به همین منظور، فرازهایی از درس اخلاق آیتالله سیدمحمد علوی گرگانی از مراجع تقلید را برای علاقهمندان بازنشر میکنیم:
«یَابْنَ مَسعُود مَنْ تَعَلَّمَ القُرآن وَ لَمْ یَعْمَلْ بِما فیهِ حَشَرَهُ الله یَومَ القِیامَةِ اَعْمیٰ»؛ اگر کسی قرآن را یاد بگیرد اما به آنچه در قرآن است عمل نکند فردای قیامت خدا آن را کور محشور میکند. در آیه دیگر آمده « وَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِکْرِی فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَةً ضَنکاً وَنَحْشُرُهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ أَعْمَى»، هر کس از یاد من اعراض کند همانا معیشتش تنگ میشود و در روز قیامت او را نابینا محشور میکنیم.
«مَنْ تَعَلَّمَ العِلْمَ رِیاءً وَ سُمْعَةً یُریدُ بِهِ الدُّنْیا نَزَعَ اللهُ بَرِکَتَهُ وَضیقَ عَلیهِ مَعیشَتَه وَ وَکَلَهُ اللهُ اِلی نَفسهِ وَ مَنْ وَکَلَهُ الله اِلی نَفسِهِ فَقَد هَلَکَ»؛ هر کس علم را برای ریا و اینکه او آوازهدار شود و بدین وسیله به دنیا برسد، کسب کند خدا برکت را از او میگیرد و معیشتش سخت میشود و خداوند او را به خودش واگذار میکند و هر کس را که خدا به حال خود واگذار نماید هلاک میشود.
بزرگی میفرمود: خدا نکند اسبی را صاحبش رها کند که عاقبت طعمه درندگان میشود واقعاً چنین است اگر خدا کسی را به حال خود وا بگذارد سیهروز و بدبخت میشود.
عزیزان! برای خدا دنبال علم برویئد و در این راه کوتاهی نکنید عمر خود را بیهوده تلف نکنید. اهل مطالعه باشید و مردم را نیز راهنمایی کنید. اهل نماز جماعت باشید برای خدا منبر بروید. «وَ مَنْ کانَ یَرجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً و لا یُشْرِک بِعِبادَةِ رَبِّهِ اَحَداً»؛ هر کس امید لقای خدا را دارد پس باید عمل صالح انجام دهد و در عبادت پروردگارش کسی را شریک قرار ندهد.
پیغمبر اکرم (ص) فرمود: هر کس قرآن را برای دنیا و زینتهای آن فرا گیرد، خدا بهشت را بر او حرام میکند روایت داریم بدترین روزیها و خبیثترین رزقها آن است که از راه دین به دست آید. لذا تأکید داریم عزیزان روحانی که اهل علم و فضل هستند وقتی منبر میروند نیتشان خدا باشد. در اقامه جماعت هدفشان خدا باشد گرچه به آنها از مادیات هم بدهند اما هدفشان از ارشاد و موعظه مردم، هدایت آنها به سوی اسلام و نجات دادن مردم از چاه ضلالت باشد ولو آنکه به آنها مال دنیا بدهند. ارزش منبرشان بیشتر از این است که بخواهند دنیا به آنها برسد.
عزیزان! به مردم قرآن یاد بدهید جوانان را به طرف قرآن بیاورید سپس پیامبر اکرم (ص) فرمودند: هر کس قرآن را یاد بگیرد ولی به محتوای آن عمل نکند خدا او را کور محشور میکند و هر کس برای ریا و آوازه دنبال علم برود خدا برکت را از او میگیرد و معیشتش را سخت میکند ما برای این اهل علم نشدیم که به ما بگویند دانشمند محترم، خطیب توانا و ... القاب مختلف به ما بدهند تا شهرت پیدا کنیم. وظیفه ما تکفّل ایتام آل محمد (ص) است.
روی عمامه ما نوشته شده است «اَیُّها الکافِلُ لِاَیْتامِ آل محمد(ص)». ما اهل علم شدیم که به داد بیچارههایی که از نظر دین ضعیف هستند برسیم، احکام اسلام را به آنها یاد دهیم نه اینکه از نظر دنیایی جلودار مردم باشیم اگر مردم ببینند که ما دنبال دنیا هستیم آنها نیز یاد میگیرند بنابر این ما باید فکر کنیم خدا و پیامبر (ص) و امام زمان (عج) از ما چه انتظاری دارند توقعی که آنها از ما دارند این است که مردم را ارشاد کنیم و آنها را از دنیا دور نماییم لذا اگر کسی علم را برای شهرت و ریا دنبال کرد، خدا او را به حال خودش وا میگذارد؛ «وَکَلَهُ الله اِلی نَفسِهِ».
زیرا هیچ کس نمیتواند کمک کند آنگاه حضرت رسول (ص) به آیه 110 سوره مبارکه کهف استدلال فرمود «مَنْ کانَ یَرجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً و لا یُشْرِک بِعِبادَةِ رَبِّهِ اَحَداً»؛ هر کس امید لقای خدا را دارد پس باید عمل صالح انجام دهد و در عبادت پروردگارش کسی را شریک قرار ندهد معلوم میشود کسب علم برای دنیا شرک است.
یکی از علمای بزرگ مدتی میگفت خدایا میشود تو را ببینم و به عظمت و بزرگی تو دست یابم. از سخن خود نتیجهای نگرفت و متوسل شد به ثامنالحجج امام علیبن موسی الرضا (ع). رفت کنار قبر مطهر آقا و عرض کرد: یابن رسولالله! شما پیش خدا آبرو دارید آیا میشود لقای حضرت حق نصیب من شود این جملات را تکرار میکرد که ناگاه صدایی به گوشش آمد متوجه شد و فهمید که از طرف صاحب قبر است به او فرمود آیا میخواهید خدا را ببینید؟ گفت: بلی، پس این آیه را خواندند «مَنْ کانَ یَرجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً و لا یُشْرِک بِعِبادَةِ رَبِّهِ اَحَداً». به هر حال هر کس عمل صالح کند و برای خدا شریک قائل نشود عظمت و جلال خدا برایش روشن میشود.