اگر قایقهای ایران وارد آبهای آمریکا میشد، چه اتفاقی میافتاد؟
رسانههای آمریکا، ایران را تجاوزگر میخوانند!
رسانههای خبری مرتباً اظهارات وزارت امور خارجه در مورد منحرف شدن قایقهای آمریکایی به آبهای ایران را تکرار میکنند، اگرچه تفسیر خود را به ماجرا اضافه میکنند تا ایران را در این موضوع به عنوان یک «تجاوزگر» معرفی کنند. به محض آنکه اخبار این اتفاق منتشر شد، رسانههای آمریکایی رهگیری و تعقیب شناورهای نیروی دریایی آمریکا که به آبهای ایران تجاوز کرده بودند، محکوم کردند و اقدام ایران را یک «تجاوز» خواندند، حتی وقتی واشنگتن به اشتباه ملوانان خود تصریح کرد، نیز رسانهها همچنان به ایران حمله میکردند.
دولت ایران به سرعت اعلام کرد این قایقها بدون اجازه به آبهای ایران وارد شدهاند و در داخل قلمروی سرزمینی ایران بازداشت شدهاند. به نظر میرسید بیانیه دولت آمریکا نیز به این موضوع اذعان کرده است. «نقص فنی»، «انحراف شناور» و «تجاوز سهوی» در صدر همه تحلیلهای رسانههای آمریکایی قرار گرفت.
مثلاً باربارا استار بلافاصله روی آنتن شبکه خبری سی.ان.ان آمد و به نقل از یک مقام «ناشناس» دولت آمریکا اعلام کرد «ما همین الآن باخبر شدیم که آنچه آمریکا فکر میکند، این است که یکی از شناورها دچار اشتباه فنی شده... و شاید منحرف شده... بنابراین چیزی که در حال حاضر به نظر میرسد این است که آنها به آبهای سرزمینی ایران وارد شدهاند.» خبرگزاری رویترز اعلام کرد که «قایقها سهواً به سمت آبهای ایران منحرف شدهاند» و «دیگر مقام رسمی نیز گفت احتمالاً برای یکی از قایقها اشتباهات فنی رخ داده و سبب شده هر دو قایق به صورت سهوی وارد آبهای ایران شوند.»
نقص فنی یا خطای ناوبری؟
اما این خط تحلیل چندان ادامه پیدا نکرد و با گزارش نیویورکتایمز جایگزین روایت دیگری شد. نیویورک تایمز در گزارشی سخنان اشتون کارتر، وزیر دفاع آمریکا را در روز پنجشنبه پوشش داد که گفته بود خدمه دو شناور آمریکایی وقتی در نزدیکی جزیره فارسی که محل استقرار یک پایگاه نیروی دریایی سپاه پاسداران ایران است، قرار گرفتند؛ «به اشتباه [به سوی آبهای ایران] راهنمایی شدند». بر اساس اظهارات وزیر دفاع آمریکا، اشتباه از تفنگداران امریکایی شناور ریورین نبوده است.
شناور نظامی ریورین (RCB)، برای گشتزنی در رودخانهها و آبهای کم عمق طراحی شده و به طور کامل به سیستمهای جی.پی.اس (GPS)، رادارها و سنسورها و تسلیحات مجهز است. سرعت بالا و اندازه کوچک، این شناورها را قادر میسازد در عملیاتهای گشتیزنی در محورهای پرتردد همچون آبراههای خلیج فارس و حراست از کشتیهای دریایی بزرگ، کارآمد و مؤثر باشند.
در روز دوم پس از دستگیری ملوانان، اخباری مبنی بر اینکه شناورها به دلیل اتمام سوخت، به دنبال میانبری برای سوختگیری مجدد بودند، منتشر شد. بعدها پس از آزادسازی ملوانان، رسانههای خبری آمریکا تصریح کردند که ملوانان از سوی ایران مجبور به عذرخواهی شدهاند و البته گفتند با آنها به شایستگی رفتار شده است.
معیارهای دوگانه دولت آمریکا در مورد نقض حریم سرزمینی
گلن گرینوالد، روزنامهنگار برجسته آمریکایی، نوشت «دو روز بعد از دستگیری و بعد از آنکه تهران همه ملوانان آمریکایی را آزاد کرد، واشنگتن کاملاً روایت خود از ماجرا را تغییر داد و باعث شد سؤالات بسیاری در ذهنها باقی بماند.» او به نکته جالبی اشاره کرد: «ورود متجاوزانه به آبهای سرزمینی ایران به صورت مستمر به عنوان یک عمل متجاوازگرانه ایران تصویر شد (درست برعکس رفتاری که آمریکا در ماجرای ورود هواپیمای روسی به آسمان ترکیه اتخاذ کرد. آنجا آمریکا نه تنها رهگیری هواپیمای روسی را صحیح دانست، بلکه مورد هدف قرار دادن هر گونه هواپیمایی که حتی برای لحظاتی کوتاه حریم هوایی ترکیه را نقض کرده، بیاشکال خواند)
جوّ ضدایرانی آمریکا به محض انتشار اخبار به شبکههای اجتماعی راه پیدا کرد. دونالد ترامپ در واکنش به این اتفاق در حساب کاربری توئیتر خود نوتشت: «ایران، با آمریکا بازی کرد؛ آن هم چند روز قبل از آنکه به صورت مسخرهآمیزی میلیاردها دلار به آنها بدهیم. این پولها را آزاد نکنید. ما گروگانهایمان را همین الآن میخواهیم!»
بن کارسون، یکی از نامزدهای جمهوریخواهان در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال ۲۰۱۶ نیز در حساب کاربردی خود، کامنت طعنهآمیزی گذاشت: «وقتی رئیس جمهور اوباما مشغول انتقاد از گرم شدن زمین بود، ده ملوان آمریکایی ما در بازداشت ایرانیها بودند.» جان مک کین هم در صفحه خود نوشت: «ده ملوان آمریکایی «بازداشت شدهاند» و به زندانی در ایران منتقل شدهاند.» سناتور تد کروز هم گفت «با دیدن تصویر ۱۰ ملوان آمریکایی که روی زمین زانو زدهاند و دستهایشان را روی سر گرفتهاند، شوکه شده است.»
ده ملوان آمریکایی پیش از بازداشت به دست ایرانیها، هیچ گزارشی از خطای ناوبری به مافوقهای خود مخابره نکردهاند. کمتر از یک روز پس از آنکه آنان در روز چهارشنبه بازداشت شدند، آنان و قایقهایشان صحیح و سالم به ناوگان آمریکا بازگشتند.
خوشرفتاری سپاه پیش از معلوم شدن علت اصلی ماجرا
برخلاف آنچه رسانههای آمریکایی مکرراً ادعا میکنند و سپاه پاسداران ایران را تندرو و خشن معرفی میکنند، آشکار است که نیروهای سپاه پیش از آنکه بفهمند چه اتفاقی افتاده [و ملوانان آمریکایی به چه دلیل وارد قلمروی آنان شدهاند]، هیچ بدرفتاری با ملوانان آمریکایی نکردند. رفتار آنان حتی در مقابل هنجارهای بینالمللی نیز نبود، چرا که هر کشوری حق دارد از آبهای سرزمینی خود پاسداری و حفاظت کند و شناورهای نظامی کشورهای دیگر که بدون اجازه وارد قلمرو او شدهاند، رهگیری و بازداشت کند.
ایران همچنین اعلام کرد دلیل اینکه ملوانان را یک شب نگه داشته، این بوده که آخرین ساعات سهشنبه شب برای آزادی ملوانان، بسیار دیر بوده است. رسانههای خبری آمریکایی با اینکه هیچ بدرفتاری از سوی ایرانیها صورت نگرفته بود، این اتفاق را «تحقیر» دولت آمریکا و ملوانان دانستند.
بازداشت ملوانان شرمآور نیست، زندان اوغریب شرمآور است
قایقهای آمریکایی بدون اجازه وارد آبهای ایران شدند، اما ایران با ملوانان بدرفتاری نکرد وبا آنان خوشرفتاری و مهماننوازی کرد. آن چیزی که مصداق واقعی تحقیر است، زندان ابوغریب است؛ جایی که افسران و سربازان آمریکایی، زندانیان را به شکل شرمآوری برهنه میکنند و شکنجه میکنند و از آنها عکس میگیرند. یک جستجوی اینترنتی، میتواند سریعاً نمونههایی از این عکسها را نشان دهد. مثل عکس شنیعی از زندانیان برهنهای که سرشان را در کیسههای سبز رنگ فرو کردهاند و آنها روی هم تلنبار کردهاند و دو سرباز آمریکایی بالای سرشان در حال پوزخند زدن هستند.
در واقع، پرسش اصلی این نیست که ایران چگونه با این ماجرا برخورد کرد، بلکه باید پرسید اگر این اتفاق دقیقاً برعکس رخ میداد، یعنی این قایقهای ایرانی بودند که «به اشتباه» وارد آبهای آمریکا میشدند، آن گاه چه اتفاقی میافتاد؟