرفته از کالج آمریکایی های تهران است.

در سال 1312 شمسی یک زن آمریکایی به نام خانم هاری مور به ایران آمد و ساختمان دیگری برای دوره لیسانس در قسمت شرقی ساختمان مرکزی ساخته شد و به نام ساختمان علوم نامگذاری شد.

بعد از آمریکایی ها اولین ایرانی که ریاست البرز را برعهده گرفت وحید تنکابنی بود که تا سال 1320 ریاست دبیرستان را برعهده داشت و سپس علی محمد پرتوی صنیع الملک به ریاست دبیرستان البرز منصوب شد و تا مرداد 1321 خدمت کرد. در مرداد 1321 حسن ذوقی رئیس دبیرستان البرز شد و در بهمن 1321 دکتر لطفعلی صورتگر با داشتن سمت استادی دانشگاه، ریاست البرز را عهده دار شد و تا دهم مرداد 1323 در این سمت خدمت کرد.

از این تاریخ ریاست و اداره دبیرستان البرز و شبانه روزی آن به دکتر محمد علی مجتهدی گیلانی استاد دانشگاه واگذار شد که تا اواخر سال 1357 در این سمت انجام وظیفه کرد. در طی دوران ریاست دکتر مجتهدی، ساختمان های متعددی به مجموعه ساختمان های البرز اضافه شد که سال 1348 سالن سرپوشیده ورزش، ساختمان جدید شبانه روزی، ساختمان آزمایشگاه های فیزیک، کتابخانه، سالن امتحانات بسیار عظیم و مرکز فنی از جمله اهم آنهاست.

 در سال 1337 که دولت وقت تصمیم گرفت با کمک دولت فرانسه دانشگاه پلی تکنیک (امیر کبیر) را تاسیس کند، نزدیک به یکهزار متر مربع از اراضی این دبیرستان به تدریج به آن مجموعه واگذار شد و حتی خانه دکتر جردن و ساختمان های (مک کورمیک) و (لینکلن) و بهداری و سه زمین فوتبال و ساختمان کارگاه های فنی دبیرستان و سایر مستحدثاتی که متعلق به دبیرستان البرز بود به پلی تکنیک (امیر کبیر) تهران واگذار شد.

این مدرسه در منطقه 6 آموزش و پرورش واقع شده که سال تاسیس اولیه آن به سال 1252 بر می گردد و سال تاسیس ثانویه آن در تاریخ 1303 است؛ قدمت بنای دبیرستان 1303 به بعد و نوع مالکیت آن در سال 1319 دولتی اعلام شده است.

فارغ التحصیلان این مدرسه در زمینه های علمی، فرهنگی و اجتماعی عبارتند از:

الف) در سطح بین المللی:

پرفسور علی جوان (مخترع لیزر)

پرفسور مشیر (دکترای کیهان شناسی)

دکتر کامران شهیدی (عضو آکادمی علوم ریاضی)

دکتر رضا تقوی ( آرشیتکت)

دکتر حسن امانت (آرشیتکت ساختمان میراث فرهنگی، میدان آزادی، سالن شهید مطهری، البرز و صنعتی شریف)

دکتر نادر انتصار( استاد اقتصاد)

دکتر مصطفی چمران ( دکترای فیزیک ذره، موسس هنرستان شیعیان جنوب لبنان)

ب) در سطح ملی:

مهدس مهدی چمران (رئیس شورای شهر تهران)

طهماسب مظاهری (وزیر اقتصاد، رئیس کل بانک مرکزی ایران)

مصطفی میر سلیم (عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام)

سعیدی کیا ( وزیر مسکن و شهرسازی)

دکتر غلامسین رهائی ( رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر)

ج) در سطح استانی:

مهندس بهروز احمدی ( آرشیتکت)

مهندس حسن محبوبی اصل( آرشیتکت، نقاش مشهور درخت سپیدار)

مهندس جوهری انصاری (مدیر عامل شرکت کی سان)

مهندس عباسعلی قصاعی مدیرعامل چینی زرین)

دکتر سعید سهراب پور ( رئیس دانشگاه صنعتی شریف)

دکتر حمید سهراب پور( رئیس بیمارستان لبافی نژاد، متخصص جراحی ریه)

دکتر محمد علی اسلامی ندوشن (استاد دانشگاه ؛ رئیس بنیاد فردوسی)

استاد عبدالله انوار (نسخه شناس)

استاد منوچهر ستوده (استاد ادبیات)

دبیرستان البرز در سال 1264، بیست و یک سال پیش از صدور فرمان مشروطیت تاسیس شد و اینک عمری به قدمت یک قرن دارد.

شیوه معماری آن، اسلامی و سنتی تلفیقی است که همواره البرز را متمایز، مستحکم، زیبا و ماندگار کرده است.

مدیر روابط عمومی این مرکز آموزشی تاریخی و ارزشمند تصریح کرد: این مجموعه فرهنگی در نوع خود بینظیر و از لحاظ امکانات ساختاری دارای ارزش های تاریخی فرهنگی است. در سال 1377 به شماره 2000 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و در سال 1384 به عنوان دبیرستان ماندگار لقب گرفت.

مدارس ماندگار به مدارسی اطلاق می شود که از نظر قدمت تاریخی و سوابق درخشان علمی آموزشی در سطح ملی و استانی دارای حسن شهرت در زمنیه های مختلف و متنوع بوده و از لحاظ ساختاری جهان شمول و بین المللی است.

از سال 1357 تا سال 90 پس از انقلاب اسلامی ایران دبیرستان ماندگار البرز دارای مدیرانی متعهد و معتقد بوده و در سال های جنگ تحمیلی شهیدانی را تقدیم انقلاب اسلامی کرده است که در زمینه های فرهنگی و اعتقادی راه سعادت و قرب الی الله را پیموده اند که از مشهورترین آنان دکتر مصطفی چمران است که از افتخارات ایران اسلامی محسوب می شود.

مدیران دبیرستان البرز قبل از انقلاب اسلامی:

 1-  باست(( basset  رئیس هیات کلیسای انجیلی 1250

2- وارد((ward در خیابان سی تیر(قوام السلطنه) کوچه نوبهار(مدرسه مهر امام) 1266 – 1267

3- دکتر جردن 41 سال مدیر بود 1277- 1318

4- وحید تنکابنی 1318 – 1320

5- علی محمد پرتوی (صنیع الملک) 1320 – 1321

6- حسن ذوقی از مرداد 1321 تا بهمن 1321

7-  دکتر لطفعلی صورتگر از بهمن 1321 تا مرداد 1323

8- دکتر محمد علی مجتهدی گیلانی  از مرداد 1323 تا اواخر 1357

 مدیران دبیرستان البرز بعد از انقلاب اسلامی عبارتند از:

1- حسین خوشنویسان                 58 – 1357

2-حسن پور زاهد                     59 – 1359

3- ناصر ناصری                     60 – 1359

4- اسماعیل صادق کاظمی           63 – 1360

5- رجبعلی یاسی پور تهرانی        65 – 1363

6- ناصر ملا اسدالله                  65 – 1365

7- علی مزارعی                     67 – 1365

8- عباس فیض                       67 – 1367              

9- حسین خوشنویسان               69 – 1367

10- باقر دزفولیان                   76 – 1370

11- محمود داستانی                 77 – 1376

12- ولی الله صنایع پرکار         86 – 1377

13- اکبر کائینی                    86  – 1358

14- دکتر مظاهر حامی کارگر     89 – 1386

15- آبس اسفندیار                  1389   به بعد 

گفتگو و عکس ها: علی اشرف خانلری